Саяси партиялар

Презентация қосу

Саяси партиялар
ОРЫНДАҒАН: БОЛАТОВ МАДИЯР
Саяси партия
Саяси партия - мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға
бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы;
қандай да бір таптың немесе оның қабатының мүдделерін көрсететін, белсенді және
ұйымдастырылған бөлігі.
Алғашқы саяси партиялар Ежелгі Грекияда пайда болған. Ал қазіргі біздің
түсінігіміздегі саяси партиялар Еуропада XIX ғ. II жартысында пайда бола бастаған.
Бірақ саяси партиялар бірден көпшілік, бұқаралық партия бола калған жоқ. Мысалы,
неміс ойшылы М.Вебер саяси партиялардың дамуында келесі кезеңдерді атап
көрсеткен:
1) аристократиялық үйірмелер;
2) саяси клубтар;
3) көпшілік партиялар.
Демократиялық тәртіп жағдайында партиялар азаматтар, әлеуметтік топтар мен қоғам
мүдделерін шынайы саяси үрдіске айналдыра алады.
Саяси партия қызметтері
Саяси партия қызметтері - саяси партиялардың негізгі міндеттерінің бірі
- қоғамдық мүдделерді жинақтау мен оларды саяси шешімдерді
қабылдау жүйесі шеңберіне ұйымдасқан және бағытталған түрде
енгізу. Саяси партиялар билік үшін бәсекелестік күресте қоғамдық
қолдауды жұмылдырушы құрал ретінде қызмет жасайды. Партиялық
жұмылдыру арқылы азаматтар қазіргі заманның саяси үрдісінің
белсенді мүшесіне айналады, яғни іріктеу қызметін атқарады.
Партиялар қоғамдық мүдделерді қалыптастыруда да белгілі рөл
атқарады.
Қазақстандағы саяси
партиялар
Зиялылар қызметі
XX ғасыр басындағы қазақ зиялылары сан жағынан көп болған жоқ. 1917 жылғы
Қазан төңкерісіне дейінгі кезеңде қазақ қоғамында жоғары оқу орнын
аяқтағандығы туралы дипломды иемденген мамандардың саны жүз отыздан, ал
арнайы орта оқу орындарын бітіргендердің саны жеті жүзден асып жығылатын
еді. Қазақстанда бірлі-жарым орта білімді мұғалімдер даярланатын курстар мен
училищелерді есепке алмағанда, арнайы оқу орындары болған емес. Түрлі
мекемелерде, өкімшілік орындарында қызмет жасаған қазақ мамандары,
негізінен, ресейлік оқу орындарында білім алды.
XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында қазақ жастары үшін ірі білім
орталығы міндетін Санкт-Петербург қаласы атқарды. Империяның саяси өмірінің
де астанасы болған бұл қалада осы мезгілде Ә. Бөкейханов (Орман
шаруашылығы институты), Мұхамеджан Тынышпаев (Темір жол көлігі
институты), Х.Досмұхамедов, С.Асфендияров (Дәрігерлік академиясы),
Б.Қаратаев, Ж.Досмұхамедов, М.Шоқай (Санкт-Петербург университеті) сиякты
ұлт-азаттық қозғалысында өшпес із қалдырған қайраткерлер білім алды. Қазақ
жастары, сондай-ақ Стамбұл, Каир университеттерінде де оқыды.
Қазақ зиялыларының үлкен бөлігі гимназия, дәрігерлік училище, мұғалімдер
даярлайтын семинария түлектерінен тұрды. Бұл топтың қатарында Ахмет
Байтұрсынұлы, М.Дулатов, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, С. Торайғыров, Ғ.
Қарашев сияқты көптеген ірі тұлғалар бар еді.
Қазақ зиялылары саяси
партия құру жолында
Сайлау науқанына араласқан қазақ зиялылары отарлық тәуелділіктегі қазақ халкының мүддесі
тұрғысынан қоғамдык үгіт-насихат жұмысын жүргізіп, депутат сайлап, оған аманат тапсыру ісіне
мұрындық болатын саяси ұйымның қажеттігін айқын аңғарды.
1906 жылы 10 маусымда Семей қаласында Мемлекеттік Думаға қазақтардан депутат сайлау үшін
өкілдердің жиналысы өтіп, Ә.Бөкейханов жиналғандарды «Халық еркіндігі» (кадеттер) партиясының
бағдарламасымен таныстырып, жиналыс оған қатысқандардың аталған партияға косылатындығы
жөнінде каулы кабылдады («Семипалатинский листок», 1906, 13 маусым). Саяси күрес жолына енді
