Топыраққа қойылатын ветеринарлықсанитарлық гигиеналық баға

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан агарлық-техникалы қ университеті

«Ж ұқпалы емес аурулар ж әне морфология» кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Топыраққа қойылатын ветеринарлық-
санитарлық гигиеналық баға

Орында ған: ВС-33 топ ст.: Қадыр А.
Тексерген: а.о Дарменова А. Г

Орал, 2014
Топырақ
Топырақ дегеніміз – жер қыртысының үстіңгі бос, құнарлы беткі
қабаты. Топырақтың түзілуіне әртүрлі факторлардың жинағы әсер етеді:
материялық тау жыныстары, өсімдік және мал организмдері, ауа райы,
түзілу мезгілі, жер бедері, адамдардың іс-әрекеттері және т.б.
Топырақтың пайда болу процесі өте күрделі әрі ұзақ мерзімде өтеді.
Мысалы, 2см топырақ пайда болу үшін 300-1000 жыл керек. Топыра қтың
негізгі құнарлы көрсеткіші қарашірік (қорда) немесе гумус болып
табылады.
Топырақтың химиялық құрамы

Топырақ өзінің химиялық
құрамы бойынша минералды және
органикалық заттар кешенінен
тұрады. Минералды құрамын
кремнезем, глинозем, әк және
магнезия сияқты химиялық
заттардың қиыршықты
компоненттері құраса,
органикалық бөлігін макро және
микроорганизмдер, өсімдік және
жануар тектес заттардың ыдырау
өнімдері құрайды.
Топырақтың механикалық құрамы
Топырақ механикалық құрамы бойынша төмендегідей бөлінеді:
құмды (80 % құм – 10 % саздан) құмайт (30 % құм – 50 % саздан) ұсақ
балшықты (80 % саздан) сазды (80 % жоғары саздан) ізбесті (20 %
ізбестен) қара топырақ (30 % гумустан) Санитарлы қ тәжірибеде
топырақтың қасиетін бағалау елді мекендерді салуда, ашық спорт
кешендерін, құдықтарды орналастыру, қатты залалсыздандыру әдісін
таңдауда өте қажет
Топырақтың бактериальдаық құрамы
Топырақтың тірі организмі микробтармен беріледі: 1 грамм топыра қта
2 млрд – қа дейін микробтар өмір с үреді. Оларды ң т үрлері әрт үрлі:
саңырауқұлақтар, бактериялар, қарапайымдылар (насекомдар, шыбындар
олардың қуыршақтары мен личинкалары ар қылы беріледі), вирустар ж әне
т.б. Топырақтағы микроорганизмдерді ң жа ғдайы к үн с әулесімен,
аэрация топырақтың физикалы қ ж әне химиялы қ қасиеттеріні ң өзгеруіне,
температурамен тығыз байланысты. Б ұл микроорганизмдер топыра қты ң
өзіндік тазалану процесінде алатын орны ерекше
Топырақты санитарлық тазалау
Елді мекендерді санитарлық тазалау дегеніміз – тұрғындардың
денсаулығын қорғауға және оңтайлы өмір сүру жағдайын тудыруға
бағытталған жоспарлы – санитарлық, санитарлық – техникалық және
шаруашылық шараларының кешені. Елді мекендерді тазартуға қоқыстарды
жинау, шығару, залалсыздандыру және өтелдеу жатады. Қоқыстардың
түрлері: қатты және сұйық, газ тәріздес болады. Сұйық қоқыстарды
тазартудың екі жүйесі бар: шығару (ассенизациялық) және ағызу
(канализациялық).
Топырақты санитарлық бағалау
Топырақтың санитарлық жағдайына химиялық көрсеткіші есебінде –
санитарлық сан қолданылады. Топыраққа, белокты заттардың құрамына
кіретін, белгілі бір мөлшердегі азоттың болуы шарт. Топыраққа лас заттар
түскенде, онда органикалық азоттың мөлшері көбейді де, оның яғни
органикалық азоттың топырақтағы белокты азоттары мен қатынасы
өзгереді. Неғұрлым топырақтың белокты азоты органикалық азоттан көп
болса, соғұрлым топырақ таза болады. Сонымен топырақтың санитарлық
саны (баға) дегеніміз – 100 грамм абсолютті құр ғақ топырақтағы
миллиграммен алғандағы белокты азоттың (гумусты) мөлшерін
органикалық азоттың шамасында бөлгендегі қатынас сан немесе бөлік.
Топырақтың
бактериологиялық
ластануының көрсеткіші
ретінде ішек таяқшасының
(E. Coli) немесе
анаэробтық
бактериялардың (B7
Perfingens) біреуінің титрін
аламыз. Бұл бактериялар
топыраққа қимен бірге
түседі. Анаэробтық
бактерия топыраққа қимен
бірге түседі. Осы
топырақта ішек таяқшасы
болмай тек анаэробтың
болуы оның ескі қимен
ластанғанын білдіреді.
Топырақтың санитарлық-
гельминтологиялық
жағдайының көрсеткіші ретінде
1 кг топырақтағы гельминт
жұмыртқасының санын алса,
санитарлық-энтимологиялық
жағдайының көрсеткіші ретінде
топырақтың 0,25 шаршы
ауданында шыбынның
қуыршағы мен балаң
құрттардың болуымен
анықтайды.
Топырақтан үлгі алу әдістемесі. Физикалық – химиялық зерттеулер үшін:
үлгіні «конверт» әдісі арқылы жинайды. Үлгі алу ауданы 25 м2 болатын жерден 3-
5 нүкте белгілеп, тереңдігі 0,25 метрде ж үргізіледі ( қажет болса 0,75-1 м дейінгі
тереңдікте).
• Қажетті құралдар: күрек, банка, жолдама.
• 1.Үлгі «конверт» әдісі арқылы 3 – 5 нүкте белгілеу.
• 2.Күректің көмегімен ауданы 25 м 2 жерден тереңдігі 0,25 (0,75 – 1 м) дейін
үлгі алу.
• 3. Әр нүктеден жиналған үлгіні араластырып, 1 кг жина қталады. 1 кг топыра қ
үлгісін банкаға салып, жолдама толтыру, лаборатория ға тексеруге ж өнелту.
Бактериологиялық зерттеу үшін топырақтан үлгі алу. Қажетті құралдар:
стерильді күрек және банкалар (алу тәртібі жоғарыда айтыл ғандай).
Гельминтологиялық зерттеу үшін топыра қтан үлгі алу. Қажетті құралдар:
металды гипател немесе күрек, банкалар.
• 1. Үлгіні алу көлемі 50 м 2 , ( жалпы салма ғы 1 кг құрайтын) 10 үлгі алынады.
алу тереңдігі 2 – 3 см болады.
• 2. Үлгіге жолдама толтырып лаборатория ға жөнелту.
• 3. Лабораторияға жөнелтуге немесе сынама өткізуге м үмкіндік болмаса
топырақ үлгілерін 3 % формалин ерітіндісімен немесе 3 % т ұз қыш қылы
құйып консервілейді, ашық банкалы 18 – 24 0С – та са қтайды.
Ластанған топырақ шыбын-
шіркейдің де жаппай өсуі орнына
айналады, ал патогенді микробтар
одан ашық су көздеріне түсіп, жер
асты суына өтуі мүмкін. Індетті
және инвазиялық аурулардың
бірден-бір тарау себебі де осындай
ластанған топырақ болып
саналады. Сондықтан топырақтың
санитариялық жағдайын жақсарту
және ол арқылы тарайтын
індеттердің алдын алу мақсатында
оны үнемі зерттеудің және
бағалаудың маңызы зор.
Ластанған топырақ мал
организміне тікелей және жанама
(өсімдік, су, қора ауасы т.б.
арқылы) әсерлерін тигізеді.
Топырақтың гигиеналық
сипаттамасы оның физикалық,
химиялық және биологиялық
қасиеттерімен бағаланады.
Топырақ – табиғаттың бір бөлшегі, өз алдына бөлек ерекше дене.
Ол геологиялық және биологиялық денелермен тығыз байланысты.
Ландшафтың туындысы және элементі бола тұрып топырақ жер бетінің
табиғатының дамуына маңызды орта болады. Атмосфера, биосфера,
гидросфера, литосфера арасында үздіксіз байланыста бола отырып,
топырақ жамылғысы жер бетінде осы сфералардың арасындағы
тіршіліктің дамуына аса қажетті тепе-теңдікті сақтайды. Өзінің
құнарлылығы арқылы топырақ өндірісінің негізгі құралы болады.
Сондықтан да топырақты, оның биосферадағы және адам өміріндегі
маңызын білу өте қажет.
Назарларыңңыз
Назарлары ызғғаара
раққмет!
мет!

Ұқсас жұмыстар

Органикалық өнім өндіру

Гигиенаның Қазақстанда дамуы

Гигиенаның қалыптасуы және даму тарихы

Балалар мен жасөспірімдерге гигиеналық тәрбие беру

Сынып тақтасы

Ойыншықтардың қауіпсіздігіне санитарлық бақылау

Балалардың керек-жарақтарына қойылатын гигиеналық талаптар

Балалар кітаптарына, оқулықтарына қойылатын талаптар

Табиғи ортаның сапасы мен халық денсаулығы

Балалардың жасына байланысты ойыншықтар

Пәндер