Мінез акуентуациясының типтері

Презентация қосу

Ә
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒ
Л-ФАРАБИ АТЫНДА ҒЫЫҚ АЗАҚ
ҚАЗА ҚҰ ЛТТЫҚ
ҰЛТТЫ Қ
УНИВЕРСИТЕТІ
УНИВЕРСИТЕТІ
География жә
География және табиғ
не таби ғатты
атты пайдалану
пайдалану факультеті
факультеті
Тұ
Т рақ
ұра қты
ты даму жө
даму жөніндегі
ніндегі ЮНЕСКО
ЮНЕСКО кафедрасы
кафедрасы

Моөж-5
Мінез акуентуациясының
типтері (А.Личко бойынша)
Орындаған: «6М060800 - Экология»
мамандығының 1 курс магистранттары
Хабиева А.М.
Тексерген: Болтаева Ә.М.
«Акцентуация» -- ттү
«Акцентуация» үсінігін алғ
сінігін ал ғаш
аш рет
рет неміс
неміс психиатры
психиатры ж жә әне ата қ
не ата қты
ты психологы,
психологы,
Берлин университетініні ң неврологиялы қ клиникасыны ң
Берлин университетінінің неврологиялық клиникасыны ң профессоры Карл профессоры Карл
Леонгард
Леонгард енгізген болатын.Оның
енгізген болатын.Оны ң еең
ңбектерінде «акцентуацияланғ
бектерінде «акцентуациялан ан тт ұ
ған ұлл ғ
ға» жә
а» ж әне
не
«мінез-құ
«мінез- лық
құлы тың
қты акцентуацияланғ
ң акцентуациялан ан қ
ған қырлары»
ырлары» деген тіркестер қ
деген тіркестер қолданады.
олданады.
К.Леонгард
К.Леонгард «« психопат»
психопат» терминін «акцентуацияланғ
терминін «акцентуациялан ан ттұ
ған ұллғ
ға»
а» терминімен
терминімен
алмастырғ
алмастыр ған.
ан.
К.Леонгард
К.Леонгард бойынша мінез-құ
бойынша мінез- құлылыққ акцентуациясы
акцентуациясы психопатия
психопатия мен мен норма
норма
арасындағ
арасында ғы
ы бір жағ
бір жа ғдай, оның
дай, оны ң пікірі
пікірі бойынша «акцентуацияланғ
бойынша «акцентуациялан ан тт ұ
ған ұлл ғ
ға»
а» ауру
ауру
адамдар емес, б ұл өздеріні ң жеке дара ерекшеліктері бар сау адамдар.
адамдар емес, бұл өздерінің жеке дара ерекшеліктері бар сау адамдар. Ендеше Ендеше
біріншіден
біріншіден «акцентуанттарды»
«акцентуанттарды» психопаттардан,
психопаттардан, екіншеден
екіншеден акцентуанттарды
акцентуанттарды
елестерден
елестерден айыру шекарасы қ
айыру шекарасы қандай деген сс ұ
андай деген ра ққ
ұра ққаа К.Леонгард
К.Леонгард на на қ
қты
ты жауап
жауап бере
бере
алмады.
алмады.

Акцентуацияланғ
Акцентуациялан ған мінез-құ
ан мінез- лық
құлы қтар табиғ
тар таби ғи биологиялық
и биологиялы қққасиеттерге
асиеттерге емес,
емес, белгілі
белгілі
бір адамның
бір адамны ңө
өмір
мір салтына із қ
салтына із қалдыратын сыртқ
алдыратын сырт қы ортаның
ы ортаны ңыық
қпалына
палына байланысты.
байланысты.

