Қартаюдың молекулярлы генетикалық механизмдері

Презентация қосу

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Молекулярлы биология және медициналық генетика
кафедрасы

СӨЖ
ҚАРТАЮДЫҢ МОЛЕКУЛЯРЛЫ ГЕНЕТИКАЛЫҚ
МЕХАНИЗМДЕРІ

Орындаған: Башан С.Е.,
1-011ОМ гр.
Тексерген: Абдиева А.А.

Қарағанды, 2016
Жоспар:
Кіріспе
1. Қартаю түсінігі
2. Қартаюдың мақсаты
Негізгі бөлім
3. Геронтология ғылымы
4. Қартаю механизмі
5. Қартаюдың дамуындағы жалпы заңдылықтар
6. Қартаюдың молекуларлық және клеткалық сатыда байқалуы
Қорытынды
•Қартаю – биологиялық
процесс; белгілі бір жасқа
жеткеннен кейінгі организмнің
мүмкіншіліктерінің үдемелі
төмендеуі.
Биологиялық қартаюдың мақсаты – ол
организмнің алғашқы қартаю механизмін және
популяциялық, өмір сүру ұзақтығының
факторларын анықтау.
Қартаю кезінде:
• Тіннің серпімді талшықтарының және су мөлшерінің азаюынан тері жұқарып, қатпарланып
әжім пайда бола бастайды.
• Бұл кезде шаш ағарып, сирейді, көздің көруі, құлақ естуі нашарлайды, тіс т үсе бастайды.
• Оганизмде дәнекер тіндердің өзгеруін келтіруге болды. Осыдан өкпеде, бауырда, жүректе,
т.б. ішкі органдарда олардың атқаратын жұмысының бұзылуына әкелетін беріштенулер
дамиды.
• Дәнекер тіндерінің өзгерістерінен қарттарда жара мен сүйек сынықтарының бітуі жастар ға
қарағанда баяу жүреді.
• Жүйке жүйесінде, ішкі секреция бездерінде, иммундық, жүрек-қан тамырлар ж үйелерінде
елеулі өзгерістер байқалады.
• Жүйке жүйесінің өзгерістерінен шартты және шартсыз рефлекстер әлсірейді, есте са қтау
қабілеті бұзылады.
• Қарт адамдарда жыныс, қалқанша, ұйқы бездерінің, гипофиздің, бүйрек үсті бездерінің,
айырша бездің гормон өндіру қабілеттілігі төмендейді.
• Қартаю кезінде жүректің жиырылу күші
кемиді, қан айналу көлемі азаяды. Шеткі
тіндердегі қан қылтамырларының
(капиллярлары) қабырғалары қалыңдап
кетуінен газ алмасу процесі бұзылады.
Бұл гипоксия ауруының дамуына әкеледі.
Қан тамырларының серпімділігі азайып,
оларда атеросклероз дамиды. Адамның
жасы ұлғаюына байланысты жүрек пен
қан тамырларының жүйкелік және
гуморалдық реттеулері өзгереді.
• Геронтология (греч. geron, geront(os) -
старец + logos учение) – бұл тірі заттардың
қартаю заңдылықтары және соның ішінде
адамдарды қәрілік жасын зерттейтін ғылым.
• Қазіргі
геронтология – ол көп салалы ғылым,
оның құрамына қартаю биологиясы,
клиникалық геронтология (гериатрия),
геронтопсихология және әлеуметтік
геронтология (герогигиена).
•«Геатрия» терминін алғаш
рет американдық дәрігер
И.Л.Нашер кіргізген. Ол
1914 жылы америкада
«Геатрия: егде адамдардың
ауырулары және оны
емдеу» атты тұнғыш кітабы
жарық көрді.
Қартаю механизмі
• 1. Генотипкалық және генетикалық • 2.Феноптикалық механизмдер, ол
программаланған механизмдер: өмірдің барлық процестерінде өзін өзі
• а) еркін радикалды қосатын реттеу арқасында және организмдегі
антиоксиданттар системасы; адаптациялық әрекеттердің
сақталуына себепкер болады:
• б.Бауырдың микросомалды
қышқылдануы,токсикалық заттардың • а) көп ядролы клеткалардың пайда
залалсыздануы ; болуы,
• в) Кислородтың терең • б)Басқалардың кішірейуінен
қышқылдануынан қорғайтын митохондрияның көлемінің ұлғайуы ,
антигипоксикалық система; • в) Кейбір клеткалардың гипертрофия
• г) ДНҚ макромолекуланы қорғайтын мен гиперфункцияның жағдайнда
репарациялық . жоғалуы ,
• г)Медиатордың жоғары
сезімталдының арқасында әлсіз
жуйкені к қадағалау
Қартаюдың болжамды Гипотез теориясы
«сағаттары»
ДНҚ «Қателіктер катастрофасы» теорисяы, жедел
мутациялардың жиналуы, маргинотомиялар

