Гигиенаның қалыптасуы және даму тарихы

Презентация қосу

Студенттің өзіндік жұмысы
Дисциплина: Жалпы гигиена
Тақырыбы: Гигиенаның қалыптасуы және даму тарихы.
Жоспар
I Өзектілік;
II Негізгі бөлім:
1. Алғашқы қауымдық және құл иеленушілік
қоғамдардағы гигиенаның дамуы
2. Гигиеналық білімдердің орта ғасырлардағы және
феодализм мен өндірістік капитализмге өту
кезеңіндегі дамуы
3. Гигиена ғылымының қалыптасуы
III Қорытынды/ұсыныстар;
IV Әдебиеттер.
Өзектілігі

•Адам денсаулығы тек сапалы өмір сүруден ғана емес, сонымен
қатар мемлекеттің саясаты мен ұлттық қауіпсіздігінде жетекші
жүйе түзуші фактор болып табылады және оны қамтамасыз етуде ең
маңызды, бірінші дәрежелі рөл алдын алу медицинасына беріледі.

•Медицина қызметкерлері үшін гигиеналық сауаттылық айрықша
маңызды, өйткені олардың күнделікті жұмысы, аурухана
жағдайында болсын, өнеркәсіп кәсіпорындарындаболсын әр түрлі
факторлардың әсер сипатын алып біліп, аурудың аурудың пайда
болуын анықтауға, дәрігерге дейінгі көмекті дұрыс жүргізуге
мүмкіндік береді.Аурулар үшін емдік сауықтыру режимін,
медициналық қызметкерлерүшін қолайлы дұмыс жағдайын,
ауруханаға қойылатын санитарлық талаптарды білудің де маңызы
зор.
• Гигиена -аурудың алдын алу жөніндегі негізгі ғылым. [1, 11бет]
• Гигиена адамның өмір сүру жағдайын, денсаулығының нығаюын ж әне
ауруларының алдын алуды қамтамасыз ететін гигиеналы қ нормативтерді,
санитарлық ережелер мен шараларды негіздеу ма қстаында қорша ған
ортаның адам ағзасы мен қоғам денсаулығына әсер ету за ңдылы қтарын
зерттейді. [1, 11 бет]
• Гигиена ғылымының мақсаты – адам денсаулығын сақтау және
нығайту, аурудың алдын алу. [1, 12 бет]

• Гигиена ғылымының міндеттері:
1. Адам денсаулығына әсер ететін қоршаған ортаның табиғи ж әне
антропогенді факторларын зерттейді.
2. Бұл факторлардың адамның не популяцияның денсаулығына әсер ету
заңдылықтарынзерттеу.
3. Адам денсаулығына қолайлы әсер ететін қорша ған орта факторларын
молынан пайдалану, қолайсыз әсер ететіндерін жою.
4. Дайындалған ұсыныстарды, ережелерді, нормотивтерді денсаулы қ
сақтау практикасына және халық шаруашылығына енгізу.
5. Жақын және алыс болашақтағы санитарлық жа ғдай ға болжау
жүргізіледі.
[1, 12 бет]
•. Санитария – гигиена ғылымының мақсатын тәжірибе жүзінде іске
Алғашқы қауымдық және құл иеленушілік қоғамдардағы
гигиенаның дамуы

•Гигиенаның алғашқы қауымдық құрылыста бастауы – эмпирикалы қ
білім. [1, 22 бет]

•Біздін эраға дейінгі 4-3 мың жылдары Ертедегі Үндістанда гигиеналық
ережелер Ману және Аюрведу заңдар жинағына кірді. Мысалы, үйлерді
таза ұстау,пайдалы тағам ішу, тұрмыс қалдықтары туралы гигиеналы қ
ережелер кірді.Сонымен қатар, ас ішетін ыдыстарды, денені таза ұстау
туралы ережелер баяндалды. [1, 22 бет]

•Ертедегі Мысырда аурудың алдын алу мақсатында уқалау,дәрет алуды,
іш айдайтын, зәр айдайтын, тер шығаратын заттарды қолдан ған.Жеке
бас,жыныс гигиенасына, нау қастарды о қшаулау, қайтыс бол ған
адамдарды жерлеу сұрақтарына қатысты ұсыныстар бол ған. [1, 22 бет]

•Ертедегі Қытайда денсаулық үшін пайдалы және зиянды көптеген
жағдайлар туралы және адам денесінде әлі де жо қ ауруларды ң алдын алу
қажеттілік түсініктері қалыптасты. Жаттығулар, дұрыс к үн т әртібі,
рационалды ем-дәмдер ұсынылды.[1, 23 бет]
Ертедегі Римде қоғамдық гигиена өркендеді.30-ға жуық акведуктар
тартылды. [1, 23 бет]

