Қазақстанның бейметалл кендері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАННЫҢ
БЕЙМЕТАЛЛ КЕНДЕРІ

Орындаған : БЗХТ- 306
Колхозов Сейілхан
Маратова Анар
Мадикасимова Меруерт
Хамитова Сымбат

Қабылдаған: аға-оқытушы Қалабаева М.Қ.
Жұмыстың мақсаты

Қатты заттарды
флотациялық байыту
әдісімен модельдеу және
оның гранулометриялық
құрамын анықтау
Жоспары
І.Кіріспе.
Бейметалл кендері
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Кен орындары
2. Фосфор және Бор бейметалдарын сипаттау
3. Өндірісі
4. Экономикадағы орны
5. Қолданылуы
6. Тасымалдануы
7. Қоршаған ортаға әсері
8. Тәжірибе нәтижелері
ІІІ. Қорытынды.
Қазақстанның пайдалы қазбаларының жіктелуі:

Мұнай мен газ

Көмір кені

Қара металл

Түсті металл

Сирек металлдар

Асыл металлдар

Бейметалл кендері

Жер асты су кендері
Бейметалл
кендері

Құрамынан металдар өңдірілмейтін, таби ғаты мен сипаты
жағынан сан түрлі пайдалы қазба түрлерінің үлкен тобы.
Бейметалл кен байлықтарының барланған ж әне әлеуеттік
қоры мол. Республика аумағында бейкентасты шикізатты ң
2000-нан аса барланған кен орындары бар, оны ң 1200-і
құрылыс материалдарының кен орындары. Республикада
шипалы балшықтың 30-дан астам кен орны тіркелген.
Олардың көпшілігі Қазақстанның батысы мен
солтүстігінде орналасқан.
МЕТАЛЛ ЕМЕС
КЕНДЕР

Нитраттар

Калий тұздары

Фосфаттар

Ас тұзы

Күкірт
АПАТИТ
ФОСФО
РИТ ГРАФИТ

БОКСИТ АСБЕСТ

Метал
л емес
БОР ФЛЮОР
РУДАСЫ ИТ
кенде
р
Қазақстандағы ірі кен
орындары
АПАТИТ ПЕН ФОСФОРИТ КЕН ОРЫНДАРЫ ЕКІ АЛАПТА ОРНАЛАСҚАН: ҚАРАТАУ ЖӘНЕ
МҰҒАЛЖАР. ҚАРАТАУ АЛАБЫНЫҢ ЕҢ ІРІ КЕН ОРЫНДАРЫ: ЖАҢАТАС, ШОЛАҚТАУ, АҚСАЙ,
КӨКСУ, ТҮЙЕСАЙ, КӨКЖОН, ҮШБАС. МҰҒАЛЖАР АЛАБЫНЫҢ КЕН ОРЫНДАРЫ: ШИЛІСАЙ,
БОГДАНОВ, КӨКТӨБЕ, АЛҒА.

БОР КЕНІ – ИНДЕР, БОЗШАКӨЛ, ЗЫРЯН, УСПЕН, ЖЕЗҚАЗҒАН, ҚОҢЫРАТ

ТАЗА ГРАФИТ – СЕМЕЙДІҢ АЯГӨЗІ МЕН ЖЕЗҚАЗҒАННЫҢ ҰЛЫТАУЫНДА;

МӘРМӘР ТАС- ТАСКӨЛ, ШҚО, АЛТЫНЕМЕЛ;

КҮКІРТ КЕН ОРЫНДАРЫ- МАЙҚАЙЫҢ, АЛТАЙ, ЖОҢҒАР АЛАТАУЫ, ТҰЗДАРЫ-
ПАВЛОДАР;

ФЛЮОРИТ - БАДАМ, ТАСҚАЙНАР, ҚАЗАЛБЕЛДЕУ

КВАРЦИТТЕР ЕРЕЙМЕНТАУ, ТЕКТҰРМАС, МҰҒАЛЖАР, ОСАКАРОВКА;
Бор рудасы
“Бор” деген аттың өзі арабтың “борақ” деген сөзінен туындаған,
ол ақ түсті,сілтілік қасиеті бар, кристалды затқа ұқсайды.
А.Е.Ферсманның дерегі бойынша бор жер қыртысындағы
мөлшері жағынан 22 орындағы, салмақтық құрамы жағынан 27
орындағы элементке жатады.
Бор кенінің минералдары

Оттексіз Оттекті
қосылыстары қосылыстары

Метаборит HBO2
Сассолин H3BO3
Ферручит NaBF4 Диамагнит Li2B4O7
Авогадрит KBF4 Амегинит Na2B6O4*4H2O
Бура
Na2[B4O5(OH)4]*8H2O
Кернит Na2B4O7*4H2O
Фосфор
Фосфор жер қыртысында
әжептеуір мөлшерде болады,
бірақ өте тотыққыш
болғандықтан, дербес күйінде
кездеспейді. Табиғатта фосфор
тау жыныстары мен
минералдарда қосылыс түрінде
кездеседі. Мысалы, фосфорит
және апатитте кальций фосфаты
Са3(РO4)2 түрінде
болады.Фосфорит әр жерлерде
кен түрінде кездеседі;
Фосфор қосылыстарының түрлері

• Фосфорит Са3(РO4)2
• Апатит Ca10(PO4)6(OH,F,Cl)2
• Фторапатит ЗСа3(РO4)2•CaF2
• Гидроксоапатит ЗСа3(РO4)2•Са (ОН)2
• Амблигонит LiAl[PO4](F,OH)
• Монацит (Ce, La, Nd, Th)[PO4]
Фосфорит өндірісі

