Баланың мектепке психологиялық даярлығы: құрамдары мен мектепалды кезеңдегі қалыптастыру әдістері

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

«Педагогика» факультеті

Баланың метепке психологиялық даярлығы

Семей

2015ж

Орындаған: п-223 топ студенті

Әлімбаева Арай

Тексерген: Жакпарова Г. А.

Психологиялық сөздікте "мектепке психологиялық даярлық" ұғымын былай анықтайды:

баланың мектептегі оқуды табысты бастауы үшін қажетті психикалық сапалар кешені

мектеп пен оқуға

жағымды қатынастан (мотивтік даярлық) ;

мінез-құлықтың ырықтылығының барынша жоғары деңгейінен (еріктік даярлық) ;

білім, іскерлік, дағдының белгілі бір қоры мен таным үрдістерінің даму деңгейінен (ақыл-ой даярлығы),

үлкендермен және кұрдастарымен өзара қарым-қатынас орнатуды, сынып ұжымы өміріне араласып кетуді, бірлескен әрекетті орындауды қамтамасыз ететін адамгершілік сапалардың қалыптасуынан тұрады.

Баланың мектепке танымдық даярлығын аса маңызды үш тұрғыда:

зейіннің даму деңгейі

естің дамудеңгейі

ойлаудың қарапайымнан жоғары формаға дейінгі даму деңгейі

Олардың әрқайсысының көріну жолдары қарым-қатынастың түрлі стильдері арқылы сипатталынды. Мәселен, зейін қасиеттері мен түрлері:

көлемі,

тұрақтылығы,

алаңдағыштығы,

шашыраңқылығы,

шоғырлануы және ырықтылығы өктемдік,

тәуелсіздік,

ымырашылдық стильдерінде қалай көрінетіндігі;

есте сақтау мен қайта жаңғыртудың көрнекі-бейнелік,

қозғалыс, логикалық ойлау түрлерінің жоғарыда аталған қарым-қатынастың 3 түрлі стилінде көріну жолдары зерттелді.

Мектепке дейінгі мекеме тәрбиеленушілерінің «денсаулық», «қарым-қатынас», «таным», «шығармашылық», «әлеуметтену» құзіреттіліктерін қалыптастыру мақсатында:

мектепалды даярлықтың негізгі аспектісі ретінде тұлғаралық қарым-қатынастарды, баланың өзіне өзінің қатынасын, қарым-қатынастың мәнерлі белгілерін, қатынас құралы - тіл туралы, коммуникацияның мектепке дейінгі жас ерекшеліктеріне сәйкес жіктелуін, халық ауыз әдебиетінің озық үлгілері арқылы балалардың сөздік қорын дамытуды және қазақ фольклорының кіші жанрларын логопедиялық құрал ретінде пайдалану;

мектепке баратын балаларға ұлттық құндылықтар арқылы әлеуметтік орта нормаларын меңгерту адамгершілік әліппесі, мінез-құлық мәдениеті туралы қарапайым түсініктер беру; адам табыстылығының, саулығының, бақытының кепілі ұстамдылық, ал оның негізі - сабыр екенін ұғындыру; сабырлылық туралы ұлы ойшылдар қазынасымен таныстырудың психотехникалары.

танымдық даярлық - мектепке дейінгі мекеменің оқу-тәрбие үрдісінде балалардың ой ұшқырлығын, тапқырлығын, танымдық сергектігі мен елгезектігін дамытуда психологиялық жаңа құралдарды пайдалану; танымдық әрекеттер: қабылдау, есте сақтау, түйсік, қиялды ауыз әдебиеті үлгілері арқылы балалардың жас ерекшеліктеріне қарай, ұйымдастырылған оқу әрекетінде және педагогикалық процессте дамыту;

Мектеп жасына дейінгі кезеңде баланы дамыту барысы:

Эмоциясы мен сезімдерін дамыту

Зердесін дамыту

Өзін-өзі көрсете алуына, өзін-өзі жетілдіруге ынтасын дамыту

Күрт қиыншылықтарға төтеп бере алуын дамыту

Өзіне-өзінің сенімділігін, өзін-өзі қабылдау, жақсы көруді дамыту

Танымдық үрдісін дамыту

Өзін-өзі алып жүре алуын, дербестігін дамыту

Балаларды мектеп өміріне тарту бірлескен іс-әрекет барысында жағымды күй қалыптасуын қамтамасыз ету, ата-аналардың қанағаттануын негізгі көрсеткіштері мыналар:

педагогикалық процес және оның жағымды бағасына ата-аналардың қызығушылығының пайда болуы;

балалардың мектеп алды даярлық сабағына барғаннан кейінгі жағымды күй;

балалардың педагогпен және құрдастарымен жақсы қарым-қатынасы деңгейімен қанағаттану;

баланың өзіндік дамуын ерте бағдарлау қажеттігін ата-аналар сезінуі керек.