•Тамаша сауықтыратын кешендер – термалар болды.
•Ежелгі Римде құрылысқа, тағамдық өнімдерді сату ға, әскердлерді ң
тамақтануына, Тибр өзенінің суын пайдалану ға, өлген адамдарды
жерлеуге қойылатын талаптарды анықтайтын заңдар болды. [1, 24 бет]
Ежелгі Греция
•Жеке бас гигиенасы мен қоғамдық
гигиенаға көңіл бөлді.
•Су алатын орындары бар құбырлары,
қала жаңа жоспарлар, Афинада
канализация болған жіне санитарлық
бақылаулар жүргізілген. [1, 23 бет]

•Гиппократ(б.з.д. 460-377)
“Ауа, су және жергілікті жерлер
жөніндегі”,”Салауатты өмір сүру
салты” трактаттарында адамның
тіршідігі үшін ауа, су, топырақ маңызы
және климатты, өмір сүру
жағдайларын, өмір сүру салты,
Гиппократ тамақтандыру зерттеуді ұсынды. [1, 23
бет]
Гигиеналық білімдердіңорта
ғасырлардағы және феодализм
мен өндірістік капитализмге өту
кезеңіндегі дамуы
•Еуропада феодализм дәуірінде
гигиенаның құлдырауы басталды.
Құдіретті шіркеу ауруларды
емдеуге тыйым салды, гигиеналық
шаралардан бас тартылды.
•Санитарияның болмауы обаның,
сүзектің, тырысқақтың, шешектің,
дизентерияның эпидемияларының
басты себептері. [1, 24бет]

•Еуропаның тек қана Салериода
медицина мектебі болды.
•И.П. Франк еңбегі “Жалпыға
Иоганн Петер Франк бірдей медициналық полиция
жүйесі” санитарлық шаралар
жазылған. [1, 26бет]
•Шығыста гигиенаның өркендеген кезеңі
болды. [1, 24бет]
•Әбу Іли Ибн-Сина “Дәрігерлік ғылым
канонында” гигиенаның көп сұрақтары
қозғалды. Ол жеке аурулар мен жыл
мезгілдері, климат арасында байланыс бар
деген. Судың ағзаға ролін, оны қалай
таңдау керегін баяндады.
•Тамақтану гигиенасынан тағамның
сапасына, құрамына, тамақтану тәртібіне,
астың қорытылуына қолайлы жағдай жасау,
дене шынықтыру, моншаларға бару, жыл
мезгілі арасындағы байланысқа көңіл
бөлді. [1, 25 бет]

•Б. Рамашини “Қолөнершілердің аурулары
туралы ойлар” еңбегінде 52 мамандықтағы
жұмысшылар жағдайы мен кәсіби аурулары
Әбу Іли Ибн-Сина бірінші рет жазылған. [3, 11 бет]
Гигиена ғылымының қалыптасуы
•Гигиенаныңғылым ретінде дамуы XIX
ғасырдың аяғында және XX ғасырдың
басында басталды. [5, 27бет]
•19 ғасырдың ортасында гигиена
эксперименталды жолға түсті.Жолын
қалаушылар: М. Петтенкофер, М. Рубнер,
Э.Паркс, Дж. Саймон, М. Леви, Ф.Ф.
Эрисман. [1, 26бет]

•М.В. Ломоносов “Ресей халқын көбейту
және ақтау” еңбегінде санитарлық
жағдайларды,тұрмысты,дұрыс тамақтану
арқылы балалар денсаулығын сақтау ға
шықырды.Еңбек жағдайларын зерттеумен
айналысты.
•С.Г.Зыбелин – кәсіптік аурулардың алдын
М.В. Ломоносов алу сұрақттарын қозғаған бірінші дәрігер.
[1, 27бет]

