Зат алмасудың типтік бұзылу патологиясы

Презентация қосу

Зат алмасудың типтік бұзылу патологиясы

Орындаған: Талапқанқызы М
Тексерген: Нуркенова М.К
Топ: ВС-203
ЗАТ АЛМАСУ ПАТОЛОГИЯСЫ

Зат алмасу – жер бетіндегі тіршілік негізі , өйткені кез келген организмнің
тіршілік әрекетінің негізгі зат алмасу болып саналады. Малда зат алмасу
процессі бір- бірімен тығыз байланысты екі процестен – ассимиляциядан
және диссимиляциядан тұрады.
Диссимиляция , немесе
Ассимиляцияда, немесе
катоболизм – күрделі
анаболизм – организмге сыртқы
органикалық заттардың ыдырап
ортадан келген қоректік
,көп мөлшерде энергия бөлу
заттардың процесі. Организмге
процессі ., Ассимиляциядан
түскен қоректік заттар ,оның
және диссимиляциядан процесі
құрамына айналады. Олар
бір –бірімен тығыз
клеткалардың,ткандар мен
байланысып ,организм құрамын
органдардың қалыптасуын және
үнемі жаңартып отырады.
жетілуін ,гормондар мен
ферменттердің синтезделуін
қамтамсыз етеді.
Зат алмасудың бұзылуы

Зат алмасудың бұзылуы кез келген аурудың негізін
құрайды. Патологиялық жағдайда зат алмасудың көтерілуі
немесе төмендеуі мүмкін. Зат алмасудың бұзылуы
гипертиреозда ,қызбада,лейкозда,полицитемияда
,гипертонияда ,миокардтың гипоксиясында,акромегалияда
байқалады. Ми жарақаты ,қан құйылу ,ісіктер
механикалық тітіркендіруге ,зат алмасуды ұлғайтуға
ұшыратуы мүмкін. Зат алмасудың кемуі гипотиреоз
,анемия, Аддисон аурулары нефроз кезінде байқалады.
ЗАТ АЛМАСУ БҰЗЫЛУЫНЫҢ ТИПТЕРІ

Энергиялық
алмасудың
бұзылуы

Углевод
алмасу
патологиясы

Қантты
диабетте
Синтездің белок
бұзылуы алмасудың
бұзылуы
ЭНЕРГИЯЛЫҚ АЛМАСУДЫҢ БҰЗЫЛУЫ

Энергияның шығуы мен жиналуы көбінесе
митохондрияларға байланысты және тканьдік тыныс алу
процесінде полиферментті жиынтықтармен ж үзеге
асырылады.Организмдегі зат алмасу энергия алмасумен
тығыз байланысты .Мұндай байланыс орталық нерв
жүйесінің реттелу қызыметіне қатысты.Энергия алмасуды
реттеуде мидың үлкен жарты шары ықпал етеді.Энергия
алмасудың бұзылуы патогендік факторлар тікелей әсер
еткен кезде, сондай –ақ зат алмасудың реттелуі бұзыл ған
кезде энергиялық түрленудің әртүрлі сатысында пайда
болуы мүмкін. Энергия алмасуының бұзылуы организмні ң
нервтік және гуморалдық жүйелерінің қызыметіне
тәуелді.
Углевод алмасу патологиясы
Организмде синтезделетін және клеткаларда пайдаланылатын
маңызды органикалық қосылыстар тобына углеводтар жатады.
Углеводтар организмдегі негізгі энергия көзі болып саналады.
Организмге қажетті энергияның шамамен 60-75 % углеводтар
қамтамасыз етеді. Угевод алмасуы мын жағдайларда бұзылуы
мүмкін:
Ішек және панкреатин сөлдерінде углеводтың нашар
қортылуынан моносахаридтердің ішекте жөнді сорылмауы .
Аралық углевод алмасудың бұзылуы бауыр мен бұлшық
еттерде гликогеннің синтезделуі әлсірегенде немесе белоктар
мен майлардан глюкоза көптеп пайда болғанда білінеді.
Углевод алмасудың жеткіліксіз реттелуі тікелей орталық нерв
жүйесі мен ішкі секреция бездері арқылы жзеге асырылады.
МАЙЛАРДЫҢ СІҢІРІЛУІНІҢ БҰЗЫЛУЫ

