Томас Гоббстың саяси ілімі: Левиафан және мемлекеттік билік

Томас Гоббс саяси ойлары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық- техникалық университеті

Орындаған: Лакаева Г. А

ЗКР-21

Тексерген: а. о Хайруллина Г. М

Томас Гоббс

Томас Гоббс (1588-1679 жж. ) . Ол өз ой-тұжырымдарын «Левиафан немесе материя, форма және мемлекет билігі» деген ғылыми еңбегінде тұжырымдады. Жоғарғы билік пен ізгілікті мемлекет оның еңбегіндегі басты идея.

Томас Гоббс

Ол Англиядағы монархиялық билікті барынша арашалап алуға тырысты, бірақ, соған қарамастан биліктің құдайдан екенін жоққа шығарды. Сондай-ақ, ол монархиялық биліктің қайнар көзі - қоғамдық келісімде жатыр деп түсіндірді.

Томас Гоббс

Гоббстың саяси ілімінің негізгі идеясы - жоғары билік және мемлекеттің тәуелсіздігі. Ол өз теориясын Англиядағы монархияны қайта құруды жаңғыртуға бағыттады.

Мемлекеттің үш үлгісін қарастыру арқылы Гоббс монархия - биліктің ең жақсы үлгісі деп тапқан. Оның ойынша, ақсүйектік билік құдайы жолмен шыққан жоқ. Сонымен қатар, Гоббс ақсүйектік билік негізінің шығу сатысы - қоғамдық келісім деп тапқан.

Томас Гоббс

Өзінің атақты “Левиафан” атты еңбегінде Гоббс мемлекетке дейінгі қоғамның бейнесін суреттеген. Ондағы жағдай, жоғарыда аталғандай, “бәрінің бәріне қарсы соғысы”.

Томас Гоббс

Бірақ табиғи заңдылықтар бейбіт заманды іздеу керек деген мәмілеге келтірді және осы мақсатта адамдардың барлық нәрсеге құқықты болудан айырылуы қажет, адамдарға өздерінің қауіпсіздігі үшін келісім-шарттар жасау керек болды. Олар өздерінің кейбір құқықтарынан бас тартып оны мемлекетке тапсыруы қажет.

Томас Гоббс Левиафан

Томас Гоббс

Гоббстың ойынша, қуатты мемлекет - адамдардың әлеуметтік кемшіліктерін болдырмайды. “Монархтың бұл келісім-шартқа ешқандай қатысы жоқ”, себебі қоғамның дұрыс деп тапқаны - келісім-шарт. Гоббс биліктің бөлінуіне қарсы болды. Басшының билігі - жоғары заң және оған бағыну керек.

Томас Гоббс

Бағынышты адамдардың сана-сезімі де өз басшысына тәуелді болуы қажет, себебі басшы қандай дін, сенім қажет екеніне дейін шешуге тиіс. Сонымен қатар, басшы өзіне бағынышты адамдардың арасында теңдік болу қажет екенін қадағалап отыруға тиіс, оларды сотта қорғай білуі қажет.

Томас Гоббс

Томас Гоббс өзінің «Азамат жөнінде», «Дене туралы», «Адам туралы» деген шығармаларында «мемлекет - үлкен механизм, жүйе, адамдардың құмарлығының қозғалысы мен қақтығысының нәтижесінде құрылған» - деп есептейді.

Томас Гоббс

Гоббстың пікірі бойынша, әсіресе мемлекетке дейінгі кезеңдерде «адам адамға қасқыр»болды. Сондықтан сол жаппай соғысудың табиғи жайынан шығу үшін мемлекет қалыптастырылды.

Адамдардың өзара қатынасының жаңа формасы мемлекет болды. Гоббс мемлекеттік билікке сөзсіз бағыну қажет деп санайды. Сөйте тұра, адам мәртебелілігі мемлекеттен де жоғары деген ұстанымын дәлелдеді. «Левиафан» деген еңбегінде адамның «табиғи құқығын» ең жоғары мәртебеге көтерді. Т. Гоббстың айтуынша, қандайда болмасын мемлекет адамның «табиғи құқығын» қорғауға міндетті.