•М.Я. Мудров – әскери гигиена негізін
салушы. [4, 27бет]
•19 ғасырда гигиена ғылымының
дамуына Н.И. Пирогов, С.Г. БОткин,
Г.А.Захарин,А.А. Остроумов ықпал етті.
•СССрда гигиенаның негізін салушылар
– Доброславлин А.П., Эрисман Ф.Ф.,
Хлопин Г.В..
•Доброславлин А.П. 1871 жылы
Петербіргте медициналық-хирургиялық
академияда ең алғаш
•Гигиена кафедрасын ұйымдастырған.
•Эрисман Ф.Ф. – әйгілі гигиенист, қоғам
қайраткері.Коммуналдық гигиена
мәселелері мен жұмысшылардың
жұмыс жағдацын зерттеген.
•Хлопин Г.В. Қоршаған ортанызерттеп,
Эрисман Ф.Ф. суға, топыраққа,ауаға зерттеу
жүргізген. [2, 6 бет]
Гигиенаның Қазақстанда дамуы
•Қазақстанда гигиена мектебі бар. 1932 жылы Алматы қаласында
республикада бірінші медициналық институтындагигиена кафедрасы
ашылды.
•Негізін қалаушы –Попов Н.П..
•Кейін Қазақстан өлкелік патология ғылыми зертттеу институты,
Қарағандының мемлекеттік медицина институты, Қазақ е ңбек
физиологиясымен гигиенасы ғылыми институты, та ғамтану ғылыми
зерттеу институты ұйымдастырылды. [2, 6 бет]
•1935 жылы Кеңестік Советтік Республикалар Одағында Бас
санитарлық инспектор басқаратын Отандық мемлекеттік санитарлы қ
инспекциялар құру туралы қаулы бекітілді.
•1944 жылы маусымда тропикалық аурулар институты, ол 1945 жылы
Аймақтық патология институты болып аты өзгертіліп, аймақтық
медициналық мәселелерді өңдейтін Қазақ ССР-ындағы Ғылыми
Академияның негізгі ғылыми зерттеу орталығы болды. [2, 7 бет]
•И.С. Корякин 1946 жылдан бастап
1968 жылға дейін ҚазММИ
коммуналдық гигиена кафедрасын,
кейін жалпы гигиена кафедрасын
басқарған. Ол Қазақстан қалаларын
және ауылдарын көркейту, сауықтыру
мәселелерін қозғаған. [2, 8 бет]
•Еңбек гигиенасы және мамандыққа
байланысты ппатология мәселесін
шешуде еңбек сіңірген тұлғалар:
Б.А.Атчабаров, В.З. Хамитова, М.К.
Кайракбаева, Г.И. Белоскурская, В.Л.
Резник,Б.Г.Фейгин, г.Д. Ляхжәне т.б..
И.С. Корякин [2, 9 бет]
•З.К.Толегенов әр түрлі құрамды өндірістік шаңның патогендік
қасиетін, ағзаға әсерін, жұмысшыларға шу мен діріл теріс әсерін,
коксохимиялық өндірістің барлық типтік маңызды аймақтардағы
жұмыс жағдайларға баға берілді. [2, 10 бет]

•Б.Е. Алтынбеков, А.П. Филин, А.И. Бурханов, М.И.Салехов,
К.Р.Амрин және т.б. - кен орындары, қара металлургия, ж ұмыс
жасайтын жасөспірімдердің жұмыс гигиенасын зерттеген әйгілі
гигиенистер. [2, 10 бет]
• Т.Ш. Шарманов – елімізде тағам
гигиенасының дамуына, гигиенистер
мектебін құруда және бұл саланың
дамуына үлкен үлес қосқан медицина
ғылымдарының докторы, профессор.
Т.Ш. Шарманов – Қазақстандағы
нутрициологтар мектебінің негізін
қалаушы. Ол темір тапшылықты
анемия мен йодтапшылық
жағдайларды жою, ана сүтімен
қоректендіруді қолдау, медициналық
және демографиялық зерттеулерге
жетекшілік еткен.
•1995 жылдан бастап Қазақстандағы
Профилактикалық медицина
академиясының негізін салушы және
президенті. Ол 350 басылым, оның
ішінде 23 монография және 37
өнертабыс жарыққа шығарған. [2, 10
бет]
Қорытынды
Гигиена қоршаған ортаның әр түрлі факторларыны ң адам
денсаулығына және жұмыс қабілетіне әсерін зерттейтін
ғылыми пән ретінде қалыптасты. Ол тұрғын үй, елдімекен,
еңбек, оқу, тағамтану және басқа да адам денсаулығына әсер
ететін көптеген мәселелерін қамтиды. Осындай көптеген
мәселененің бір пән деңгейәнде қалыптасуы, осы бағытта ғы
бірқатар бөлімдердің бөлінуіне алып келді.
Пайдаланылған әдебиеттер

1.Жалпы гигиена/ Ү.И.Кенесариев, Р.М.Балмахаева,
Ж.Д.Бекмагамбетов – Алматы, 2012.
2. Жалпы гигиена/Торгаутов Б.К.,Сергалиев М.Ш. –
Шымкент, 2011.
3. Гигиена/Румянцев Г. И.//Учебник для
медицинских ВУЗов. М., 2001 г.
4.Общая гигиена с основами экологии
человека/Лакшин А. М., Катаева В. А.//Учебник
для медицинских ВУЗов. М.: Медицина, 2004 г.
5.Общая гигиена/Большаков А. М., Новикова И.
М.//Учебник для медицинских ВУЗов.
М.: Медицина, 2002 г.

Ұқсас жұмыстар

Гигиенаның Қазақстанда дамуы

Тері гигиенасы

Тамақтану гигиенасы

Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы

ПСИХОЛОГИЯНЫҢ ӘДІСТЕРІ

Әлеуметтану ғылымының даму тарихы

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ІЛІМ ТАРИХЫ

«Қазақстандағы биофизикалық зерттеулердің тарихы және қазіргі жағдайы»

Гигиена-денсаулық негізі

Созылмалы лейкоздар

Пәндер