Алматы облысының экологиялық жағдайы

Презентация қосу

Алматы облысының
экологиялық
жағдайы
Орындаған: Хабиева Айнагүл
Тексерген: Керимкулова А.
Алматы облысының табиғи
ортасы энергетика
Алматы облысы ол экономиканы
кәсіпорындарының, өндіруші
жоғары деңгейде дамытуға
әлеуетті ықпал ететін табиғи және өңдеуші
ресурстары бай аймақ. Алайда, кәсіпорындардың, аграрлық
тарихи қалыптасқан жалпы кешеннің жоғары техногендік
республикадағы сияқты, алматы жүктемесін басынан өткеруде.
облысында да табиғат Бірқатар аудандарда өте
пайдаланудың ресурстық -
шикізаттық және бірдақылдық
қолайсыз экологиялық жағдай
жүйесі, шаруашылық жүргізудің қалыптасты. Осы жағдайдың ең
ұлттық дәстүрлерін, табиғи қауіпті көрінісі - шөлдену,
жағдайларын ескермей жүзеге топырақ қабатының нашарлауы,
асыру көптеген экологиялық су ресурстарының ластануы мен
проблемалардың туындауына
әкеліп соқтырды.
таусылуы, биологиялық
әркелкіліктің бұзылуы мен
қысқаруы.
Алматы облысының табиғи орта
нашарлауы

Жел эрозиясы.
Алматы облысының шөлейт аудандарында желдің жиі соғуы нәтижесінде жел
эрозиясы кеңінен орын алған.
Жел эрозиясына ұшыраған жеті аудан анықталды. Панфилов алабында ғы
жыртылған учаскелерде жел және ирригациялық эрозия болуы м үмкін; тау
сағасындағы Қаратал ауданы орташа және күшті жел эрозиясымен; А қсу
таулы - жазықты ауданында құмдауыт топырақты жел эрозиясы процесі ж әне
ирригациялық эрозия байқалады; Лепсі ұсақ - құмды жазықты ауданы орташа
және күшті жел эрозиясына ұшыраған;
Сасықкөл және Алакөл жазықты ауданындағы құм алаптары мен
құмдауыт топырақ жел эрозиясына ұшыраған; үшарал аласа таулы - жоталы -
жазықты ауданында орташа және қатты жел эрозиясы ж әне таулы - жазы қты
Алакөл ауданында төменгі дәрежелі жел эрозиясы байқалады.
Су эрозиясы.
Іле алатауының таулы аймақтарындағы жазықтықта, Кеген және Нарынқолдағы
тауаралық жазықтығында аумақтың едәуір беткейленіп, таратылуы әсіресе, Қарасай,
Жамбыл, Еңбекшіқазақ және Кербұлақ аудандарының шаруашылықтарында
әлеуетті қауіптілік байқалады. Жауын - шашын мен қамтылған және жартылай
қамтылған аймақтардағы тәлімі жерлер, барлық тәлімі алқаптар 2-ден 12 градус
аралықтарындағы таулы беткейлерде орналасқан алқаптар. Олар тез шайылып кетуге
ыңғайлы болып келеді. Қарасай және Еңбекшіқазақ аудандарының
шаруашылықтарында жыралы эрозия көрініс береді.
Алматы облысының табиғи мал азғындық алқаптарына, әсіресе таулы
беткейлерге орналасқан жайылымдықтарға эрозия үлкен нұқсан келтіреді. Ол
шымның бұзылуының, жайылымдық шөптердің құнарлы бөлігінің жойылуының
негізі болып табылады.
Ауаның ластануы.
Алматы облысының аумағы бойынша 2000 жылы атмосфера ға зиянды заттарды ң қалды қтарын шы ғару
295,5 мың тоннаны құрады. Соның ішінде оны ң к өп б өлігі 128,0 мы ң тоннасы автомобиль к өлігіні ң
зиянды қалдығы. Бұл жерде Алматы қаласында зиянды қалды қтарды ң осы т үрі жалпы массаны ң 79
процентіне жуығын құрайтындығын айтып өткен ж өн. Ал қалған аума қта б ұл санды қ к өрсеткіш орташа
есеппен 62,8 процентті құрайды. Алайда жаз кезе ңі мен жексенбі к үндеріндегі авток өлік а ғысы б ұл
көрсеткіштерді теңестіріп жібереді.
Таулы белдеуде оңтүстікте елді мекеннің негізгі б өлігі орналас қан. Республикамызда ғы бір қатар
кәсіпорынның басын біріктіретін Алматы өндірісінің алыптары осында орын тепкен. Тал ғар, Қаскеле ң,
Өтеген батыр және басқа үлкен-үлкен елді мекендерде халы ққа қажет тауар өндіріледі. Оны ң ірі
кәсіпорындары жеңіл және тамақ өнеркәсібі саласына қатысты. Айналаны ластаушы к әсіпорындарды ң
арасында алдыңғы қатарда электр энергетика к әсіпорындары (ТЭЦ-1, ТЭЦ-2, АГРЭС) келеді. қатты заттар
бойынша олардың шығаратын қалдығы 77 процентті, озат қыш қылы бойынша - 89 процентті, к үкірт
тотығы бойынша (SO2) 88 процентті, к өміртегі қыш қылы бойынша 32 процентті құрайды. Темір жолды ң
электрлендірілмеуі маңызды проблемаларды туындатуда. Б ұл к өмір қыш қылы қалды ғыны ң к өп м өлшерде-
15 процентке дейін, күкірт тотығы мен қатты заттарды тиісінше 2 ж әне 3 процент шы ғаруға жол бергізуде.