Фосфориттер кең ауқымды жер үсті әдістерді қолдана
отырып өндіреді. Негізінен жерасты тау-кен әдістері үлкен
рөл атқарды. Қазіргі уақытта, бүкіл әлемде фосфориттерді ң
өндірісті ашық әдіспен бір шөмішті экскаватор тау-кен
әдістерін пайдалана отырып алынады. Б ұл әдіс А ҚШ,
Марокко және Ресей бөліктерінде кеңінен пайдаланылады.
Тау-кен Бетін барысында аршу, бұрғыланған жарылуы, ж әне
одан кейін рекультивациялау қолданылады.Электр к үректер,
және бульдозерлер қолданылады.
Фосфат тау-кен материалдарды тасымалдауда ж үк сор ғы
және конвейерлік жолдар пайдаланылады.
Бор шикізатын өңдейтін тура әдістер

Күкірт Флотациял Классифик
қышқылды ық ация

Қысым,
жоғары
Азот
Биборатты температур
қышқылды
аны
қолданып

Азот-күкірт Сілтілік- Спиртті
қышқылды термиялық қолдану

Буды
Тұз Фосфор қолдану
қышқылды қышқылды арқылы
айдау
Флотация әдісі
Флотация- ұсақ бөлшектерден тұратын қатты
фазаның компоненттерін бір-бірінен бөліп немесе
сұйық фазадағы қатты бөлшектерді бөліп алу
әдісі. Флотация әдісі минерал түйіршік
беттерінің сулануының әртүрлілігіне негізделген.
Егер беті нашар суланатын минерал түйіршігі су
ішінде ауа көпіршігімен соқтығысса ол оған
жабысады да, су бетіне қалқып шығады, ал
жақсы суланатын түйіршіктер ауа көпіршігіне
жабыспайдыдағы су ішінде қалып қояды.
Қалдық ерітінділерді екіншілік өңдеу әдістері

• Бор-магний тыңайтқыш алу
• Магний бораттарын алу
• Кальций бораттарын алу
• Магнезийді және аммоний сульфато-боратын
алу
• Магнезийді және натрийдің сульфато-
бораттарын алу
• Бассейндеу
• Бөліп кристалдау
• Биборлау
• Класқа бөлу
• Флотация
• Спирттік әдістер
• Күкірт қышқылымен тұздау
Экономикасы

0
Ресей АҚШ Қытай Марокко
Күкірттің 2015 жылғы әлемдік өндірісі 57200000 тоннаны құрайды.
Күкірт өндіруші ірі елдер

АҚШ
Германия Канада

Күкірт өндіруші ірі
Сауд
Жапония елдер
(әлемдік өндірістің Арабиясы
60%)

Қытай Ресей
Қазақстан
Бор рудаларының
Барланғанэкономикасы
бор қорының жалпы
саны 72,6
млн. т. бағаланды. Бор
кені

Турция
США 18,1%
36,2%

Оңт. Америка 9,1%
Қолданылуы

• Фосфордың жартысына жуығы қазіргі кезде синтетикалық
жуғыш заттар жасауға қолданылады.
• Фосфор көп мөлшерде шырпы өндірісінде қолданылады.
• Ақ фосфор жанғанда будақ-будақ қалың қабатты ақ түтін
(фосфор (V)оксиді) түзіледі, сондықтан оны «түтін
шымылдығын» жасау үшін снаряд, бомбаларға салады.
• Зиянкес жәндіктерге қарсы дәрі жасауға фосфор-
органикалық препараттар синтезіне қолданылады.
• Фосфордан едәуір мөлшері зиянды жәндіктерді жою үшін
пайданылатын әр түрлі фосфор органикалық препараттар
өндірісіне жұмсалад.
• Фосфорды оттекті қосылыстар, фосфор қышқылы және
оның тұздарды алуда кеңінен қолданады.
Бор минералдарын қолдану
Химия өнеркәсібінде ,әшекей
бұйымдарда қолданады.Оның
қосылыстарын терезе
онеркісібінде беріктілігі қатты
материал ретінде , линолеум ,
пленка жасауда қолданады. Оны ң
таныс қолданыста металлдарды
балқытып қосу үшін қолданды.
Баритті медицина емдік қасиетті
тас ретінде қолданады. Барит
минералды тұздарын ауыл
шаруашылығында зиянды
жәндіктерге қарсы қолданады
Тасымалданылуы
• Көлік магистралі
• Темір жол магистралі
• Теңіз кемежолдары
Қоршаған ортаға әсері
Кез келген кен орны табиғатқа өте көп зиян келтіреді.
Рудалардың техногенді қалдықтары жер бетінің көптеген
аумақтарын қамтып,топырақ коррозиясына әкеліп
жатады.Сонымен бірге тұрғылықты жерлерді,ауаны,жер
қабаттарын,жалпылай келгенде биосфераны ластауда.
Есептеу нәтижелері
Фракция N m X

1 17,36 34,72

2 18,82 23,64

3 14,95 29,9

4 5,3 10,6

5 0,47 0,94
Қорытынды
Металл емес пайдалы қазбаларды
зерттегенде маңыздысы –
құрамындағы пайдалы
компоненттер мөлшерін анықтау
ғана емес, бастысы –өңдеу
технологиясы мен ақырғы өнімнің
сапасына әсер ететін техникалық
және физика-химиялық
қасиеттірін анықтау. Бейметалл
пайдалы қазбалар көбінесе көп
Назарларыңызғ
а
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Вулкандық күкірт кендері

VIA топ элементтері

Қазақстанның пайдалы қазбалар байлығы

ҚР пайдалы қазбалары

Қазақстанның қазба байлықтары!!!

IIIA топша элементтері. Бор,Алюминий олардың қосылыстары мен қасиеттері

Мұнай туралы

Қазақстанның пайдалы қазбалары

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР

Халықаралық еңбек бөлінісінің мәні

Пәндер