Жұмыс орындарында шаңдылық көздері. Шаңның адамға және қоршаған ортаға әсері

Жұмыс орындарында шаңдылық көздері. Шаңның адамға және қоршаған ортаға әсері.

Орындаған: Разина А. П-409

Тексерген: Жуманова Г. Т.

2015

Жоспар:

І. Кіріспе.

Өндірістік шаң

Шаң құрамы

Дезинтеграция аэрозольдері, конденсация аэрозольдері

ІІ. Негізгі бөлім.

Өлшемі бойынша шаңдар үш топқа бөлінеді

Шаңға биологиялық түрде әсер ететін факторлар

Зарядталған шаң

Шаңның адам организіміне әсері

ІІІ. Қортынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Өндірістік шаң (немесе аэрозалдар) дегеніміз -өндірістік процесс кезінде дұмыс аумағындағы ауада пайда болатын және адам организіміне кері әсер ететін майда қатты бөлшектер немесе әртүрлі өндірістік процесстерден туындаған ұсақ дисперсиялы бөлшектер. Өндірістік шаң аэрозолдардың бір түрі болып табылады, яғни қатты және сұйық бөлшектерден тұратын дисперсті жүйе.

Құрамы бойынша шаңдар үшке бөлінеді.

Органикалық

Бейорганикалық

Аралас

Жануарлардан, өсімдіктерден, ағаштардың бөлінуінен пайда болады. Бұл шаң түрінің қауіпі аз болады.

Жасанды материалдардың шаңдары және де минералды шаңдар болып табылады.

Бұл типке жататын шаңдар органикалық та, бейорганикалық та болып келеді, яғни екі шаң түрінің қосылысы болып табылады.

Типіне байланысты шаңдар:

Дезинтеграция аэрозольдері - олар қатты заттарды ұнтақтауда пайда болады (басқаша-ұнтақтау аэрозольдері деп атайды) . Дисперстік фаза бөлшекерінің формалары әрқашанда дұрыс (біркелкі) болмайды, олардың өлшемдері әрқилы-ультрамикроскоптіктен бастап өлшемдері айтарлықтай бөлшектерге дейін.

Конденсация аэрозольдері - олар балқытылған заттардың буларының конденсациясында пайда болған аэрозольдер. Олардың бөлшектерінің формалары көбінесе домалақ немесе дұрыс кристаллдық түрде болады. Металл буларын ауада салқындатуда металлдардың және олардың тотықтарының конденсация аэрозольдері пайда болды.

Өлшемі бойынша шаңдар үш топқа бөлінеді.

Бөлшектерінің өлшемі 0, 1 мкм-ден аз болатын шаңдар-ауады броундық жылдамдықпен қозғалады. Мұндай өлшемдегі шаңдар газ молекулаларының қасиеттерін иемдене бастайды, яғни ауа құрамында ретсіз қозғалысқа түседі.

Бөлшектерінің өлшемі 0, 1-10 мкм болатын шаңдар-ауада тұрақты жылдамдықпен қозғалады және шартты түрде тұман деп те атайды.

Үлкен дисперсиялы шаңдар - бөлшектері 10 мкм-ден жоғары-Ауада үлкен жылдамыдқпен таралады.

Дисперсті-лігі

Формасы

Электрлік заряды

Ерігіштігі

Активті агентті биология-лық қоспалар

Мысалы: аллегендер, микробтар және т. б

Шаңға биологиялық түрде әсер ететін факторлар:

Шаңның сипаттамасы мен тиімділігі олардың зарядтылығына байланысты болады. Зарядталған шаңдардың бөлшектері адамның ағзасында нейтрондарға қарағанда көп уақыт тұрады. Сондықтан басқа жағдайларға қарағанда олар ағзаға өте қауіпті және зиян болып келеді. Шаңдардың туғызатын қауіпі олардың ерітіндісіне, қаттылығына, шаңның формасына байланысты.

Зарядталған шаң бөлшектері қалыпты шаң бөлшектерімен салыстырғанда 2-8 есе белсенді болып келеді және интенсивиті түрде фагоцитирленеді. Сонымен қатар бір аттас зарядталған шаң бөлшектері әртүрлі аттас зарядталған шаң бөлшектерімен салыстырғанда ауа құрамында ұзақ сақталады.

Егер шаң бөлшектері қозған күйде әртүрлі зарядты болса, онда шаң бөлшектері бір-біріне тартылып тез шөгеді.

Ылғалдылықтың көбеюі әсерінен электрозарядталған шаң оңай әрі берік үлкен алгомераттарға бірігеді. Осындай әдісті практикада электрлі зарядталған шаңдарды ылғалдату үшін қолданады.

