Жас кезеңдерге бөлу теориялары. Дағдарыстар

Жас кезеңдерге бөлу теориялары. Дағдарыстар.

Орындаған: Мухтарова А. Р

П-407

Тексерген:Кулмышева Н. А.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЕЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Жас ерекшіліктеріне байланысты кезеңге бөлу

Адамның жасына сәйкес даму заңдылықтарына байланысты өмірін кезеңдерге бөлу. Адамның жас кезеңдерінің мазмұны белгілі физикалық, психофизиологиялық, психологиялық, әлеуметтік өлшемдермен белгіленеді. Бұлар арнайы жүргізілген зерттеулер нәтижесінде дәлелденген. Мәселен, жас мөлшерінің деңгейі, басында әрекет, ойын, оқу, еңбек т. б. түріне байланысты келесі теориялар бар.

Даниил Борисович Эльконин адам өмірін мынадай кезеңдерге бөлінеді:

Балалық шақ 0-18 жас аралығы.

нәрестелік немесе бал бөбектік жас - 1 жасқа дейін;

бөбектік жас - 1 жастан 3 жасқа дейін;

мектеп жасына дейінгі кезең - 3 жастан 6 (7) жасқа дейін;

төменгі сынып жасындағы балалар - 7 жастан 10-11 жас аралығы;

жасөспірім - 12-15 жас;

балаң жас 17-18 жасқа дейін.

Жастық кезең - 18-23 жас арасы. Оның өзі беске бөлінеді:

алғашқы жастық (18-20) ;

ортаңғы жастық(20-23) ;

Кемелдену жасы(25-60) ;

Егде жас(60-70) ;

Қарттық, кәрілік жас (70-тен әрмен қарай) .

Нәрестелік кезең танымдық процестер.

1) Қарапайм түстерді ажырыта алу үш айлығында болады. Ол генетикалық қан арқылы беріледі.

2) Балалардың көз тоқтатуы алдымен горизонтальды жатқан затқа көз тоқтадады. Одан кейін бала вертикальды затқа қарады.

3) 2-3 айда балалар таныс және таныс емес адамдарды ажырата бастайды.

4) 3-4 айда бала таныс емес адамдармен қарым-қатынасқа түскісі келмейді себебі, бірді-бір сегіз айында көру аймағы азайады.

5) Ассоциациалық ес-байланыс 2 жаста аяқталады, бір сөздің орнына екінші сөз пайдалану бастапқы сөз еске түсуі, яғни көру, есту екі жаста аяқталады.

6) Бағдарлау зерттеу әрекеті жүзеге асырылады сөйлеуге келетин болсақ бірінші дыбыс шығарады, 2-3 айда гуілдейді, содан кейін былдыр пайда болады, 9-10 айда алғашқы сөз пайда болады.

Заттар мен қарым-қатынас 7-10 айында болады. Мысалы, қоршаған ортамен қарым-қатынас жасау бірінші мимика, екінші сөйлеу арқылы жасалады.

1 жастан 3 жасқа дейінгі бөбектік кездегі негізгі ерекшеліктері:

Адамдармен қарыс-қатынас жасауда түсіну пайда болады.

Ойлауға өзін-өзі тежеу қалыптасада.

Тілдің дамуы 1 жаста жеке сөз айтылады: 2 жаста 2-3 сөзді құрастырып айтады, 3 жастың аяғында толық балалармен қарым-қатынас жасайды.

Фанемадан кейінгі кезеңде фанемді сөзге ауысады.

Экоцентрлік сөз 1 жастан аяқталады.

Заттық әрекеттер монепулярлық тұрғыда емес, мағынасын түсініп жасауда болады, ойын 1-3 жаста алғашқы сюжеттік ойындар ойнай бастайды.

Сәбилік кезең.

Сәби өмірінің алғашқы жылындағы дағдарыс тәжірибе жүзінде мазмұны жағынан өте қарапайым деп саналғанымен назар аударарлық жағдаяттар өте көп. Анатомиялық және физиологиялық тұрғыдан қарар болсақ өсу кезеңдерінде бала ерекше дамиды. Нәрестенің алғашқы бір жылы дүниеге келген күннен бастап 4 апта, яғни 28 күн аралығын - нәрестелік кезең деп атайды. Ал емшектік кезең 1 жасқа толғанға дейінгі аралықты қамтиды. Нәрестені анасының организмінен тыс өмір сүруге көндіктіру үшін оның организмінің көптеген органдары мен жүйелерінің функцияларын өзгертуге тура келеді.

Баланың туған кездегі салмағы:

Мерзімінде туған (39-40 аптадан кейін туған) ер баланың салмағы 3500±450 грамм; Қыз баланың салмағы 3300±460 грамм;

Бойлары 47-56 cм аралығында болады (кейде 50-51 cм) .

Салмақ қосу барысы:

Алғашқы айда сәбидің дене салмағы 700-800 грамға дейін өседі де, кейін біршама баяулайды, бірінші жарты жылдықтың әр айында 600 грамнан, екіншісінде - 500 грамнан. Баланың салмағы 5-6 айлығында 2 есе, ал бір жасқа толар шағында 3 есе өсіп, 10-11килограмға жетеді. Ірі болып туған балаларға қарағанда жеңіл салмақпен туған балалар айына салмақты көбірек қосады.

Бойларының өсу барысы:

емшектегі баланың бойы да айтарлықтай өседі, бір жасқа толарда баланың бойы орта есеппен 25 см өседі;

нәрестенің бойы алғашқы 4 айда шапшаң өседі де, айына 3 cм қосып отырады, бұдан кейін бойының өсу қарқыны біртіндеп баяулайды: 4 айлығынан 6 айлығына дейін айына 2-2, 5 cм; 7 айлығынан 9 айлығы аралығында айына 2 cм; 10 айлығынан 12 айлығы аралығында айына 1, 5 cм.