Мұғалім психологиясы: кәсіби қасиеттер, мамандық таңдауға әсер ететін факторлар және эмоциялық төзімділік

Мұғалім психологиясы

Мұғалім мамандығы - мамандық адамның келесі қасиеттерін айқындайды;

адамдармен қарым-қатынас жасағанда өзін-өзі жақсы сезіну, дұрыс қарым-қатынасты талап ету, өзін басқа адымның орнына ойша қоя алу, жақсы қабілеті, басқа адамдардын ойын, көңіл күйін, мақсатын тез түсіну, басқалардын жеке қасиеттері жайлы есте қалдыру және ойда ұзақ ұстауы жақсы болуы керек және т. б.

Мұндай мамандыққа ие адамға тән нәрселер:

басқару,

оқыту,

тәрбиелеу,

адамдардың әртүрлі сұраныстарына байланысты пайдалы іс- әрекетерін іске асыру;

тыңдау, ой өрісі кең болу, сөйлеу мәнері; көңілден шығатын ақыл- кеңес,

ақылды, сезімтал және адамның мінезін байқау,

ойша басқа адамның ішкі дүниесін модельдеу қабілеті,

Педогог мамандығын таңдау. Е. А. Климов мамандық таңдауға ықпал ететін сегіз түрлі негізгі факторларды айтады:

1. үлкендердің, отбасының ұстанымы;

2. құрбы - құрдастардың ұстанымы;

3. мектептегі педогогтардың, сынып жетекшілердің ұстанымы;

4. жеке өмірлік және кәсіптік жоспары;

5. қабілеті;

6. қоғамдық талаптарды ескеру;

7. мамандық туралы ақпараттар;

8. икемділік

Педагогтың субьективті қасиеттері. ХХ ғ. басында Г. Ф. Каптеревтің айтуынша «Мұғалім тұлғасы оқу жағдайында бірінші орын алады, осы немесе басқа қасиеттері оқытуда тәрбиелік жағынан жоғары немесе төмен түсуіне ықпал етеді» деген. Ендеше педагогтың қандай қасиеттері ең негізгі етіп анықталған? Ен басты болып «арнайы ұстаздық қасиет» (бұған кіретін мұғалімнің ғылыми дайындығы) және «ұстаздың өзіндік таланты».

П. Ф. Каптерев жеке мұғалімнің «ерекше адамгершілік қасиеттері» болуы керек деп атап корсеткен. Бұл қасиеттерге; әділдік, зейінділік, сергектік, адалдық, төзімділік, балаларға деген шынайы махаббат кіреді. Оның ішіне балаға және жастық шаққа деген сүйіспеншілік, ұстаз мамандығына деген сүйіспеншілік.

Н. В. Кузьмина бойынша, субъективті факторлар құрамына: тип бағыты, қабілеттік пен білгірлік деңгейі, бірлікке арнайы - педагогикалық әдістемелік, әлеуметтік психологиялық, дифференциалды - психологиялық, аутопсихология кіреді.