Ішектерде тағамдық май сіңірілуі үшін оның эмулсиялануы (лат.
emulsus — сұйықта заттың ерімеген микроскопиялық тамшылары
араласқан жағдайда сақталу түрі қажет.
Ұлтабарға ет түспеуі немесе оның тым аз түсуі майлардың сіңірілуіне
тікелей әсер етеді. Өт жолдарының бітелуі, өт қабығының қабынуы
(холецистит) және өт шығару үрдістерінің бұзылыстарымен сипатталатын
бауырдың кейбір аурулары кездерінде тағамдық май эмульсияланбауынан
сіңірілмейді. Осындай жағдай ұйқы-безінің ферменттері шығарылмағанда
немесе тым аз шығарылғанында да байқалады. Сонымен қатар майларды ң
сіңірілуі бұзылуы ішек эиителийлерінің қызметі төмендегенде немесе ащы
ішектің перистальтикасы күшейгенде болуы мүмкін.
Бұндай жағдайлар энтериттер, А және В гиповитамииоздар кездерінде
байқалады. Майлардың ферменттік ыдырауының бұзылуы к өмірсулар мен
нәруыздардың ыдырауына теріс әсер етеді. Бұл жағдайларда нәруыздар
майлармен қоршалып, оларға протеолиздік ферменттерді ң әсері әлсірейді.
Синтездің бұзылуы
ГЛИКОГЕНННІҢ СИНТЕЗДЕЛУІ НӘТИЖЕСІНДЕ
ОЛ АЗАЮЫ НЕМЕСЕ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ КҮШЕЮІ
МҮМКІН. ГЛИКОГЕН СИНТЕЗІНІҢ АЗАЮЫ
,ГЛИКОГЕННІҢ ПАЙДА БОЛУЫНА ҚАЖЕТТІ АТФ
ҚОРЫ КЕМУІНЕН ГИПОКСИЯ ПАЙДА БОЛҒАНДА
БАЙҚАЛАДЫ.
ГЛИКОГЕН СИНТЕЗІНІҢ КЕМУІ ,ОНЫҢ
ЫДЫРАУЫ КҮШЕЙГЕНДЕ ,ЖЕТКІЛІКТІ ПАЙДА
БОЛМАҒАНДА НЕМЕСЕ ОСЫ ФАКТОРЛАР
ҮЙЛЕСКЕНДЕ БІЛІНЕДІ. ГЛИКОГЕН ЖЕТКІЛІКСІЗ
БОЛҒАНДА ТКАНЬ ЭНЕРГИЯСЫ МАЙ ЖӘНЕ БЕЛОК
АЛМАСУҒА АУЫСАДЫ.МАЙДЫҢ ТОТЫҒУЫ
ЕСЕБІНЕН ЭНЕРГИЯ ПАЙДА БОЛУЫ ҮШІН ОТТЕГІ
ӨТЕ КӨП МӨЛШЕРДЕ КЕРЕК.,АЛ ЖЕТІСПЕГЕН
ЖАҒДАЙДА КЕТОН ДЕНЕШІКТЕРІ АРТЫҚ
ЖИНАЛЫП,УЛАНУ БАСТАЛАДЫ.
Орын толтыру ,бейімделу процесінің
морфологиялық көрнісі
Бейімделу (лат.adaptare — бейімделу)— ағзаның,
сезім мүшелерінің ішкі және сыртқы
тітіркендіргіштерге, орта жағдайына біртіндеп
бейімделуі. Бейімделу үрдістері биологияның негізгі
ұғымдарының бірі — гомеостазды сақтауға
бағытталады.Гемостаздың тұрақтылығына тұқым
қуалаудың жүйке және эндокрин жүйесінің
,иммундық реактивтіліктің ,тоқымаларды қайта
қалпына келтіру процестерінде маңызы зор. Аурудың
пайда болуы осы тұрақтылық қалпының бұзылып
,организм мен қоршаған орта арасында жаңа қарым –
қатынастар пайда болуына байланысты .Организм осы
өзгерістерге қарсы күресумен қатар ,оған бейімделе
алады, ауру нәтижесінде әлсіреген не істен шыққан
ағзалар функциясының орнын толтыруға әрекет
жасайды. Осы процестерді еселеу компенсаторлы
бейімделу дейді.
Орын
толтыру
Бейімделу
процесте процестері
ріне: не:
Регенерация, Атрофия,метапл
гипертрофия, азия ,және орын
гиперплазия толтыру жатады.
процестері
жатады.
Регенерация

