БИОГАЗ

Презентация қосу

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ
География және табиғатты пайдалану факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасы

БИОГАЗ
Орындаған: Оразбаева Т.Р.,
Хабиева А.М.
Тексерген: Төреғожина
Ж.Р.
Биогаз — қатты және сұйық
күйдегі органикалық қалдықтардың
метандық ашуы кезінде түзілетін
жанғыш газ. Биогаз ағаш өңдеу,
тамақ өнеркәсіптерінің қалдықтары
ашығанда, ақаба суларда түзіледі.
Биогазды тез жетіліп,
мол биомасса беретін балдырларды
және басқа да микроорганизмдерді
арнайы өсіріп, ашыту арқылы да
алуға болады. Ол отын есебінде
қолданылады. Органикалық
қалдықтардың ашып, ыдырау
процесі кезінде түзілетін
көмірқышқыл
газы атмосфераға сіңіп, оның
молаюына әсерін тигізеді.
Биогаз — биомассаның ашыған кезінде бөлінетін
метандық газ. Биомассаның шіруіне үш түрлі
бактериялар әсер етеді. Бактерияның бірінші түрі –
гидролиздік, екіншісі – қышқыл түзетін
бактериялар, үшіншісі – метан түзетін болып
есептеледі.

Метан түзетін бактериялар
Алғашқы құжатталған 1895жылы
биогаздық қондырғы Ұлыбританияда биогаз
1859 жылы Үндістанда көшеге жарық түсіру
Бомбейде құрылған. үшін қолданылған.

1930 жылы
микробиологияның
дамуына байланысты
биогазды шығару
процесіне қатысатын
бактериялар
айқындалды.
Метандық ашу нәтижесінде бөлінетін биогаз құрамы —
50-80% метан, 20-30% көмірқышқыл газы, шамамен 1%
күкіртсутек, сонымен қатар шамалы мөлшердегі басқа
газдардан (азот, оттегі, сутегі, аммиак, т.б.) тұрады.
Метантүзуші бактериялар органикалық қышқылдарды
қажетті метанға, көмірқышқыл газына айналдырады.
Methanobakterium kadomensis 23-20 күн жүретін
метаногенезді 8 күнде жүргізеді. Ірі қара малдың, үй
құстарының көңінің өңделуіне 20 күндей, ал
шошқаның сұйық көңінің ашу процесіне 10 күндей
қажет. Егер жыл сайын түзілетін сиырдың 300 млн.т
тезегін биогазға айналдырса, алынған энергия м өлшері
33 млн.т мұнайдан алынатын энергия мөлшеріне
теңеседі. Яғни, 1т сиыр тезегінің құны 0,11т мұнайға
тең[1].
Қарапайым биогаз қондырғысының
сызбасы

1 – реактор
2 – қалдық салатын бункер
3 – реактордың люгі
4 – судан жасалған тығын
5 – сыртқа шығару трубасы
6 – биогазды игеру тетігі
Газды қалай аламыз?
1,5 тонна ірі қара қиын және 3,5 шірінді жапырақтар, шөп т.б.
араластырылады.

60 — 70 пайыздық ылғал бере алатындай су қосылады.

Шұңқырға салынған осы қоспа 35 градусқа дейін қыздырылады, әрі
қарай ауасыз ақ өзі 70 градусқа дейінгі межеде қыза бастайды.

Қидан газ алу уақыты – екі апта.

Темір күмбез газ қысымымен ұшып кетпес үшін тростардың көмегімен
жақсылап бекітілуі керек. Бұл қондырғы бір күнде 40 куб шамасында
«көгілдір отын» бере алады. Бес тонналық ішіндегі қалдықтар алты айға
жетеді.

Тағы бір маңызды жәйт — бұл агрегатта газы бөлініп алынған қалдықтар
жоғары сапалы тыңайтқыш ретінде ауылшаруашылығында қолдана
береді[2].
Ауыл шаруашылығы өндірісі қалдықтарын қайта өңдеу есебінен жыл
сайын 35 млрд кВт/с электрлік және 44 млн гигакалориялы жылу энергиясын
алуға болады екен. Биогаз өміріміздегі экологиялы қ, энергетикалы қ,
агрохимиялық проблемаларды шешуге қау қарлы. Биогазды жары қтандыру ға,
үй жылытуға, тамақ пісіруге, көлік, электр генераторды ң роторларын қоз ғалту
мақсатында қолданады. Ғалымдардың есептеуінше, 1 м2 аума қты жылыту
үшін жылына 45 м3 биогаз қажет, ал су жылыту үшін к үніне 5-6 м3 биогаз
керек [3] .
Биогаз алудағы негізгі
шикізат көздері:
Су тазалау
станцияларындағы
қалдықтар Қа
тт
дер ы
з қа тұ
кө лд рм
л ық ық ы
та сты
а ла р қ
Қ
Құс өсіру
шаруашылығы
ы ша
л
ы ы ғ ру Ма
аш л
Ау шыл ыл
руа ығ
ша ы
Қалалық көздер
Канализациялық газдар- қалалық
канализациялардағы ағынды сулардың ашуы
кезінде пайда болатын өнім. 100 мың адамы
бар қалаларда тәулігіне 2500м3 метан алуға
болады, ал ол 2000л бензинға тең.
Үлкен қалалардың тұрғындарының саны 500
мыңнан асатынын ескере отырып
канализациялық газдар альтернитивті отын
көзіне айналатынын көруге болады.
Су тазалау станцияларындағы ғынды сулардың
қалдықтары