Макромолекулалар «Жанасу» теориясы

Митохондриялар Еркін радикалды теория

Клетка «Лимит Хейфлика»

Жыныстық темірлер Жыныс функциясының инволюциясы

Бүйрек үсті Депщроэпиандростеронаның азығынң төмендеуі

Жұтқыншақ бездері Денкельдің «өлім гармоны»

Иммундық жүйе Иммундықартаю

Гипоталамус Нейроэндокриндік теория

Эпифиз Мелатонин қартаюдың күн сағатында ішкі
уақыттың есепшісі
ҚАРТАЮДЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ
ЖАЛПЫ ЗАҢДЫЛЫҚТАР
• Гетерохрондық — қартаюдың тканда,орган,ситемадағы әр уақыттағы ерекшелігі .
• Гетеротоптық — қартаю процессінің әр түрлі органда және органның әр түрлі
құрылысында бірыңғай көрініуі
• Гетерокинетикалық. — Жасқа байланысты өзгерістердің әр түрлі жылдамдықта
дамуы. Бір тканда ол ерте байқалса да, бірақ ол жәй және бір қалыпты дамиды,
басқасында жәй пайда болып тез дамиды.
• Гетерокатефтік — жасқа байланысты өзгерістердің әр бағытта бірін-бірі жоғалту
нәтижесінде екіншісінің кәртең организмде өмір сүру белсенділігінің артуы.
Қартаюдың молекуларлық және клеткалық
сатыда байқалуы
Қартаюдың әсері әр түрлі клеткалардың
функционалды жетіспеушілігіне әкеліп соғады.
Метоболизмнің жасқа қарай өзгеруі және
оның құрылысы, клетканың фунционалды
дефектілерге ұшырата отырып, оның
жоғалуына әсер етеді. Бірақ та фунционалды
біртуысты клеткаларда бір жақты қартаймайды.
Сондықтан куйзеліске ұшыраған клеткалардың
қарым қатынасы мен пайда болған адаптивті
реакциялар, клеткалардың байланысын
анықтай отыра механизмдердің жағдайын
қалыптастырады.Қартаю кезеңінде
иммунитеттің көптеген фукциялары бұзылады.
қорытынды
Халықтың қартаюдың басты себептері – бала туудың кемуі,
медицина прогресінің арқасында жасы үлкен адамдар
топтарының өмір сүруінің жалғасуының көбеюі, халықтың
өмір сүру деңгейінің артуына байланысты орташа жасы
ұзақтылықтың өсуі. Экономикалық бірігіп қызмет істейтін
және дамушы елдерде орташа есеппен ерлердің өмір сүру
ұзақтығы 30 жыл ішінде 6 жылға, әйелдерде – 6,5 жылға
өскен. Ал Ресейде соңғы 10 жылда өмір сүру ұзақтығының
төмендегені байқалады.
Қолданылған әдебиеттер
• 1. Аршавский И. А. «Физиологиялық механизмдердің және олардың дамуының жеке
заңдылықтары онтогенезді негентропиялық теорияның негізі.
• 2. Лэмб М. «Қартаю биолгиясы»- М. : Мир, 1980г.
• 3. «Қартаюдың физиолгиялық механизмі» (С.А. Талин, А. С. Ступина,
• О. А. Мартыненко и др.)- Л. : Наука, 1982г.
• 4. Фрольксис В. В. «Қартаюдың табиғаты. Қартаюдың биологиялық дамуы»- М. :
Наука 1969г.
• 5. Стрелер Б. «Уақыт,клеткалар және қартаю»- М. : Мир, 1964г.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Қартаюдың молекулярлы – генетикалық механизмдері. Биологиялық жүйенің сенімділігі

Теломералар - эукариотты хромосомалардың шеткі ұштары

Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы жайлы ақпарат

Қартаюдың молекулалық-генетикалық механизмдері

Қартаюдың молекулярлық- генетикалық механизмдері

Қартаюдың денелік аспектілері

Өкпе туберкулезінің диагностикасында қолданылатын заманауи әдістер

Қартаю процесінің себебі

ДНҚ теломеразалар

ҚАРТАЮ ЖӘНЕ ӨЛІМ

Пәндер