1. физиологиялық
регенарация

2. Реперативтік регенарация

3.Патологиялық
регенерация
Регенарация (лат. Regeneratio- Патологиялық регенерация
қайта туу,жаңару ) - өлген реперативті регенерацияның
торшалардың, тоқыма бүрмаланған түрі. Әртүрлі
элементтерінің, ағза қызметінің
факторлар әсерінде
жаңарып, қайта қалпына келуін
атайды. регенерация процесінің
Көптеген бейімделу қалыпты барысы өзгереді: не
реакцияларының негізіне ол жеткіліксіз болғандықтан
регенерация жатады. Организмде жоғалған тоқыманың орны
жүріп жатқан патологиялық толмайды (гипорегенерация),
процестер, ағза қызметінің не шамадан тыс өсіп кетеді
бүзылуына, олай болса, (гиперрегенерация). Кейбір
торшалардың түрлі қүрылымдық жағдайда бір тоқыманың
өзгерістеріне алып келеді.
орнын екінші тоқыма басады
Осы жойылған қүрылымдар өз
қалпына келгенде ғана, ағза (метаплазия).
қызметін әрі қарай жалғап,
қоршаған орта талаптарына сай
әрекет ету мүмкіншілігіне ие
болады.
Гипертрофия және гиперплазия
o Ағзалар қызметіне салмақ түскенде, олар тынбай ж үмыс істеп, өз к өлемін
біраз үлкейтеді (гипертрофияланады). Гипертрофия (грекше hyper - артық:
throphe- қоректену) деп - ағза, то қыманың, торша көлеміні ң шамадан тыс
үлкеюімен байланысты оның қызметінің к үшеюін атайды. А ғза қызметі
күшейгенде, оның мүқтаждығын қамтамасыз ету үшін торшаларды ң
ультрақурылымдары көбейе бастайды. Соны ң н әтижесінде әрбір торша
үлкейіп, ағза гипертрофиясы пайда болады.
o Ағза гипертрофиясына гиперплазия (грекше hyper - артық; plasio -
түземін) про- цесінің тікелей қатысы бар.
o Гиперплазия деп торшалар санының немесе оның ішіндегі ультра
құрлымдар санының көбеюін түсінеді. Сонымен қатар гиперплазия ға
бірнеше ядролы торшалардың пайда болуы ,ядрошы қтар саныны ң үлкеюі
жатады.
МЕТАПЛАЗИЯ
Метаплазия (грекше: meta- басқаша, plaseo-
түземін) деп тоқыманын бір түрінің екінші түріне
айналуын айтады. Метаплазия организмнің
бейімделу реакцияларына жатып, көптеген
потологиялық процестерде кездеседі. Қалыпты
жағдайда метаплазияның дамуын (гистогенезі)
біртекті тоқымаларға тән.
Метаплазияның морфологиялық негізінде жас
торшалардың көбеюі және олардың белгілі бір
бағытта жетілуі жатады.
АТРОФИЯ

Атрофия (грекше: a- жоқ; throphe- қоректену) деп ағза, то қы-ма,
торша көлемінің кішірейіп, қызметінің төмендеуін немесе бүтіндей
жоғалуын атайды. Семудің физиологиялық және патологиялық
түрлерін ажыратады. Физиологиялық семуге төлдердің кіндік қан
тамырларының ,кейінірек айырша бездің семуінмысалға келтіруге
болады. Патологиялық сему белгілі бір ауру тудырушы себептерге
байланысты пайда болады.Семудің бұл түрі екі топқа бөлінеді:
Жалпы сему немесе көтерем болу
Жергілікті сему
Пайдаланыл ған әдебиеттер :
1.Х.С.Жұмабеков , К.Ю.Дербышев “ Жануарларды ң
патологиялық анатомиясы “ Алматы, 2011
2.Қожабеков. З.К, Өтенов. Ә.М “ Малды ң
патологиялық физиологиясы “ 1992

Ұқсас жұмыстар

Жылу реттеу патологиясы

Жасушалар мен тіндер патологиясы

Көмірсу алмасудың диагностикасы

Патогенез

Ас қорыту жүйесі мен зәр шығару жүйесінің патологиясы

ЗАТ АЛМАСУДЫҢ ПАТОФИЗИОЛОГИЯСЫ

Клеткалар мен тканьдердің патологиясы

Ашығу патологиясы

Өткізгіш жүйенің жасушалары және жүрек аурулары

МАЙДАН АШЫҒУ

Пәндер