Қалдықтардың химиялық құрамына байланысты
ағынды сулардың қалдықтарынан 1м3 қалдықтан
5тен 15 м3 дейін газ бөлінеді.
Қатты тұрмыстық
қалдықтар
ҚТҚ-дан биогаз алу үшін ұсақталған
қалдықтар анаэробты процес жүру үшін 1-2
ай арнайы жерде 65-70С температурада
сақталады.
Шет елдік мамандардың айтуынша 1м3
қалдықтардан 1,5м3 дейін газ бөлінеді.
Осындай технология АҚШ, Германия,
Жапония және Швеция елдерінде кеңінен
қолданылады.
Ауыл шаруашылығы, құс өсіру
шаруашылығы, мал шаруашылығы

Ауылдық жерлерде 20 сиыр, 200 ірі қара және 3500
тауық болса онла биогаз өндіру қарқынды жүреді
деген болжам бар.

25 000 тауығы бар шаруашылықта күніне 5т тезек
шықса 2500 м3 биогаз алуға болады.

Малдардың 1т құрғақ тезегінен 340 м3 биогаз алуға
болады.
Биогаз қондырғыларын тазалағыш құралы ретінде фермаларда, құс
фабрикаларында, спирт зауыттарында, қант зауттарында, ет
комбинаттарында орналастырылу ға болады. Биогаз өндірісі мен
қолданысына қатысты көрсеткіштер бойынша өндіріс жа ғынан дамы ған
мемлекеттердің арасында жүргізуші орынды Дания алып отыр. Б ұнда оны ң
ортақ энергия балансында биогаз 18%-ға дейін алып жатыр. Германия
орташа және үлкен қондырғылардың саны бойынша, 8000 мы ң дана,
жүргізуші орын алуда. Батыс Еуропада барлық құс фабрикаларыны ң
жартысынан кем емесі биогазбен жылытылуда[4].
Биогаз өндіретін құрылғыға кем дегенде қалыңдығы 4 миллиметрлік темір
ыдыс қажет. Неғұрлым ыдыс үлкен болған сайын бөлінетін газ да молаяды.
Сосын тезек батып тұратындай етіп су құйылады. Арнайы қала қша ар қылы
қозғап ашып тұрған тезекті аударыстырып а қыры газ жиналады. Негізінен
түйенің, жылқының тезектерінен газ тез бөлінеді екен.

Биологиялық газ алу үшін мал қиынан өзге шіритін заттарды ң барлы ғын
пайдалануға болады. Бұл бір жағынан қоқыс қалды қтарынан арылту ға тиімді.
Қыс бойы үйді жылыту үшін бөшкенің жартысын тезекпен толтырса жетіп
жатыр. Ал жиналған газдың қысымы арнайы құрыл ғымен өлшеніп отырады[5].
Шет елдердегі биогаз

Швеция, Финляндия және Австрия елдерінде энергияның 15-
20%-ы биогаздан алынады.

Неміс биогаз қауымдастығының мәліметі бойынша 2007жылда
Германияда 4000-ға жуық биогаз құрылғылары бар екен, ал 2020
жылға қарай 20 000 құрылғыға жеткізеді деген болжам бар.

