Суық деформациялау штамптарына арналған болаттар. Ыстық деформациялау штамптарына арналған болаттар. Қатты қорытпа

Презентация қосу

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Жоспары:
1. Суық деформациялау штамптарына арналған
болаттар.
2. Ыстық деформациялау штамптарына арналған
болаттар.
3. Қатты қорытпалар .
Штамптау – формасын өзгерту мақсатында
және әрбір бөлшектің дайын размерін арнайы
жасап шығару. Штамп дегеніміз –
деформацияланған аспап, материал немесе
дайындама размері мен формасын алу үшін әсер
етілуі, осы аймақтардың бетіне немесе
құралдарына сәйкестенуі. Штамптауды табаққа
бөлу – 1 дайындама 2 пуансонмен
деформацияланады, және 3 матрицамен, және
көлемденуі – дайындама 1 екі бөліктің
штампымен деформацияланады.
Металдардың майысқақтығы және деформациялануға кедергісі
Қатты денелердің пластикалық деформациялануы майыс қа қты қ деп
аталады. Майысқақтықтың көрсеткіштері: созылу кезінде –
салыстырмалы түрде ұзаруы мен тарылуы, динамикалы қ созылу кезінде
– шұғыл тұтқырлық, бұрау кезінде – сынғанға дейін б ұрау, стаикалы қ
созылу кезінде – тұтас бетінде, шөгу мен прокаттау кезінде –
салыстырмалы түрде сығу.
Қысыммен өңдеу кезінде дайындамаға сыртқы белсенді к үштер әсер
етеді. Сыртқы күштердің ішкі күшеюмен теңестірілуі, ондай қар қынды
күшеюді күштену деп атайды. Қысыммен өңдеудің мінездемелік
операциясында келесі түсініктер қолданылады: к үштену ж ұмысы немесе
қысым. Деформацияланған дененің және аспаптарды ң т үйісу
орындарында реактивті үйкеу күші пайда болады, олар денені ң
қозғалысына кедергі жасайды. Негізгі факторлар ға, металдарды
қысыммен өңдеудің майысқақтығын анықтайды, оны ң химиялы қ
құрамы және құрылымы, температурасы және өңдеу жылдамды ғы,
және де күшейту кұші.
Қысыммен өңдеудің әрбір әдісі созылу әрекеті ж әне сы ғу ынтасын
сүйемелдейді. Пластикалық дефориация ға үлкен бейімділікпен әсер етуі
кезінде, созылу маңызды роль ойнамайды.
Пластикалық деформацияланудың орнығуы,
металдардың пластикалық деформациялануына кедергісін
жоғарылатады. Аққыштық шегі болып деформациялану
мінездемесіне кедергісін айтады.
Сонымен қатар қажеттісін белгілеп қою,
деформациялануға кедергісі пластикалық металдардың
жоғарғы деңгейдегі факторларымен анықталады.
Металдардың пластикалық деформациясының
мінездемесі металл температурасымен анықталады. Егер
оның температурасы кристаллизацияланудан төмен болса,
онда қысыммен өңдеу суық болады, ал жоғарғысы ыстық.
Созылған деформацияның бағыттары металл дәндерін
суықтай өңдеуде және бағытталған деформацияның
сығылуы кезінде олардың өлшемдерінің кішіреюіне алып
келеді. Металл талшықты құрылымға ие болады да,
анизотропты болады. Қанау жағдайларымен сәйкес бұл
өңдеудің бұйым талшықтарын қысыммен өңдеу кезінде
басқаруға болады.
Металл және қоспалардың суықтай
деформациялануы кезінде электрөткізгіштік,
коррозия тұрақтылығын және де басқа
қасиеттерін өзгертеді. Және де ыстық
қысыммен өңдеуде макроқұрылымды материал
талшықты қатарға ие болады ерімейтін
қосылулардың есесінен, созылу ба ғыттарыны ң
деформацияға сығылуы. Металдарды қыздырып
өңдеу кезіндегі қасиеттері: құйылған
құрылымы жойылады, ал рекристаллизация
теңосьті дәндердің кіші өлшемдерін береді;
сондықтан металдың нығыздануын бос
орындарда пісіру арқылы; беріктілік және
пластикалық қасиеті жоғарылайды.
Металдарды қысыммен өңдеуде қызуы
Төменгі күштермен және жоғарғы деформацияланған
дайындамасының қызуы арқылы қысыммен өңдеуді ж үргізу р ұқсат
етіледі.
Көміртекті болаттың қыздырылуы 3000С-дан жоғары болғанда
деформациялануға кедергісі азаяды (10 есе), ал майыс қа қты қ
көбейеді (10%) және айтарлықтай серіппелі қасиеті т үгелімен
жойылады. Сондай-ақ қалдық кернеулігінің пайда болуы шешіледі.
Әрбір материалдарды қыздыру кезінде химилық қасиеті мен
құрылымына байланысты белгілі температуралы қ интервалдар қатал
қарастырылады.
Темір – көміртекті жүйесінің диаграммасы негізгі к өміртекті
болаттың температуралық интервалын та ңдауына қызмет етеді. 11.2
–суретте болаттың бұрыштық диаграммасы к өрсетілген.
Ең алдымен, жоғарғы температурада қызу та ңдалады. Солидус
сызығына жақын орналасқан көміртектік болатты ң
температурасының қызуы, қайта орнамайтын а қау ға ұшырауы
мүмкін. Төменгі температура болатты қатты қыздыруы м үмкін ж әне
де дәндердің размерлерінің өсуі тездетіледі.
Дайындаманы жоғарғы температурада қыздырылуы зиянды
құбылыстарға алып келеді. Металдың атмосферада (я ғни, ауамен)
әсерлесуінен металл тотығады, нәтижесінде темір оксидінен т ұратын
қабыршақ пайда болады. Қабыршақ жоғарғы ғаттылы ққа ие,
қыздырылғаан металға қарағанда, сондай-а қ деформациялан ған
құралдың тозуы екі есе көтеріліп (өсіп) бара жатыр. Дайындаманы ң
беткі қасиетін қабыршақ тәрізді нашарлатады.

