Қазақстанның саяси жүйесі

Презентация қосу

Қазақстанның саяси жүйесі
Саяси жүйе
• Саяси жүйе - билікті жүргізуші әлеуметтік
топтар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер
арасындағы өзара қатынастарды
реттейтін, қоғамда түрақтылық пен
тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар,
мекемелер мен институттар жиынтығы.
Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси
партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси
ұйымдар және т.б. жатады.
Саяси жүйелердің жіктелуі

Саяси жүйелердің жіктелуі - саяси
жүйенің жіктелуі жөнінде ғалымдар
арасында ортақ пікір жоқ. Саяси жүйені
жіктеу зерттеушілер таңдаған өлшемге
байланысты. Саяси жүйені жіктеудің ең
кең тараған түрі, оның саяси тәртібіне
қарай тоталитарлық, авторитарлық
және демократиялық деп бөлінуі.
Тоталитаризм

Тоталитаризм (лат. totalіs – тұтастай,
түгелдей) – деспотизмнің бір түрі.
Тоталитаризм орнаған мемлекетте қоғам
өмірінің барлық саласы биліктің бақылауында
болып, адам бостандығы мен конституциялық
құқықтары жойылады, оппозиция мен өзге
саяси ой өкілдері саяси қуғын-сүргінге
ұшыратылады. Тоталитаризмнің тарихи
үлгілері КСРО-да Сталин, Қытайда Мао Цзэ-дун
,Солтүстік Кореяда Ким Ир Сен режимі кезінде,
фашистік Италия мен Германияда орнады. 1)
қоғамның, жеке адамдардың өмірін деспоттық,
авторитарлық — бюрократиялык мемлекеттің
күшімен басқаратын қоғамдық-саяси құрылыс.
Тоталитарлы саяси жүйе ең сорақы түрі —
фашистік тәртіп; 2) саяси ой-жүйедегі
тоталитарлық тәртіпті атқарушы бағыт.
Авторитарлы
• Авторитарлы (лат. autoritas)- билікке
сөзсіз бағынуға негізделген (мысалы,
фашистік Германиядағы авторитарлы
саяси тәртіп). Мемлекеттік
құрылыстағы өктемшілік бір адамның (
монарх, диктатор) әміршіл билігіне
байланысты.
Демократия
• Демократия – сөзі (гр. demos –
халық және гр. kratos – билік)
деген сөздерінен шыққан,
яғни “халық билігі” деген
мағынаны білдіреді.
Демократияның түрлері

Делегативті демократия - гибридті режимдердің негізгі
түрлерінің бірі. Бұл ұғым саясаттану ғылымына
аргентиналық саясаттанушы Г. О'Доннелмен демократия
мен авторитаризмбелгілерін қамтитын режимді бейнелеу
үшін енгізілген.
Идентитарлы демократия - халық еркі мен мемлекет
әрекеттерінің теңдігіне негізделген демократия
концепциясы. Бұл үлгі жоғарғы билік пен халықтың қарым-
қатынасына кедергі келтіретін өкілдіктен бас тартуды (
Ж.Ж. Руссо), сондай-ақ, билікті бөлу принципінен де бас
тартуды білдіреді (ленинизмнің теориясы мен тәжірибесі).
• Тікелей демократия- халықтың жалпы мемлекеттік
және жергілікті ауқымда билікті тікелей жүзеге
асыруы, халықтың өзінін (көбінесе сайлаушы
азаматтармен) жалпы және жергілікті сипаттағы
шешім қабылдауы. Мұндай форманың негізгілерінің
бірі референдум.
• Өкілдік демократия - халықтың билікті өзі
таңдаған мемлекеттік органдар арқылы жүргізуі.
Халық билігінің негізгі екі түрінің бірі (екінші түрі
тікелей демократия). Қазіргі демократиялық
қоғамда осы екі түр өзара бірін-бірі толықтырады.
Заңды күші тұрғысынан басымдыққа тікелей
демократия жолымен қабылданған шешімдер ие
болады.
Француз саясаттанушысы Ж.Блондель саяси жүйені
басқарудың мазмұны мен түрлеріне сай оны 5 түрге
бөледі:
1) либералдық демократия. Ол саяси, мемлекеттік
шешімдерді қабылдағанда меншікке иелік етуі,
жекешілдік, еркіндік сияқты құндылықтарды
басшылыққа алады;
2) коммунистік жүйе. Ол әлеуметтік игілікті тең
белуге бағдар ұстайды;
3) дәстүрлі саяси жүйе. Ол ат төбеліндей
ақсүйектердің саяси және экономикалық үстемдігіне
негізделеді;
4) Дамып келе жатқан елдерде қалыптаса бастаған
саяси жүйе. Онда авторитарлық басқару белең алады;
5) авторитарлы-консервативтік жүйе. Онда
әлеуметтік және экономикалық теңсіздік сақталады,
халықтың саяси билікке қатысуына шек қойылады.
Қоғамның саяси жүйесі
Қоғамның саяси жүйесі .Елдің саяси қызметіне
қатысып, саяси билікті жүзеге асыратын саяси
институттардың , ұйымдардың, топтар мен жекелеген
адамдардың жиынтығы. Бұл барлық органдары бар
мемлекет; қызметтерінде айқын саяси бағыты бар
партиялар мен қоғамдық ұйымдар, қатаң саяси реңкі
болмаса да, мемлекеттің саясатына манызды әсер ете
алатын, (кәсіподак, кооперативтік , діни және т.б.)
қоғамдық, ұйымдар, сондай-ақ өскелен ұрпакты
тәрбиелеу мен білім беруді (мектеп, институт, театр)
жүзеге асыратын барлық мекемелер. Кейбір
саясаттанушылар қоғамның саяси жүйесіне заңға
енгізілген идеялар, принциптер, идеологиялар моральды ,
сондай-ақ саяси мақсатты көздеген жекелеген
адамдардын қызметін қосады.
Қазақстанның саяси жүйесі
Саяси жүйе 2-ге бөлінеді:
1) Ішкі
2) Сыртқы
Ішкі саясат