Англияда 1990жылдан бері биогазды қолдану арқасында ауыл
шаруашылығында электртұтыну проблемасы шешілген[6].
Биогаздың Қазақстандағы болашағы
Қостанай облысы Қарасу ауданындағы к әсіпкер Серік Қажиев мал тезегінен метан газын
алып, оны электр қуатына айналдыратын құрыл ғыны Қаза қстан ға 2009 жылы әкеліпті. Ол
Украинадан 400 миллион те ңге тұратын құрылғы сатып ал ған. Қарасу ауданында 5 мы ңға
жуық ірі қара мал бар. Бір қара малдан бір жылда 9 тонна тезек шы ғады. Ал бір жылда 16
мың тонна қи қажет болады. Тезекті құрылғыдағы екі ферментатор ға сумен араластырып
салады. Әзірше тек метан газын алып отыр екен. Тезекті ң 60 пайызы – газ. Екі шетелдік
қозғалтқыш бар, газ соларды жұмыс істеткізеді, сосын оны екі генератор ар қылы электр
энергиясына айналдырады[7].
Алматыда жылына 600 Елімізде қатты тұрмыстық
мың тоннаға жуық қалдықтардан биогаз өндіріп
қатты тұрмыстық алатын бірде бір бекет жоқ. Ал
Қытайда мұндай стансалардың
қалдықтар шығарылады.
саны 1 млн-нан асып
Бір жылда сол жығылады. Тіпті, Қырғыстанда
қобырсыған қоқыстан да биогаз қондырғысы бар. Бұл
70 мың тонна биогаз мәселені шешу мақсатында
алуға болады екен. Бұл академик, профессор Самат
арқылы мамандар Нүркеев, 3 жыл бойы
биогаздық бекет жобасымен
баламалы қуат көзін, жұмыс істеген. Бұл
сондай-ақ табиғи газ қондырғыны қаламыздағы
өндіруді жоспарлап отыр. биіктігі 25 метрді құрайтын
Қазір олар арнайы Қарасай ауданындағы
қондырғының нобайын полигонда орнатып, баламалы
энергия көзін алуға болады[8].
әзірлеп қойған.
Биогаз қондырғысын қолданудың экологиялық пайдасы:

– ашық сақталатын көңнен түзілетін метанның
(парник газы) атмосфераға бөлінуі азаяды;
– көмір, ағаш отындарының жану өнімдері мен
көмірқышқыл газдың бөлінуі азаяды;
– жағымсыз иісті азот қосылыстарыммен ауаның
ластануы азаяды;
– көңмен су ресурстарының ластануы азаяды;
– ағаштар (орман) отын ретінде қолданудан
сақталады;
– химиялық тыңайтқыштарды қолдану азаяды.
Биогаз қондырғысын қолданудың
экономикалық пайдасы:
– отын мен электроэнергия үнемделеді;
– тыңайтқыш пен гербицид үнемделеді;
– биогаз және биотыңайтқышты сатуға болады;
– ауылшарушылық өсіміктерінің өнімі жоғарылайды;
– үй жануарлары мен құстарға жем қоспалары қолданылады;
– биогаз қондырғылары бір жыл шамасында шы ғымын өтейді;
– органикалық қалдықтар жинақталмай, қолданылуына байланысты, ауа
тазартылып, респираторлық және к өз аурулары азаяды;
– органикалық қалдықтардағы микроорганизмдердің жойылуына байланысты
эпидемиялық жағдай жақсарады;
– экологиялық таза тыңайтқыш қолданылуына байланысты экологиялы қ таза
ауылшаруашылық өнімдерден денсаулық жақсарады;
– тезек, көмір, ағаш отынды жинауға, тасымалдауға, кептіруге жіберілетін
уақыт, қаржы үнемделеді және сақтау орны қажет болмайды;
– органикалық қалдықтардағы шөп тұқымдарының жойылуына байланысты,
арамшөпті жинауға жіберілетін уақыт үнемделеді.
Энергетикалық пайдасы:

Жоғарғы эффективті биогаз жылу
және электр энергиясын алуда
қолданылады. Энергияның артық
мөлшері басқа елдерге нарыққа
шығарыла алады.
Географиялық
тимімділігі:

Биогазды станциялар дәстүрлі энергетика,
инженерлі және автокөлік желісінің бар немесе
жоғына қарамастан қажетті органикалық
шикізаты бар кез келген аудандарда орналаса
алады.
Тауарлы тиімділігі:

Арнаулы өнімнен басқа(биогаз бен минералды
тыңайтқыш) басқа да өнімдерді іске асыруға
болады. Мысалы, күкірт, мотор майы, құрғақ
мұз,т.б. және де шаруашылық жылыжай да
жасауға болады.
Әлеуметтік пайдасы:

Биогазды құрылғылар жақын жердегі
әлеуметтік инфрақұрылымдарды жылу мен
жарықпен қамтамасыз ете алады(тұрғын
үйлер, метептер, ауруханалар, балабақшалар,
демалыс үйлері, т.б.)
Пайдаланылған
әдебиеттер
1. http://malimetter.kz/
2. BNews.kz
3. kk.wikipedia.org
4.http://www.ktk.kz/
5. http://kerekinfo.kz/
6. http://ugenergotreid.ru/
7.http://blogger.com.ua
8. http://www.almaty.tv/

Ұқсас жұмыстар

Галофитті өсімдіктен биогаз алу мөлшері

Метан түзетін бактериялар

Экологиялық биотехнология

Металдар биотехнологиясы

Биомасса - энергия көзі

Химия өнеркәсібіндегі биотехнология

Ластаушы заттар

Баламалы энергия көздері

Күн энергиясы

Эко-технологиялар-жаппай индустрияландырудың және өнерксіптік өрлеудің әлемдік тренді Эко-технологиялар-жаппай индустри

Пәндер