Көміртек те тотығады, дайындаманың көміртексізденуіне әкеліп
соғады.
Сонымен қатар төменгі температура метал ға үлкен әсерін
тигізеді (рекристаллизация температурасынан т өмен емес). Суы қ
құралдардың түйісуін өңдеу салдарынан ж әне қорша ңан ортаны ң
жылулығын саралауда дайындаманың суынуы нормадан асып кетуі
мүмкін. Бұл металдың шытынауына және ны ғаюына алып келеді
егер өңдеуді төменгі шек температурасынан жо ғары ая қтаса қ, онда
ірі дәнді дайындаманың деформациялану құрылымын суынуы
кезінде алуға болады, ол машина б өлшектеріні ң со ққы ға беріктілігі
(мықтылығы) төмендейді.
Электрлік пештердің қабырғаларына темір немесе корборундты қ
электрқыздырғыштар орнатылады. Болаттан ж әне түсті қоспалардан
жасалған дайындаманы қыздыру үшін электрпештері қолданылады.
Электрқыздырғыш құралдар индукцияланған ж әне тү.йіскен
болады. Индукторлық токты өткізу кезінде айнымалы электрмагниттік
жазықтықта орналасқан құйынды токтарды дайындау п.б.,
дайындаманы қыздыруға алып келеді. Қабыршақ тәрізді қыздырылу
кезінде атмосфераға бейтарап газдар таралады. Б ұл қыздыру
құралының түрі ірі сериялы өндіріс жағдайларында пайдаланылады,
жоғарғы (күшті) электр қондырғы салыстырмалы түрде қымбат ж әне
әрбір бөлшектің түріне күрделі индукторларды жасау қажет.
Электрліктүйісу құралдарын қыздыруда үздіксіз қыздыруды ж үзеге
асыруға болады (мысалы, екі қос айналмалы роликтер арасында ғы
шыбық). Жылудың бөлінуі, үлкен токтың күшпен таралуы дайын
заттың электр кедергілерін иемдену арқылы ж үреді.
Қыздыру құралдарын механикаландыру автоматттандыру кезінде
үлкен мағына береді. Оларды құралдармен аны қтау ж әне автоматты қ
жүйемен реттеу, өнімділікті жоғарылату және өнімні ң шы ғынын
азайтуды қамтамасыз етіп, өнімнің сапасын ж әне е ңбек жа ғдайларын
жақсартады.
Металл бұйымдарын көлемдік штампттау
Қыздырылған металдың дайындамасын штампылауды
мәжбүрлеп қайта бөлудің жүзеге асырылуы ыстық көлемді
штамптау кезінде формасы құрылады. Еркін металдарды ң а ғыны
штамп қуысының бетіне кедергі жасайды.
Бұл процесс өндірісте кең таралған еркін соғумен
салыстырғанда ол аса үлкен механикалық қасиеті штампыланған
орауышты алуға мүмкіндік береді және 3 ... 4 реттік кіші
қателіктерімен.
Дәл размері және штампыланған орауыштарды ң (поковок)
жоғарғы қасиеттері ГОСТ-пен регламенттеледі. Сонымен
орауыштардың дәл квалитеті 8 ... 11-ге сәйкес бола алады. Кейде
басқа бөлшектердің жіктелуін сол жерде ғана тегістейді.
Бұйымдарды прокаттау кезінде дайындаманы қыздырып
штампттау қызмет етіледі – квадраттық сұлбада, дөңгелек және тік
бұрышты, қима сұлбасының периодты қайталануы.
Дайындама үлгісін алу үшін бағалы штамп жасайды, о ған на қты
орауыш жасау үшін қолданылады (еркін соғу, қайта штампылау).
Ыстық көлемді штамптау үшін бағалы штамп жасайды, о ған на қты орауыш
дайындау үшін қолданылады. Штампты аса ма ңызды жа ғдайларда ж ұмыс істейді:
соққыға ұшырайды қатты қызу ңа және тозу ңа әсер етеді. Оларды дайындауда
арнайы болаттар қолданылады: 5ХНМ, 5ХГМ, 5ХНВ, 3Х2В8Ф, 6ХВГ, 7Х3 ж әне т.б.
Ыстық штампылау 2 негізгі қасиетпен ажыратылады: ашы қ ж әне жабы қ
штамптау.

