Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік университеті

Тақырыбы: Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі

СӨЖ

Орындаған: Тұрақова С. Ж

Тобы:ВС-503

Тексерген: Билялов Е. Е

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі

2. Клиникалық терминологияның құрылымы

3. Клиникалық терминологияда жиі қолданылатын жұрнақта

III. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Клиникалық терминдердің латын тіліндегі дәріптелуі

Мысалы: status praesens т. б. Көне грек тілінің сөзжасамы мен клиникалық терминология курсын оқу барысында танысасыздар. Медициналық терминологияның барлық жүйелерінде күрделі сөздердің - сөз жасаушы конструкциялардың орны үлкен. Олар түбір және клиникалық терминология (грекше Klinike - дәрігерлік құру өнері, науқас адамды күту) . Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia - күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir - қол + ergіа - жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар т. б.

Клиникалық терминология - ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады.

Клиникалық терминологияда жиі қолданылатын жұрнақтар: .

1. Егер түбірінде тін, дене мүше білдіретін ТЭ берілген болса жалпы мағынасы «патологиялық процесс, созылмалы зақымдануы» Мысалы: нефроз - бүйректің созылмалы зақымдануы, психоз - психиканың бұзылуы, токсикоз- улануы, артроз -буындардың зақымдануы.

2. Егер түбірінде жасуша немесе ісік білдіретін ТЭ болса, -osis жұрнағының мағынасы көбею болады. Мысалы: лейкоцитоз - лейкоциттің көбеюі, фиброматоз - талшықты ісіктерінің көбеюі. -osis жұрнағы арқылы құралған зат есімдер ІІІ септеу femininum род түріне жатады. Мыс. : arthrosis, is f., leucocytosis, is f -itis жұрнағы қабынуды білдіру үшін қолданылады. Мысалы: гастрит-gastritis- асқазанның қабынуы, нефрит - nephritis бүйректің қабынуы. -itis жұрнағы арқылы құралған зат есімдер ІІІ септеу femininum род түріне жатады. Мыс. : nephritis, itidis f. -oma жұрнағы органдар мен тіндердің ісігін білдіреді. Мыс. : остеома - osteoma - сүйектің ісігі. Ісіктердің атаулары ІІІ септеу neutrum род түрінің зат есімдері.

Клиникалық терминологияның құрылымы.

Клиникалық терминдер өзінің құрылысына қарай төмендегідей болуы мүмкін:

1) жай КТ - бір түбір мен жалғаудан тұрады: мыс. : coma, atis n; ulcus, eris n.

2) туынды КТ - жұрнақ арқылы зат есімнен сын есімге айналған, мыс. : comatosus, a, um; ulcerosus, a, um

3) күрделі КТ - екі немесе одан да кӛп түбірден құралған мыс. : dermatologia, cardiodystrophia.

4) КТ-сөз тіркестері үш түрлі болуы мүмкін:

1. қиысқан анықтауышы бар термин -pneumonia chronica, 2. қиыспаған анықтауышы бар термин - cancer pulmonis,

3. аралас термин - fractura transversa claviculae.

Қорытынды.

Клиникалық терминология (грекше Klinike - дәрігерлік құру өнері, науқас адамды күту) . Оған әртүрлі клиникалық мамандықтарының, патологиялық анатомия және патологиялық физиология сияқты ауруды зерттейтін пәндердің терминдері жатады. Ол ең алдымен терапиялық терминдер (грекше therapia - күту, емдеу) және хирургиялық терминдер (chеir - қол + ergіа - жұмыс, әрекет), ауру атаулары, патологиялық процестер мен жағдайлар, ауру белгілері, операция атаулары, зерттеу әдісі мен емдеу жолдары, медициналық құрал-жабдықтар т. б. Клиникалық терминология - ол ауруларды зерттеу және ауру тарихын жазу барысында оқулықтар мен анықтамаларда кездесетін мыңдаған атаулар. Осы медициналық терминология жүйесінде латын тілін қолдану шарт емес. Клиникалық терминдерді қолдану барысында аурудың қазақ тіліндегі атауларымен қатар олардың латынша баламалары да қолданылады.