«Акцентуация»
«Акцентуация» жалпы
жалпы алалғ
ғанда
анда белгілі
белгілі бір мінез қ
бір мінез қыры де ң
ыры де гейіні ң
ңгейіні ң кк ү
үшейуін
шейуін
білдіреді. Акцентуация – бұл сол бір индивидуалды патологиялы қ жа ғ
білдіреді. Акцентуация – б ұ л сол бір индивидуалды патологиялы қ жа дайғ
ғдай ғаа ө
өту
ту
тенденциясы бар қ
тенденциясы бар қырлар. Айқ
ырлар. Ай ын ккө
қын өрінген жағ
рінген жа ғдайда олар ттұ
дайда олар ұллғаның
ғаны ң құ
құрылымын
рылымын
бұ
бұзып патологиялық
зып патологиялы апатқ
қ апат қаа ие
ие болады.
болады.
Кеңес әдебиеттерінде
акцентуацияны жіктеудің басқа
түрі таралған, оны әйгілі балалар
психиатры, профессор А.Е. Личко
ұсынды. Оның ойынша,
акцентуациялык сипаттағы
аурулармен психопатия арасында
ұқсастық бар. Олардың
психопатиядан бас
айырмашылығы әлеуметтік
дезадаптация (бейімделе алмау)
белгісінің болмауында. Олар
патологиялық тұлғаның
құрылуының негізгі себебі болып
табылмайды, бірақ шектеулі жай-
күйдің дамуының негізгі
ықпалдарының бірі болуы мүмкін.
*Барлық акцентуацияларды Личко – адам өсе келе
дұрысталып кететін мінездің уақытша өзгерістері ретінде
қарастырырады. Бірақ сонда да олардың кәбісі психикалық
ауруларға айналып кетеді, немесе өмір бойы сақталып
қалады.
*Акцентуация бұл аурудың шегі болса да нормалар варианты
болып саналады. Сондықтан мінез акцентуациясы
психиатриялық диагноз болуы мүмкін емес.
*А.Е.Личко зерттеулері бойынша патомінездемелік
реакциялар акцентуация негізінде туатын болса да, уақыт
өте келе оның 80%-ке жуығы дұрысталады, жұмсарады,
және қанағаттанарлық деңгейдегі әлеуметтік бейімделуді
байқауға болады. Болжамның жақсы немесе нашар болуы,
акцентуация түріне және деңгейіне қатысты жабық немесе
айқын, сонымен бірге әлеуметтік жағдайға байланысты.
* Акцентуациялық мінез типінің екі негізгі жіктеуі бар. Біріншісі Карл Леонгардтың (1968)
және екіншісі Александр Евгеньевич Личконың (1977) ұсынысы болды. В.В.Юстицкий осы
жіктеулерді салыстырып көрсетті. (1977)

К.Леонгард бойынша тұлға Мінез акцентуациясы типі, А.Е.Личко
акцентуациясының типі бойынша
Лабильді Лабильді циклоид
Өте қозғалмалы эмотивті Лабильді
Демонстартивті Истероидті
Сверхпунктуальный Психоастеникалық
Ригидті-аффективті жөнге келмейтін Эпилептоидты

Интравертті Шизоидты
Қорқақ Сенситивті
Неконцентрированный или Астено-невротикалық
неврастеникалық
Экстраветті Конформды