Қала маңындағы аймақтардың табиғи жағдайы Алматы қаласына үлкен әсерін тигізуде. Республикада ғы
ең ірі қаланың ауа бассейні өте лас. Жыл бойына Алматы қаласы ауа бассейніні ң ша ңмен ластануы ед әуір
мөлшерді көрсетті: күллі жыл бойына орта мөлшерді ң 1,5 -1,9 есеге өсуі бай қалып, ол 0,23-0,29 мг/м 3
деңгейіндегі ауытқуды көрсетті. Азот қышқылымен ластану барлы қ жыл бойына орта к өрсеткіштен
(0,058-0,098 мг/м 3), қазан айынан наурыз айына дейін к өмір қыш қылымен ластану орта к өрсеткіштерден
(3,1-4.5 мг/м 3) артық болды. К үкірт қышқылыны ң орташа т әуліктік концентрациясы барлы қ айда орташа
деңгейден асқан жоқ.
Алматы қаласына жақын орналасқан елді мекендердің ауа бассейніні ң ластануын зерттегенде SO 2, NO
2 қоспаларының жоғарғы екендігі, яғни орташа тәулік көрсеткіші1,4-4,7 есеге, бір мезеттегісі 1,6-13,0
есеге жоғары екендігі анықталды. Бір мезеттік шаңмен ластануы орташа к өрсеткіштен (25,3 %) ж әне азот
қышқылымен ластануы (31,7 %) жоғары екендігі байқалды.
Талғар және Есік қалаларында формальдегид пен азот қыш қылыны ң де ңгейі орта т әуліктік
көрсеткіштен едәуір жоғары, SO 2, NO 2 концентраттары 0,2-1,1 де ңгейінде болды.
Талдықорған қаласының атмосферасы шаңмен едәуір аз ластан ған. Тексерілген уа қыт кезе ңінде орта
тәуліктік концентрация орта есеппен 0,09 мг/м 3- ты құрады, ол орташа к өрсеткішті ң 0,6 проценті болады.
Дегенмен тұрақты бақылау постыларының со ңғы жылдары тексеру материалдыны ң болмауы
Талдықорған қаласының атмосферасының ауасына толық баға беруге м үмкіндік бермей отыр.
Атмосфералық ауаның ластану жағдайына,
қаланың өнеркәсіптік кәсіпорынының
селитебті белдеуінде зертханалық бақылау
жүргізілді.
2010 жылмен салыстырғанда сынамаларда
шектік асу (2010 ж. 4,94 % -дан 2011 ж . – 2,94 %
-ға дейін) 2 % төмендеген.
Зиянды заттардың ШРЕК-тен асуы 2 нысанда
былайша байқалды: Жетысу ауданында ғы
«Асфальтобетон» АҚ-да азот диоксиді бойынша
1,06-2,59 есе, «Полиграф комбинат» ЖШС Медеу
ауданында азот диоксиді 1,11 есе, қара к үйе
бойынша в 1,46 есе.
Алматы облысында атмосфералық
ауаның ластануы шешуін күткен шетін м әселесі
күйінде қалып отыр. 2011жылы да қаланы ң ірі
көлік жолының магистральдерінің ауа
бассейніне зерттеу бойынша мониторинг
інжүргізу жалғасуда. 2011жылы 2010 жылмен
салыстырғанда шектік асу пайызының төмендеуі
3,84 % (36 % -дан 32,16 %-ға дейін) бай қалуда.
Алматы облысында өкпе ауруларының өршуінің
негізгі факторы болып табылады.
Судың ластануы.
Облыстағы судың үстіңгі қабатын ластаушы Іле,
Қаратал өзендерінің алаптарына орналасқан
