Ауыспалы климат жағдайында су балансының өзгеруі

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық
Университеті
География және табиғатты пайдалану
факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО
кафедрасы

Ауыспалы климат
жағдайында су
балансының өзгеруі
Орындаған: Хабиева А.
Тексерген: Мамутов Ж.У.
Су балансы(французша balanсе - таразы) –
табиғаттағы не жеке шағын аймақтағы,
атмосферадағы ылғалдың жалпы кірісі мен
шығынын бейнелейтін сандық сипаттама, нақты бір
аудан бойынша судың келуі мен ағып кетуі және
жұмсалуы (шығыны) арасындағы байланыс.

Су балансының құрамдас бөліктеріне:
атмосфералық жауын-шашын, жер үсті сулары,
булану, өсімдік транспирациясы, шаруашылықта
пайдалану және су ағындары (жер үсті және жер
асты) жатады
Су балансы – табиғаттағы су айналымының сандық мәні. Құрлық су
балансы белгілі аймаққа түсетін атмосфералық жауын-шашын
мөлшерінің литосфераның жоғарғы қабатындағы булану,
ағын және жиналған су көлеміне тең болуымен сипатталады. Су
балансы негізінен атмосфера қабаттарында ғы ыл ғал айналымына
байланысты, соның әсерінен су буы бір ауданнан келесіге ауысып
отырады. Құрлық бетіне түсетін ылғалдың 2/3-і булану ға кетеді,
мұның орнына атмосфераның жалпы суайналымы ( циркуляциясы)
әсерінен ауа ағыстары арқылы мұхит бетінде қалыптас қан су булары
ығысып келеді.

Су балансын құраушы жауын-шашын, булану және жер
бетіндегі ағын мөлшері метеорология және гидрология
станцияларда анықталады.
Әлемдік мұхиттың деңгейінің өзгермелі жағдпйында
Жердің су балансы төмендегідей болады.

Планетаға түсетін жауын – шашын буланумен те ңеседі.

Екі шама да 577000 км жылына жуық.

Мұхиттың булануы жауын – шашыннан 47000 км жылына арты қ.

Құрлықта кері заңдылық байқалады – булану жауын – шашыннан 47000 км
жылына кем.

Осы су өзен ағыстарымен мұхитқа қайтарылады.
• Қазіргі кезде әлемдік су балансы мұхит жағына қарай
ығысқан. Соңғысы судың буланған мөлшерінен жыл
сайын 430 – 550 км артық алады. Осының нәтижесінде
мұхит деңгейі біртіндеп көтеріліп келеді (соңғы жүз
жылда 15 см) Қосымша ылғалдың 75% мұхиттар
мұздықтардың еруі. 18,5% - жер асты қорының
пайдалануы, 7% - көлдердің есебінен алады.
Әлемдік мұхиттың жылдық су балансының жалпы
теңдеуі:

x + y + w = z, мұнда

Х- мұхит бетіндегі жауын-шашын;
У- жоғарғы ағыс;
W- жер асты ағыс;
Z- мұхит бетінің булануы.
• Егер Әлемдік мұхиттың деңгейінің
кішкене өзгерісін ескерсек, онда жылдық су
балансы келесідей болады:

x + y + w = z + Du,

• Мұндағы Du – деңгейдің өзгеруі
• Әлемдік мұхиттың деңгейінің көтерілуі негізінен Антарктида
мұздықтарының, Гренландия мұздықтарының, арктика
аралдарының еруі салдарынан болады.
• Мұхиттың жоғарғы қабатының температурасының
жоғарылауынан XX ғасырда оның деңгейі 0,6-1,0 мм/жылына
өсті. Әлемдік мұхит деңгейі 15см жоғарылады, ал судың
көлемі 54,2 мың км3 немесе 0,004% өсті.
Соңғы 140 жылда Әлемдік мұхит
деңгейінің өзгеруі
• Ғалымдардың есептеуінше 2100 жылға қарай Жер
шарында ауа райы біршама өзгерістерге ұшырайды.
Климат 4 градус Цельсияға дейін жылиды.

Климаттың жылу
салдарынан теңіз деңгейі
көтерілуі мүмкін, ал ол
жағалаудағы қалалардың
су басуына алып келеді.

Ұқсас жұмыстар

КЛИМАТТЫҚ БЕЛДЕУЛЕРІ

Егіс тәжірибесінің түрлері

Объектінің қасиеттері және олардың өтпелі процесстері

АТМОСФЕРА

Ауа райы

Оңтүстік Американың климаты мен табиғат зоналары

Атмосфера жердің ауа қабаты

МЕЛИОРАЦИЯ ЖҮЙЕЛЕРДІ ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ АВТОМАТТАНДЫРУ ПӘНІ

Солтүстік Американың табиғат зоналары

Арқамен сырғанау

Пәндер