ғана түсе бастаған қазақ зиялыларының осы кезеңдегі саяси-әлеуметтік бағдары белгілі дәрежеде
ресейлік радикалдық-буржуазиялық партия, кадеттердің қызметімен ұштасты. Бірак осы кезеңдегі
қазақ кадеттерінің өмірде ұстанған мұраттары орыс кадеттерінің бағдарламасынан мүлдем өзгеше еді.
Қазақ кадеттерінің бағдарламасында төмендегідей талаптар қойылды: қазақ жерін бүтіндей қазақ
елінің меншігі етіп жариялайтын заң қабылдау, ішкі Ресейден көшіп келушілер легіне тежеу қою, қазақ
жұмысшыларына еркіндік, теңдік беру, олардың мүддесін қорғайтын заңдар шығару, қазақ балалары
үшін мектеп, медресе, университеттер ашу, т.б. Отарлық езгіге қарсы жалпыұлттык бас көтеру
толқынында пайда болған бұл алғашқы әрекеттер саяси партия құрумен аяқталған жоқ, өйткені оған
кажетті алғышарттар пісіп-жетіле қойған жоқ еді.
Қазақ зиялылары тарапынан жалпыұлттық саяси партия құру әрекеті 1913 жылы тағы да бой көрсетті.
М. Сералин бастаған «Айқап» журналы төңірегіне топтасқан зиялылар ең өзекті қоғамдық мәселелерді
талқылап, белгілі бір бағдарламалық тұжырымдарға келу үшін Жалпықазақ съезін Сурет:Шақыру
жөнінде бастама көтерді. Бірақ қазақ даласында орнаған катаң әскери-отарлық тәртіппен есептесу
қажеттігін айтқан Ә.Бөкейханов бастаған топ мұндай әрекеттерге көшуге үзілді-кесілді қарсы шықты.
Нұр Отан
"Нұр Отан" Халықтық Демократиялық Партиясы – саяси партия.
Қазақстандағы саяси жүйені жетілдіріп, партияларды ірілендіру үшін “Отан” партиясының өзімен
мақсат-мүддесі бір басқа партиялармен бірігуі нәтижесінде құрылған. 2006 жылы желтоқсан айында
“Отан” РСП-ның 10-съезінде партияның аты “Нұр Отан Халықтық Демократиялық Партиясы” болып
өзгертілді. Бұл партияның қатарына “Отан”, “Асар”, “Азаматтық” және “Аграрлық” партиялар бірікті.
2007 жылы тамызда өткен парламент сайлауында “Нұр Отан” партиясы айқын басымдылықпен жеңіске
жетіп, билік партиясы аталды.
Төрағаның бірінші орынбасары – Байбек Бауыржан Қыдырғалиұлы. «Отан» республикалық саяси
партиясы 1999 жылдың қаңтарында құрылып, сол жылғы 12 ақпанда Қазақстан Республикасының
Әділет министрлігінде тіркеуден өтті.
«Нұр Отан» партиясының бөлімшелері Қазақстанның барлық облыстарында Шымкент , Астана және
Алматы қалаларында бар.
Партия қоғамды одан әрі демократияландыруға бағытталған экономикалық және саяси
реформаларды жүзеге асыруға; азаматтардың өмір сүру деңгейін көтеруге; әлеуметтік әділеттік
орнатуға және елімізде тұрақтылықты сақтауға; ұлтаралық және конфессияаралық келісімді
нығайтуға; Қазақстан Республикасының жан-жақты және үйлесімді дамуы үшін азаматтардың
отансүйгіштігі мен жауапкершілігін тәрбиелеуге белсенді ықпал етуді басты мақсаттары етіп
жариялады. Мәжілісте «Нұр Отан» парламенттік көпшілікке ие.
2007 жылы өткен Мәжіліс сайлауының қорытындылары бойынша «Нұр Отан» 88,41% дауыс иеленіп,
Парламенттің төменгі палатасына партиядан 98 депутат сайланды.
Нұр Отан Халықтық
Демократиялық Партиясы
Нұрсұлтан
Басшысы
Назарбаев
Құрылған жыл 1 наурыз 1999
ы жыл
Астана қаласы,
Штаб-пәтері Д. Қонаев к.,
12/1
Халықтық
Идеологиясы
Демократиялық
Халықаралық
әріптестік:

Одақтастар Біртұтас Ресей
және (Ресей)
жақтастар Өңірлер
партиясы
(Украина)

Жастар ұйымы Жас Отан Нұр Отан партиясының
107 83
http://www.ndp-
филиалы(Қарағанды).
Сайты
nurotan.kz/site/

Ұқсас жұмыстар

Саяси партиялар, партиялық жүйелер және қоғамдық - саяси қозғалыстар

САЯСИ ПАРТИЯНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

ПАРТИЯЛАРДЫҢ САЯСИ

Саяси партиялардың түрлері

САЯСИ ЖҮЙЕ

Көпшілік партиялар

Саяси билік инстуттары

Партиялық жүйелер

Саяси партия

Саяси партиялардың қызметтері

Пәндер