Штампылау ашық штамптарда қабыршақтанған (заусенец) орауыштарын ажырату
штамптарының орнын алады. Һ3 саңылауы, негізгі металға шығу жолын жабады,
металдың бір бөлігі ағып шығады, толық толтыру штампын қамтамасыз етеді. Б ұл
әдісте қателіктер болады: металл қабырша қтануын жо ғалтуы, қабырша қты кесу
жөніндегі операцияларды енгізу, қосымша энергиялы қ шы ғындар.
Жабық штамптарды штампылау тағы да безоблойной штампылау деп аталады.
Орауыштарды бұл жолмен алуды дайындама к өлемімен ж әне штамп қуысы те ңдігі
кезінде пайдаланылады. Шағын және т ұра қты штамптарды ң арасында ғы са ңылау,
сол себептен металл қабырша қтары пайда болады. Металдарды ң үнемдеуін жабы қ
штамптардың қалыптасуын қамтамасыз етеді ж әне жан –жа қты біркелкі емес со ғу
есебінен материалдың аз иілгіштігін қайта өңдейді.
Мұздатып штамптаудың өнімділігі халық шаруашылығыны ң әр т үрлі
салаларында (облыстарында) және к үнделікті т ұрмыста қолданылады. Ол машина
жасауда ең кеңінен пайдаланылады, әсіресе автомобиль ж әне трактор құрылысында,
тоқыма машиналары және ауыл шаруашылы ғында, аспапты жасауда,
электротехникалық өндірісте және т.б. б өлшектерді ң жасап шы ғарылу
номенклатурасы өте жоғары, олардың размерлері 1мм-ден бірнеше метрге дейін
өзгереді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Электронды оқулық құрал «Строительные
конструкции 1». Лаборатория «Мультимедия »Өскемен,
Серікбаев атындағы ШҚМТУ 2011.
2. С.Г. Кусябгалиев, В.В. Губарев, Б.С. Кенетбаев
«Металлические конструкции» практикум для
студентов строительных специальностей всех форм
обучения. Раздел I.: Методическое пособие для вузов.
- Усть-Каменогорск, ВКГТУ, 2003. - 61 с.
3. СНиП 11-23-81*. Стальные конструкции. Нормы
проектирования: – М.: ЦНТП Госстроя СССР, 1990. –

Ұқсас жұмыстар

Болат

Көміртек пен басқа тұрақты қоспалардың болаттар қасиеттеріне тигізетін әсері

Болаттың тотығу дәрежесі

Алюминий қорытпалары

Көміртекті аспаптық ГОСТ

Құрылыс болаттар

Төмен қосындылы құрылыс болаттары. Арматуралық болаттар

Қыздыру элементтеріне арналған

ТІСТІ БІЛІК

Зақымдану процесі

Пәндер