күріш өсіруші ауыл шаруашылығы өнімдерін
өндірушілер болып табылады. Олар жыл сайын
құрамында өте мол органикалық, азот
қалдықтары бар суды шығарады.
Облыстағы судың бетін ластаушыны ң екінші
тобына аумақтарына түрлі өндірістік,
өнеркәсіптік, коммуналдық кәсіпорындар
орналасқан елді мекендер мен қалалар жатады.
Осы топтағы су бетін ластаушы негізінен Алматы
қаласы болып табылады. 1998 жылы "Водаканал"
МКК-ң канализациясы мен биологиялы қ тазарту
жүйесінен Іле өзеніне 35,0 млн. м 3 тазартыл ған
ағынды су көлемінің 15 процентін құрайды.
Талдықорған, Текелі қалаларының, Есік,
Талғар. Қаскелең, Жаркент, Шонжы сияқты аудан
орталықтарының объектілерінінен шы ққан
ағынды су сулардың жоғарғы бетін ластауға
айтарлықтай ықпалын тигізеді.
Облыстық су ресурстарына тама қ өндірісіні ң
кәсіпорындары едәуір кері әсер етеді. Б ұл
кәсіпорындар өз ағынды суларын с үзу ала ңына,
тоғандарға, ашық жерлерге жібереді. Жіберілген
судың көлемі көп болғанымен химиялық құрамы
жағынан өте улы.
Өнеркәсіпті қалаларда және оған көршілес
орналасқан елді мекендерде ауаның әр
түрлі газдармен ластануы нәтижесінде
халык арасында тыныс жолдары
ауруларының саны артуда.
Мысалы, Алматы тәрізді ірі калаларда
автокөліктерден шыккан улы газдың
молаюы байқалады. Көптеген елді
мекендерде орталық су құбырлары
жүйесінің болмауына байланысты
тұрғындар асқазан, ішек ауруларына
ұшырайды. Тұрғын халықты сапалы ауыз
су - қамтамасыз етуді жақсартпаған
жағдайда өндіріс қалдықтарымен, әр түрлі
тыңайтқыш, пестицидтермен ластанған
өзен суын пайдалану қауіпті. Соның
нәтижесінде әр түрлі ауру туғызатын
бактериялар көбейіп, сары ауру сияқты
дертке шалдықтырады.
Алматы облысын экологиялық
сауықтыру жөніндегі кешенді табиғат
қорғау шаралары:

1. әкімшілік шаралар.
2. Топырақты-жер ресурстарын қорғау және тиімді
пайдалану.
3. жер үсті суларын қорғау және тиімді пайдалану.
4. жер асты суларын қорғау және тиімді пайдалану.
5. өндіріс қалдықтары және оны пайдалану.
6. Ауа бассейнін қорғау.
7. өсімдіктер әлемін қорғау.
8. Жан-жануарлар әлемін қорғау.
9. Бағдарламаны ғылыми-техникалық қамтамасыз ету.
10. Экологиялық білім және халықты тәрбиелеу.

Ұқсас жұмыстар

Жел эрозиясы

Қазақстан қалаларының экологиясы

Жамбыл облысының өсімдік жамылғысы ормандары

Алматы қаласы

Шығыс Қазақстан облысы жайлы

ТАУ БӨКТЕРІ

Экологиялық жағдай

Аралдың экологиялық проблемасы

Шымкент қаласының экологиясы

Наурызым мемлекеттік табиғи қорығы - Қостанай облысы Науырзым және Әулиекөл аудандарында орналасқан мемлекеттік қорық

Пәндер