Ерік-күші әлсіз Тұрақсыз
- Гипертимді
- Циклоидты
Александр Евгеньевич Личконың (1977) ұсынысы
бойынша акцентуациялық мінез типі
*Гипертимдi тип- қозғалмалылық,
қарым-қатынасқа бейiм жасөспiрiм.
Шуды жақсы көредi, тынымсыз
ортада болуды қалайды. Көңiл-күйi
өте жақсы болады, оқуы бiр қалыпты
емес, бiр орында отыра
алмайды,тәртiпсiздiк байқалады.
Үлкен адамдармен конфликтiлерге
жиi түседi. Көптеген нәрселерге
қызығады, бiрақ ол тез өтедi.
Өздерiнiң қабiлеттерiне тым сенгiш,
тiптi шектен тыс өзiне сенедi.
Елдердiң алдында өзiн-өзi
көрсеткендi ұнатады, мақтаншақ
болып келедi.
*Циклоидты тип- апатияға бейiм,
тез қозады, көбiнесе өзiмен өзi
жалғыз қалғанды ұнатады.
Барлық нәрселердi жүрегiне
қатты алады. Екi үш апта сайын
көңiл-күйлерi көтерiңкiден өзiне
кетiп қалуға ауысады. Ескертулер
жасағанда ашуланады.
*Лабильдi тип- көңiл-күйi ауа райы секiлдi тез өзгередi, о ған әр т үрлi
қарапайым нәрселер (бiреудiң көзқарасы, амандаспауы, бiр н әрсеге ден
қоюы) себеп болады. Олардың мiнез құлқы уақытша көңiлге
байланысты. Казiргiсi мен болаша ғы өзiнi ң көңiлiне ұқсас болады,
бiресе көңiлде, бiресе түңiлiп те қалады. Кейде с әтсiздiктер мен
қиыншылдықтар болмаса да көңiл-күйi төмен болады, к өп әуреленедi,
сондай кездерде оның жақын адамдармен бол ғаны ж өн,оны ң бас қа
нәрсеге айналғандығы қажет. Олар өзiне деген қарым- қатынасты
ерекше сезiнедi.
*Астено-невротикалық тип- қозғыш, шаршағыш,
қырсық, Ақыл-ой жұмыстарына тез шаршайды.
*Сензитивтi тип-жоғары Ортағ
Орта бейiмделу қ
ғаа бейiмделу иынғ
қиын соғ
ғаа со ғады.
ады.
сезiмталдық тип. Қозғалыс, Оларда
Оларда жастайынан
жастайынан жауапкершiлiк
жауапкершiлiк
құмар ойындарын жақсы қ асиетi қ
қасиетi алыптасып, ө
қалыптасып, өзiне
зiне жжәәне
не
көрмейдi, үлкен компанияларда басқ
бас адамдарғ
қаа адамдар ғаа ү
үлкен
лкен талаптар
талаптар
қ
қояды.
ояды. Дос таң
Дос та дауда қ
ңдауда қателеспейдi,
ателеспейдi,
болуды қаламайды. Бейтаныс ө зiнен ү
өзiнен үлкен
лкен адамдармен
адамдармен
адамдармен ұяң, ұялшақ достасқ
достас анды қ
қанды қалайды, оларды ө
алайды, оларды өте
те
болғандықтан тұйық болып жақ
жа сы ккө
қсы өредi
редi
көрiнедi. Тек жақын
адамдарына ғана ашық сөзшең
болады, өзiнiң
қатарластарынан гөрi үлкен
кiсiлермен, кiшкентайлармен
болуды ұнатады. Үлкендердiң
тiлiн алады, ата-аналарына
жақын келедi. Ондай
адамдарда''кемiстiк
комплексi''болады.
*Психо-астеникалық тип- интеллектiсi тез дамиды,
өзiн-өзi және басқаларды бағалауға бейiм, көп
ойланып талқылауды ұнатады, бiрақ iс жүзiнде емес,
сөз жүзiнде ғана мықты. Өзiне-өзi тым сену
шешiмсiздiкпен байланысты. Абайсыз, салғырт,
кенеттен шешiм қабылдайды.
*Шизоидты тип- тұйық, өз
қатарластарымен болғаннан
гөрi үлкендермен болғанды
ұнатады. Басқа адамдарға
қызығушылығының жоқ
екенiн, немқұрайды екенiн
көрсетiп, олардың
жағдайына көңiл бiлдiре
алмайды. Iшкi жан дүниесi
қиялға толы. Сырттай өз
сезiмiн көрсете бермейдi,
маңайындағылар оны
түсiне бермейдi.
*Эпилептоидты тип- көп жылап басқаларды мазасыздандырады.
Ондай балалар кiшкентайлар мен жануарларды ренжiтедi,
өздерiн диктатор деп санайды. Олар қатiгез, өзiн-өзi жақсы
көредi, билеушi. Басқаларды қорқыту арқылы өзiне
бағындырып, қиын ережелер қояды. Өзiн басқалардан жоғары
деп санайды. Бастықтардың алдында бәрiн жасап, көтерiлуге
тырысады.
*Истероидты тип- үнемi
ортада болуды қалайды,
басқалардың алдында өзiн
суреттеп көрсетедi. Олар
басқа бiреудi мақтағанды,
басқаларға көңiл бөлгендi
жақтырмайды. Тек қана оны
мақтап жүргендi ғана
ойлайды. Көпшiлiк
ортасында лидер болғанды
ұнатады.
Тұрақсыз тип- ерiк-жiгерсiз, өзен ағысы бойынша өмiр сүредi.
Той-томалақ жұмыссыздықты жақсы көредi. Талғаусыз, бәрiне
қызығады. Өзiнiң болашағы жайлы ойламайды, кәсiби
қызығушылығы жоқ.

Конформды тип- негiзгi ерекшелiгi барлығы сияқты болу. Өзi
үшiн досын да сатып кетедi, бiрақ не iстесе де о ған себеп
табады.

Ұқсас жұмыстар

Жоғары жүйке әрекетінің типтерінің балаларда қалыптасуы

Саяси мәдениеттің түсінігі, саяси мәдениеттің типологиясы

Девиантты мінез

Балалардың жоғары жүйке қызметінің типологиялық ерекшеліктері

Девиантты мінез - құлық типологиясы мен классификациясының критерийлері

ҚОҒАМНЫҢ ТИПТЕРІ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

Мәдениет тілі

Тірек-қимыл жүйесінің дамуы

Мінездің типтері

Экономикалық әлеуметтанудың пәні

Пәндер