Машина құрылмаларының тозуға, жылуға, дірілге төзімділігі

Презентация қосу

Тақырыбы: Машина
құрылмаларының тозуға,
жылуға, дірілге төзімділігі.
Орындаған: Тәукебаева
Б.Б.
Тобы: ТО-311
Тексерген: Абдилова Ғ.Б.
Жоспар:
1. Тозуға төзімділік.
2. Жылуға төзімділік.
3. Дірілге төзімділік.
Көптеген бөлшектер
тозудың нәтижесінде істен
шығып қалады. Тозған
машиналарды жөндеу үшін
біздің мемлекет жыл сайын
ондаған миллиард қаржы
бөледі. Кейбір машиналарда
жөндеуге жұмсалған қаржы
олардың өз құнынан да асып
Жыл сайын тек ғана карьерлерде пайдаланатын
экскаваторды жөндеуге кететін қаржы елімізде
жыл сайын шығарылатын барлық экскаваторға
кеткен қаржыдан 1,44 есе артық болса, ал жерді
бұрғылау станоктары үшін көрсетілген қаржы 2
есе артық болады. Тракторлар мен бульдозерлерді
жөндеуге кететін қор бөлшектерінен 180000-дай
жаңа машина, ал станок өнеркәсібінде 150000-
дай металл кескіш станоктарын жинастыруға
болар еді. Машина бөлшектерінің 80-90 -і
тозудан істен шығатындықтан олардың тозуға
төзімділігін арттыру мемлекеттік талап болып
. саналады
Тозған бөлшектер көбінесе төмендегі бұзылу
жағдайларына әкеп соғады:
- Тозу нәтижесінде бөлшектердің беріктігі төмендейді
және динамикалық күштердің шамасы артады. Бұл
жағдай бөлшектердің сынуына әкеп соғады.
- Құралдардың, өлшеу аспаптарының және
станоктар бөлшектерінің тозуы, олардың дәлдігін
кемітіп, қолдануға жарамсыз етеді. Қазіргі уақытта
тозудың көптеген түрі анықталады. Тозу машина
бөлшектерінің жанасу бетіне сырттан енген
қаттылығы жоғары абразивтер түсуден,
тотығудан, металдардың бірімен-бірі қабысып
қалудан және қажудан пайда болады.
- Машиналардың пайдалы әсер коэффициенті азайып,
шу көбейеді.
Машина бөлшектерінің тозуға төзімділігін арттыру үшін олар ға
мынадай жағдайлар жасалуы қажет:
- Бөлшектердің үйкелісетін жерлерін үнемі майлап, үйкеліс
коэффициентін азайту үшін антифрикциялы қ материалдар
қолдану қажет.
- Қыздырып және химиялық әдістермен өңдеу ар қылы тозу ға
төзімділігін арттыруға болады. Мысалы, көміртегімен қандыру,
хромдау, азоттау және т.б. өңдеу арқылы болаттарды ң
беріктігін, тозуға төзімділігін бірнеше есе арттыру ға болады.
- Тез тозатын бөлшектерді ауыстырмалы немесе жылжымалы етіп
жасаған жөн. Мысалы, сырғанау үштірегіні ң астарын ауыспалы
етіп жасау немесе конусты үштіректердің сыртқы сақинасын
жылжымалы етіп жасау тозудан пайда болатын са ңылауды
болдырмауға мүмкіндік береді.
- Бірімен-бірі жанасатын бөлшектерді ң материалдарын д ұрыс
таңдау жөн: а) тісті дөңгелектерді мейлінше қаттылы ғы
жоғары етіп жасаған дұрыс.
Шыныққан болаттан жасалған тісті
дөңгелектер салмағы жағынан жақсартылған
болаттан жасалған тісті дөңгелектерден 3 есе
кем және олардың жұмыс істеу мерзімі жоғары.
Шыныққан болаттардың қаттылығы абразив
бөлшектерінің қаттылығынан жоғары болған
жөн: ә) үйкелісте болатын машина бөлшектерінің
бірін қаттылығы жоғары материалдан , ал
екіншісін үйкеліс коэффициенті кем, тозуға төзімді
материалдан (қола, жез, баббит) жасаған ж өн; б)
тек қана тот басып үгіліп тозуданжыл сайын
мемлекет 10 млн. дай металл жоғалтады,
.олардың құны бірнеше миллиард теңгеге жетеді
Бөлшектерді тот басудан
қорғау үшін әр түрлі түсті
материалдармен, полимерлер мен
шыны материалдармен жабу әдісі
қолданылады. Сондай-ақ жаңа
материалдарды, атап айтқанда,
өзекті арқаулы материалдар,
металды керамикалық, графитті
металдар және пластмассаларды
. кеңінен қолдану қажет
Машина бөлшектеріне шамадан тыс күш түсіргенде, олар тез
істен шығып қалады, оның себебі:
- Материалдардың беріктігі төмендейді, материалдарды ң
температурасы 300-4000-қа жеткенде олардың беріктігі
төмендеп, өздігінен “жылжу” пайда болады, былайша
айтқанда, пішінін өзгертеді.
- Жоғары температурада май өзінің майлау қасиетінен
айырыла бастайды. Айталық, автотрактор майы
температурасы 1200 С-қа жетпей-ақ бұзылады, тек арнаулы
май 300-4000 С-қа дейін майлау қабілеттілігін сақтап қалуы
мүмкін, ал одан жоғары температурада үйкеліс күшінің
кенеттен артуынан ол да майлау қабілеттілігінен айырылып,
бөлшектердің бірімен-бірі жабысып қалу қаупі туады.
- Ыстықтың әсерінен бөлшектер арасындағы саңылау азаяды,
дәлдік кемиді және басқа ұнамсыз жағдайлар пайда болады.
Дірілге төзімділік деп, бөлшектерді ң зиянды
тербеліссіз, өздеріне тән тербеліс режимдерінде
жұмыс істеу қабілеттілігін айтады. Машина
бөлшектерін діріл төзімділігіне есептеу іс
жүзінде зиянды тербелістің немесе резонанс
құбылысының пайда болу шарттарын есептеуге
әкеп соғады. Бізге белгілі резонанс құбылысы
меншікті тербеліс пен еріксіз тербелісті ң
жиілігі бірдей болғанда пайда болады. Міне,
осыны алдын-ала ескеріп, айнымалы б өлшектерін
сол жағдайларда жұмыс істемейтіндей етіп
жасау, дірілге төзімділікке есептеу болып
. саналады
Қолданылған әдебиеттер:
А.Е. Проников. Надежность машин,-М.:
Машиностроение,1978.
Соколов В.И. Основы расчета и конструирования
машин и аппаратов пищевых производств. - М.:
Колос, 1992. – 399 с.
Харламов С.В. Практикум по расчету и
конструированию машин и аппаратов пищевых
производств. – Л.: Агропромиздат. Ленинградское
отд-ние, 1991. – 256 с.
В.М. Соколов. Основы расчета и конструирования
деталей и узлов пищевого оборудования. - М.:
Машиностроение,1970. – 422 с.
Назарларыңызға рахмет !!!

Ұқсас жұмыстар

Машина детальдарының тозу заңдылықтары мен түрлері

Беріктікке есептеу

Төмен қосындылы құрылыс болаттары. Арматуралық болаттар

Болат

Жылу алмасу

Тігін жіптері

Мембраналы манометрлер

Маталардың қасиеттері мен түрлері

Көміртек пен басқа тұрақты қоспалардың болаттар қасиеттеріне тигізетін әсері

МЕТАЛЛ МАТЕРИАЛДАР

Пәндер