ФЕРМЕНТТЕР МЕН КОФЕРМЕНТТЕР

Презентация қосу

БАӨЖ № 3
ФЕРМЕНТТЕР МЕН КОФЕРМЕНТТЕР

Орындаған:Дарибаева Т. Ж
Тексерген: Мирашева Г.О.
ЖОСПАРЫ:

1) ИНЖЕНЕРЛІК ЭНЗИМОЛОГИЯ
2) ФЕРМЕНТТЕР
3) ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ
4) ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ҚАСИЕТІ
5) КОФЕРМЕНТ Q-10
6) Q10 КОФЕРМЕНТІНІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
Инженерлік энзимология

Инженерлік энзимология – биотехнологиялық процестерді қар қындандыру
қажеттілігіне байланысты пайда болған жаңа ғылыми-техникалық ба ғыт.
Инженерлік энзимологияның міндеттері-клеткадан б өлініп алын ған немесе онда
орналасқан ферменттер мен полиферменттік жүйелерді ң негізіне «берілген
қасиеттері» бар органикалық катализаторларды конструкцияландыру.
«Берілген қасиет» термині осы қасиеттерді ң алын ған катализаторды ң
практикалық қажеттіліктері, ферментативті процестерді ж үргізу жа ғдайы,
арнайылығы, қажетті өнімділігі және т.б. туындағандығын білдіреді.
Тірі ағзалар үнемі қозғалыста және тепе-теңдікте болады, я ғни а ғза ға сырттан
қоректік заттар еніп тұрады және керексіз өнімдер сырт қа шы ғарылады. Б ұл
құбылысты зат алмасу процесі деп атайды. Зат алмасуды ң қалыпты ж үруін
орталық жүйке жүйесі және эндокрин (ішкі секреция) бездеріні ң гормондары
реттейді. Эндокрин бездері өз әсерін ферменттер әсері ар қылы іске асырады
Пурин- нуклеозидфосфорилаза
моделі

ФЕРМЕНТТЕР

Ферменттер — барлық тірі организмдер құрамына кіретін
арнайы ақуыздар. Химиялық реакциялардьі жеделдетеді.
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық
реакцияларға қатысатын ақуыздық табиғаттағы
биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат.
fermentum – ашу; грек. en – ішінде, zim – ашытқы; 19 ғ. Ван
Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерінде анықталған
зат. Энзимология, ферментология – ферменттерді зерттейтін
ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика,
фармакология, химиямен тығыз байланысты.
ФЕРМЕНТТІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ

Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті Кирхгофф
(1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді
деген ұйғарым жасаған Л. Пастерге (1871), Либих ферменттер
жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да,
олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді. Либихті ң
ғылыми көзқарасы М. Манассейна (1871), Бухнер (1897) зерттеулерінде
эксперимент жүзінде дәлелденді. Жасушаларда синтезделген ферменттер
өзіне тән арнайы қызметтерін организмнің барлық мүшелерінде
атқарады. Ферменттік қасиет, негізінен глобулалық құрылымдағы
ақуыздарға тән екені белгілі. Бірақ, қазіргі кезде кейбір фибриллалы қ
ақуыздар да (актин, миозин) катализдік белсенділік көрсететіні
анықталды.
ФЕРМЕНТТЕРДІҢ ҚАСИЕТІ

Ферменттер өз әсерін өте аз мөлшерде катализаторға ұқсас жүргізеді. Фермент өзіні ң
әсер етуші заты – субстратпен (S) ферменттік реакция ж үргенде фермент-субстратты қ
кешен (аралық зат) түзеді. Бұл кешеннің қызметі өте күрделі, ол субстрат пен фермент
молекулалары конформациясы мен энергиясын және химиялы қ байланыстарын
өзгертеді. Реакция өткен соң фермент-субстраттық кешен жа ңа қалып қа ауысып,
фермент-реакция өнімі кешеніне айналады. Содан кейін ол фермент ж әне реакция
өніміне (Р) жекеленіп бөлінеді: S + E → S·E → EP → E + P Ферменттерді ң катализдік
ерекшелігіне келесі қасиеттері жатқызылады: а) Фермент өздігінен жа ңа реакция
жүргізбейді. Ол тек термодинамикалық мүмкін реакцияны ғана ж үргізеді. Реакция
барысында активтендіру энергиясы төмендейді. 2-суретте к өрсетілгендей, реакцияны ң
үлкен кедергі энергиясын сатылап бөліп, төмендету және активтендіру энергиясын
жоғарлату арқылы реакция жылдамдығын жоғарлатады. б) Фермент бастал ған
реакцияның бағытын өз бетінше өзгерте алмайды. Ол бір ғана реакция өнімі т үзілуі
бағытында жұмыс істейді. Мысалы, глюкокиназа глюкозадан тек глюкоза-6-фосфат
түзілуін жүргізеді. в) Фермент қатысатын реакция қайтымды болса, ол реакцияны екі
бағытта да жүргізе алады. Мысалы, көмірсулардың гликолиздік ыдырауына қатысатын
фосфогексо-изомераза, альдолаза, фосфоглицерат-киназа, фосфоглицератлидаза ж әне т.б.
Реакция түрлеріне сай ферменттер 6
топқа бөлінеді:

оксидоредуктазалар

трансферазалар

гидролазалар

лиазалар

изомеразалар

лигазалар
Кофермент Q10

Кофермент Q10- ның көп мөлшері басқа ағзалардан
қарағанда жүрек бұлшық еттерінде көп болады.
Сондықтан да, кофермент Q10 жүрек- қан тамыр
ауруларында, төс артындағы ауру сезімі, жүрек
ақауы, тәж артерияларының тромбозында, АҚҚ
көтерілуінде көрінеді. Коферментті зерттеуде беделді
дәрігер Карл Фолкерс (Техасс университеті) жапон
ғалымы, Тацуо Ватанабе екеуі біргіп сау адамның
және жүректің ишемиялық аурулармен ауыратын
100 науқастың қанының үлгісін салыстырды. Сау
адамдардан қарағанда кофермент Q10 деңгейі
кардиологиялық науқастарда 25%-ға кем болды.
Кофермент Q10-дың жетіспеушілігі деңгейі барлық
кардиологиялық науқастарда 75%, бұл қоспаны
қабылдағандардың бәріне айтарлықтай емдік әсер
көрсеткен. Кейіннен дәрігер Фолкерс келесі
қорытындыға келді: жүрек аурулары коферменттің
жетіспеушілігін шақырмайды, керісінше
коферменттің жеткіліксіздігі жүрек ауруын
шақырған.
Q10
коферментінің қолданылу
ы

Коэнзим Q10 (CoQ10) – бұл табиғи пайда болған заттек, сонымен қатар
тамақтанатын азық-түлік қатарынан табылған.
1. Тағамдағы қоры – салыстырмалы төмен , күнделікті тамақтанғанда адам к үніне
10мг-нан аз, көп бөлігін етпен және құс етімен бірге қабылдайды. CoQ10 б ұл
мөлшері адам ағзасындағы қызметі үшін жеткіліксіз.
2.Энергия өнімі: CoQ10 жануарлар ағзасында барлық жасушалары үшін
универсальді энергетикалық қоры болып табылатын, яғни қоректену кезінде т үзілген
энергиядан АҮФ-ке айналуы үшін қажет. CoQ10 осы сия қты қызметін,
электрондардың және митохондрий мембраналарындағы тотығушы
фосфорлануының тасымалдануына қатыса отырып орындайды.
3.Антиоксидантты қорғаныс: CoQ10 бос радикалдардың генераци
ясын тежейтін және липидтерді ( жасушалардың мембраналары ), ДНК ж әне әрт үрлі
ақуыздарды қышқылды зақымданудан қорғайтын, майда жақсы ерітуші
антиоксидант болып табылады.
Коферменттер және олардың
құрамына кіретін витаминдер
Кофермент Атқаратын қызметі Витамин

Переаминдеу Пиридоксин (В6)
Пиридоксальфосфат
Декарбоксилдеу

Аэробты декарбоксилдену
Тиаминпирофосфат Альдегид тобын Тиамин (В1)
тасымалдау

Ацил тобын тасымалдау
А-коферменті (КоА) Май қышқылдарын Пантотен қышқылы
синтездеу

Тетрагидрофоль Бір көміртегі бар
Фоль қышқылы
қышқылы қалдықтарды тасымалдау

Биотин CO2 тобын тасымалдау Биотин (Н)
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1) О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов,
У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және
сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік.
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл
2) М.Х.Шығаева, Ә.Т.Қанаев «Микробиология және вирусология»
3) Безродов А.М. Биохимические основы микробиологического
синтеза. - М.- Легкая и пищевая промышленность. –2001.

Ұқсас жұмыстар

Ферменттер. Коферменттер

Ферменттер мен коферменттер жайлы

Коферменттердің құрылысы мен биологиялық функциясы. Изоферменттер. Мүше-спецификациялық ферменттер

Витаминді коферменттер

Коферменттердің түрлері

Ферменттеге жалпы сипаттама

Коферменттердің құрылысы мен биологиялық функциясы. Изоферменттер. Мүше- спецификациялық ферменттер туралы

Гипофиз гормондары

Ферменттер әсерінің теориясы

Ферменттердің жалпы қасиеттері

Пәндер