1. Тітіркендіргіш шаңдар - минеральды, металлды, ағашты, полимерлі болады.

минералды тітіркендіргіш шаң - әртүрлі технологиялық операциялар (ұнтақтау, араластыру, тасымалдау және т. б. ) кезінде пайда болады (құмды-кварцты, корундық шаңдар) .

металлды тітіркендіргіш шаң - темір, мыс, цинк, алтын және т. б. металлдарды механикалық түрде өңдегенде пайда болады.

ағашты тітіркендіргіш шаң - ағаштарды өңдеу кезінде пайда болады.

полимерлі тітіркендіргіш шаң - полимерлерді (полиэтилендер, фенолформальгидтер, полистирольдар және т. б. ) өңдудің технологиялық процесстерінің кез келген деңгейінде пайда болады.

Адам ағзасына әсер етуіне байланысты өндірістік шаңдар:

2. Токсинді шаңдар - құрамы хмиялық элементтер қосылыстарынан тұрады және өте қауіпті болып келеді. Егер адам осындай шаңмен дем алса немесе бұл шаң теріге қонса, онда улы әсері ағзаға тарайды. Ауыз қуысында еріп, тыныс алу жолдарының шырышты қабықшасында және асқорыту жолдарында сұйық у ретінде әсер етеді.

Өндірістік шаңдардың дисперстілік дәрежесі шаңның пайда болуына байланысты. Жаңа пайда болған конденсация шаңдарының өлшемі 1 мкм-ден кіші болады. Уақыт өте келе шаң бөлшектері агрегацияланып шөгеді. Ал дезинтеграция шаңдарының өлшемі шаңның пайда болуына әкелген факторларға байланысты. Шаңның пайда болуына әкелген фактор неғұрлым қатты және ұсақтау неғұрлым интенсивті болса, онда шаң бөлшектерінің дисперстілік дәрежесі соғұрлым жоғары болады.

Ірі дисперсті (өлшемдері 10 мкм жоғары) .

Орташа дисперсті немесе микроскопиялық (өлшемдері 0, 25 тен 10 мкм дейін)

Ұсақ дисперсті және ультрамикроскопиялық (өлшемдері 0, 25 мкм дейін)

Шаңның организмге әсері

Пневмокатоздардың тудырушы себептері болып, құрамында қос тотықты кремнийжоқ, әр түрлі өнеркәсіптік шаңдары да болуы мүмкін. Оларға мына металлокониоздар жатады: бериллиоз, сидероз, алюминоз, баритоз, станиоз т. б. және де органикалық шаңдарының пневмокониоздары (биссиноз, микоз т. б. ) мақталық, бидайлық, саңырауқұлақтық, пластмассалық пнемокониоздары.

Шаңның негізгі қасиеттерінің бірі болып оны өкпелердің кәсіптік аурулар:

Ең көп тараған және ауыр өтетін пневмокониоз болып силикоз саналады. ОЛ құрамында бос қостотықты кремний бар шаңды жұту нәтижесінде пайда болатын өкпелердің шаңдың фиброзы.

Ал силикатоз аурулары құрамында қос тотықты кремнийдың басқа қоспалармен байланған күйде болатын силикат шаңдарының әсері жағдайында жұмыс істеуші адамдарда пайда болады. Силикатоздардың ішінде асбестоз, толькоз, цементоз, слюдалық пневмокониоз, каолиноз, оливиноз, нефелиноз, шыны талшықтары шаңының силикатозы сияқты түрлерін ажыратады.

Шаңның өзінен басқа, шаңдық патологиялардың дамуында бронх-өкпе жүйесінің аллергиялық реакцияларының маңызы да үлкен. Өндірістік шаңның өзі де аллерген болып астмоидты бронхит, бронхиальды астма, эозинофильді инфильтрат сырқаттарын тудыруы мүмкін. Ал басқа жағдайларда шаң аллергиялық өзгерістердің аллергопневмониттік дамуына тек ықпал етеді. Осыпроцесстер ауқымды пневмокониоздардың дамуына үшін зең (фон( болып келеді.

Ұқсас жұмыстар

Желдету міндеттері, басқа ғылымдармен байланысы және әдіснамасы

Өндірістік бөлмелердегі микроклимат

ӨНДІРІСТІК ШАҢ

Шаң патологиясының дамуында өндірістік орындардың ауасының тозаңдануының маңызы

Шаңның жіктелуі

Ластанған ауаның зиянды әсері

Қоршаған ортаның физикалық, химиялық және биологиялық ластануы және олардың экологиялық генетикалық салдарлары

Атом станцияларының зиянды әсерлері

Микроклимат адам ағзасының жылу алмасуына әсер ететін шектелген кеңістіктегі физикалық факторлардың кешені

Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар

Пәндер