Қазақстанның бейметалл кендері

Орындаған : БЗХТ- 306

Колхозов Сейілхан

Маратова Анар

Мадикасимова Меруерт

Хамитова Сымбат

Қабылдаған: аға-оқытушы Қалабаева М. Қ.

Жұмыстың мақсаты

Қатты заттарды флотациялық байыту әдісімен модельдеу және оның гранулометриялық құрамын анықтау

Жоспары

І. Кіріспе.

Бейметалл кендері

ІІ. Негізгі бөлім.

1. Кен орындары

2. Фосфор және Бор бейметалдарын сипаттау

3. Өндірісі

4. Экономикадағы орны

5. Қолданылуы

6. Тасымалдануы

7. Қоршаған ортаға әсері

8. Тәжірибе нәтижелері

ІІІ. Қорытынды.

Қазақстанның пайдалы қазбаларының жіктелуі:

Бейметалл кендері

Құрамынан металдар өңдірілмейтін, табиғаты мен сипаты жағынан сан түрлі пайдалы қазба түрлерінің үлкен тобы.

Бейметалл кен байлықтарының барланған және әлеуеттік қоры мол. Республика аумағында бейкентасты шикізаттың 2000-нан аса барланған кен орындары бар, оның 1200-і құрылыс материалдарының кен орындары. Республикада шипалы балшықтың 30-дан астам кен орны тіркелген. Олардың көпшілігі Қазақстанның батысы мен солтүстігінде орналасқан.

Металл емес кендер

Нитраттар

Калий тұздары

Фосфаттар

Ас тұзы

Күкірт

Қазақстандағы ірі кен орындары

Апатит пен фосфорит кен орындары екі алапта орналасқан: Қаратау және Мұғалжар. Қаратау алабының ең ірі кен орындары: Жаңатас, Шолақтау, Ақсай, Көксу, Түйесай, Көкжон, Үшбас. Мұғалжар алабының кен орындары: Шилісай, Богданов, Көктөбе, Алға.

Бор кені - Индер, Бозшакөл, Зырян, Успен, Жезқазған, Қоңырат

Таза графит - Семейдің Аягөзі мен Жезқазғанның Ұлытауында;

Мәрмәр тас- Таскөл, ШҚО, Алтынемел;

Күкірт кен орындары- Майқайың, Алтай, Жоңғар Алатауы, тұздары-Павлодар;

Флюорит - Бадам, Тасқайнар, Қазалбелдеу

Кварциттер Ерейментау, Тектұрмас, Мұғалжар, Осакаровка;

Бор рудасы

“Бор” деген аттың өзі арабтың “борақ” деген сөзінен туындаған, ол ақ түсті, сілтілік қасиеті бар, кристалды затқа ұқсайды.

А. Е. Ферсманның дерегі бойынша бор жер қыртысындағы мөлшері жағынан 22 орындағы, салмақтық құрамы жағынан 27 орындағы элементке жатады.

Бор кенінің минералдары

Оттексіз қосылыстары

Оттекті

қосылыстары

Ферручит NaBF4

Авогадрит KBF4

Метаборит HBO2

Сассолин H3BO3

Диамагнит Li2B4O7

Амегинит Na2B6O4*4H2O

Бура Na2[B4O5(OH) 4] *8H2O

Кернит Na2B4O7*4H2O

Фосфор

Фосфор жер қыртысында әжептеуір мөлшерде болады, бірақ өте тотыққыш болғандықтан, дербес күйінде кездеспейді. Табиғатта фосфор тау жыныстары мен минералдарда қосылыс түрінде кездеседі. Мысалы, фосфорит және апатитте кальций фосфаты Са3(РO4) 2 түрінде болады. Фосфорит әр жерлерде кен түрінде кездеседі;

Фосфор қосылыстарының түрлері

Фосфорит Са3(РO4) 2

Апатит Ca10(PO4) 6(OH, F, Cl) 2

Фторапатит ЗСа3(РO4) 2•CaF2

Гидроксоапатит ЗСа3(РO4) 2•Са (ОН) 2

Амблигонит LiAl[PO4] (F, OH)

Монацит (Ce, La, Nd, Th) [PO4]

Фосфорит өндірісі

Фосфориттер кең ауқымды жер үсті әдістерді қолдана отырып өндіреді. Негізінен жерасты тау-кен әдістері үлкен рөл атқарды. Қазіргі уақытта, бүкіл әлемде фосфориттердің өндірісті ашық әдіспен бір шөмішті экскаватор тау-кен әдістерін пайдалана отырып алынады. Бұл әдіс АҚШ, Марокко және Ресей бөліктерінде кеңінен пайдаланылады. Тау-кен Бетін барысында аршу, бұрғыланған жарылуы, және одан кейін рекультивациялау қолданылады. Электр күректер, және бульдозерлер қолданылады.

Фосфат тау-кен материалдарды тасымалдауда жүк сорғы және конвейерлік жолдар пайдаланылады.

Бор шикізатын өңдейтін тура әдістер

Флотация әдісі

Флотация- ұсақ бөлшектерден тұратын қатты фазаның компоненттерін бір-бірінен бөліп немесе сұйық фазадағы қатты бөлшектерді бөліп алу әдісі. Флотация әдісі минерал түйіршік беттерінің сулануының әртүрлілігіне негізделген. Егер беті нашар суланатын минерал түйіршігі су ішінде ауа көпіршігімен соқтығысса ол оған жабысады да, су бетіне қалқып шығады, ал жақсы суланатын түйіршіктер ауа көпіршігіне жабыспайдыдағы су ішінде қалып қояды.

Қалдық ерітінділерді екіншілік өңдеу әдістері

Бор-магний тыңайтқыш алу

Магний бораттарын алу

Кальций бораттарын алу

Магнезийді және аммоний сульфато-боратын алу

Магнезийді және натрийдің сульфато-бораттарын алу

Бассейндеу

Бөліп кристалдау

Биборлау

Класқа бөлу

Флотация

Спирттік әдістер

Күкірт қышқылымен тұздау

Экономикасы

Күкірттің 2015 жылғы әлемдік өндірісі 572 тоннаны құрайды. Күкірт өндіруші ірі елдер

Күкірт өндіруші ірі елдер

(әлемдік өндірістің 60%)

Германия

АҚШ

Жапония

Қытай

Қазақстан

Ресей

Сауд Арабиясы

Канада

Бор рудаларының экономикасы

Барланған бор қорының жалпы саны 72, 6

млн. т. бағаланды.

Қолданылуы

Фосфордың жартысына жуығы қазіргі кезде синтетикалық жуғыш заттар жасауға қолданылады.

Фосфор көп мөлшерде шырпы өндірісінде қолданылады.

Ақ фосфор жанғанда будақ-будақ қалың қабатты ақ түтін (фосфор (V) оксиді) түзіледі, сондықтан оны «түтін шымылдығын» жасау үшін снаряд, бомбаларға салады.

Зиянкес жәндіктерге қарсы дәрі жасауға фосфор-органикалық препараттар синтезіне қолданылады.

Ұқсас жұмыстар

Вулкандық күкірт кендері

VIA топ элементтері

Қазақстанның пайдалы қазбалар байлығы

ҚР пайдалы қазбалары

Қазақстанның қазба байлықтары!!!

IIIA топша элементтері. Бор,Алюминий олардың қосылыстары мен қасиеттері

Мұнай туралы

Қазақстанның пайдалы қазбалары

Қазба байлық ресурстар

КЕНДІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАР