Лексикография туралы түсінік

Презентация қосу

Қазақ тілінің
лексикографиясы

Түркістан-2012
Жоспары:
1.Лексикография туралы түсінік
2.Лексикографияның түрлері
3.Сөздік туралы түсінік
4.Сөздіктің түрлері
Лексикография –
грекше lexіkos “сөзге
қатысты” және grapho
“жазамын” деген
сөздерден алынған
Лексикография

Тілдегі сөздер мен
фразеологизмдерді
жинап –теріп,
олардың сөздігін
жасалуын және оның
теориясымен
шұғылданатын тіл
білімінің саласы
Лексикографияның
түрлері

Теориялық Практикалык
Теориялық лексикография –
сөздіктердің жалпы
типологиясының, жаңа
түрлерін жасау мен
сөздіктердің құрылымын
анықтау мәселесімен
(реестрлік сөздерді сұрыптау,
омонимдердің және көп
мағыналы сөздердің, т.б.)
сөздік жасаудың техникалық
мәселелерімен (сөзге
грамматикалық, фонетикалық
түсінік беру,т.б.) шұғылданады.
Практикалық
лексикография – ана тіліне
немесе басқа тілге үйрету, ана
тілін нормаландыру, тіларалық
қарым-қатынасты арттыру,
тілдің лексикасын ғылыми
тұрғыда зерттеу мақсатын
көздейді.
“Сөздік” термині тіл білімінде екі мағынада
қолданылады:
1.Белгілі бір тілдің диалектінің , әлеуметтік
топтың немесе жеке бір жазушының
лексикасы, сөздік құрамы
2.Сөздер мен морфемалардың , сөз тіркестері
мен идиомалардың тағы басқа әліпби
тәртібімен орналастырылып, түсінігі немесе
аудармасы берілетін анықтамалық кітап.
Сөздіктің
түрлері

Энциклопедиялық

Лингвистикалық
(тілдік)
Лингвистикалық сөздіктерге тілге (сөзге)
байланысты сөздіктердің бәрі жатады.
Олар: түсіндірме сөздік, аударма сөздік,
терминологиялық сөздік, фразеологиялық
сөздік, диалектологиядық сөздік,
синонимдер сөздігі.
Энциклопедиялық сөздіктерге
қазіргі ғылыми саладағы білім
жайынан қысқаша мағлұмат
беретін сөздіктер жатады. Олар:
философиялық, педагогикалық,
психологиялық, саяси
экономикалық, астрономиялық т.б.
1. “Лексикография” терминінің тіл білімінде қанша
мағынасы бар?

А) 3 Б) 2
В) 5 Г) 4
2. Тілдегі сөздер мен фразеологизмдерді жинап – теріп, оларды ң с өздігін
жасаумен және оның теориясымен шұғылданатын тіл білімінің саласы.

А) Синтаксис Б) Лексикография
В) Фонетика Г) Морфология
3. Қай сала сөздіктердің жалпы типологиясының, жаңа түрлерін
жасау мен сөздіктердің құрылымын анықтау мәселесімен,сөздік
жасаудың техникалық мәселелерімен шұғылданады?

А) Практикалық Б) Сөзжасам
В) Теориялық Г) Аналогия
4. Лексикография грек тілінен аударғанда қандай
мағынаны білдіреді?

А)Өзгертіп атау Б) Сөзге қатысты және жазамын

В) Тосын кездейсоқ Г) Сөйлеу ерекшелігі
5. Қай сала ана тіліне немесе басқа тілге үйрету, ана тілін нормаландыру,
тіларалық қарым-қатынасты арттыру, тілдің лексикасын ғылыми тұрғыда
зерттеу мақсатын көздейді?

А) теориялық Б) морфологиялық

В) диалектикалық Г) практикалық
6. “Сөздік” термині тіл білімінде неше мағынада
қолданылады?
А) Үш Б) Бес

В) Екі Г) Төрт
7. Сөздіктердің міндеті не?

А) Тілдің лексикалық байлығын жинап
ретке келтіру, сөз тіркесіне сипат беру Б) Дыбыстарды зерттеу

В) Сөздің құрамын зерттеу Г) Тіларалық қатынастарды
арттыру
8. Сөздердің қамтылу деңгейіне қарай сөздіктің түрлері?

А) Синонимдік, диалектологиялық Б) Энциклопедиялық, түсіндерме

В) Терминологиялық, омоноимдік Г) Үлкен, орташа, шағын
9. Лингвистикалық сөздіктерді көрсетіңіз.

А) Саяси, омонимдік Б) философиялық, синонимдік

В) педагогикалық, психологиялық Г) түсіндірме, аударма, синонимдік
10. Қазақ тілінің сөздіктері қай жылдан бастап жарық көре
бастады?

А) 1912ж Б) 1865ж

В) 1860ж Г) 1871ж

Ұқсас жұмыстар

Тіл білімі және оның салалары

МЕТАТІЛ ЖӘНЕ ТЕРМИНОЛОГИЯ

Лексикология туралы түсінік

АУДАРМА СӨЗДІК

Стилистика пәнінің зерттеу нысаны мен бағыттары

Табыс концептісінің лингвомәдени ерекшелігі

Грек тіл білімі

ЛЕКСИКОЛОГИЯ

Баспасөз тілі мәдениеті

ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ТҮСІНДІРМЕ СӨЗДІГІ - қазақ тіліндегі сөздердің мәнін ұғындыратын лұғаттық, анықтамалық құрал

Пәндер