Ішкі саясат - мемлекет ішіндегі
таптардың, әлеуметтік топтар
мен қабаттардың, ұлттардың қарым-
қатынасын білдіретін саясат,
мемлекеттін іс-әрекетінің және
билеуші партиялардың
негізгі бағыттарын қамтиды
Сыртқы саясат

Сыртқы саясат - халықаралық аренадағы
мемлекеттер мен халықтар арасындағы
өзара қарым-қатынасты реттеуші саясат.
Сыртқы саяси мақсаттар ұлттық мүддеге
негізделеді. Оларды жүзеге асыру арқылы
мемлекет сыртқы саяси қызметті атқарады
Қазақстанның
геосаяси жағдайы
Экономиканы одан әрі интеграциялау
мақсатымен Қазақстан 1995 жылы 28
каңтарда Ресей Федерациясы және
Белоруссиямен кедендік одақ құру туралы
шартқа қол қойды. Одаққа Қырғызстан мен
Тәжікстан қосылғаннан кейін бұл альянс
Еуразиялық Экономикалык Одақ болып қайта
құрылды, кейін Орталық азиялық
экономикалық қауымдастық дүниеге келді.
Өзара достық, көршілік қарым-қатынасты
одан әрі нығайту үшін 2003 жыл Ресейдегі
Қазақстан жылы, ал 2004 жыл Қазақстандағы
Ресей жылы болып жарияланды. 2005 жылға
қарай Қытаймен, Өзбекстанмен және
Ресеймен шекара мәселесі шешілді.
Мемлекеттің саяси жүйедегі негізгі ролі оған
тән белгілермен байланысады. Ондай
белгілерге Конституцияда белгіленген
мемлекеттік билік, биліктің егемендігі (2, 3
баптар) тағы басқалары жатады.

Саяси жүйе сыртқы және ішкі саясаттың
жүргізілуін қамтамасыз етеді, халқымыздың
әр түрлі топтарының мүддесін қорғайды.
Саяси жүйемен азаматтық қоғамның
қарым-қатынасының ерекшеліктері
мемлекет пен адамдардың қарым-
қатынасының ерекшеліктеріне негізделеді,
өйткені саяси жүйенің орталығы –
мемлекет, азаматтың, қоғамның
отралығы – адам. ҚР-ң
Конституциясының 1 бабында
мемлекеттің ең қымбат қазынасы – адам
және адамның өмірі, құқықтары мен
бостандықтары делінген.
Қоғамның саяси жүйесін саяси
функциялар атқаратын мемлекеттік
және мемлекеттік емес әлеуметтік
институттар құрайды. Мұндай
институттарға мемлекет, партиялар,
кәсіби одақтар және тағы басқа
ұйымдар мен қоғамдар жатады. Олардың
бәрінің ортақ мақсаты – мемлекеттік
билікке қол жеткізу.
•Басқаға жалтақтайтын
күннен кеттік. Бар
байлығымызды өзімізге
бұйыратын еттік. Қоғамның
саяси тұрақтылығы мен
бірлігіне жеттік. Қысқасы,
егемен ел болудың ең ауыр
белесінен өттік.
Н. А. Назарбаев

Ұқсас жұмыстар

Саяси партиялары

Дамып келе жатқан елдерде қалыптаса бастаған саяси жүйе

Қазақстанның қазіргі саяси ахуалы

Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам туралы

Қоғамның саяси жүйесіндегі мемлекеттің орны, тарихи түрлері, ұғымы белгілері

Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам

Қоғамның саяси жүйесі

Саяси жүйенің негізгі міндеті экономикалық, рухани

Медициналық қызметтің кұрылымы

Жаһандану және Қазақстан экономикасы

Пәндер