Хромосоманың жіктелуі. Адам хромосомасының картасы

Презентация қосу

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Молекулярлы биология және медициналық генетика
кафедрасы

С ӨЖ
Хромосоманың жіктелуі. Адам хромосомасының картасы.

Орындаған: Башан С.Е.,
1-011ОМ гр.
Тексерген: Абдиева А.А.

Қарағанды, 2016
Жоспар:
I.Кіріспе

Негізгі бөлім

Хромосом типтері және олардың сипаттамалары.
Хромосоманың Париждік және Денверлік жіктелу.
Хроматин, эу- және гетерохроматин, сипаттамасы.
Политенді хромосомалар.
Хромосоманың метафазалық құрылысы.

Қорытынды
Хромосомалар — жасуша ядросында болатын,
гендерді тасымалдайтын және организмдер мен
жасушалардың тұқым қуалау қасиеттерін
анықтайтын органоидтар. Хромосомалар
өздігінен көбейе алады, өзіндік атқаратын
қызметі мен арнайы құрылымы бар және оны
келесі ұрпақта сақтай алады. Хромосомалар
терминін алғаш рет неміс ғалымы В.Вальдейер
ашты (1888). Ол хромосомаларды негізгі
бояғыштармен қарқынды боялатын тығыз
денешік деп атады. Бірақ хромосомалардың
сыртқы пішіні жасуша циклінің әр түрлі
сатыларында өзгеріп отырады.
Митозжәне мейоз процестерінің метафаза кезеңінде
хромосомалардың морфологиясы жарық микроскопының көмегімен
анық көрінетін құрылымға енеді. Көптеген өсімдіктер мен
жануарлардың дене жасушаларындағы хромосомалар ұрықтану
процесі біреуін аналықтан, ал екіншісін аталықтан алған екі
хроматидтерден (ұзынша жіпшелер) тұрады. Мұндай хромосомалар
гомологты деп аталады.
Хромосом типтері және олардың
сипаттамалары:
Иықтарының арақатынасы
бойынша:

1) тең иықты - метацентрлік
хромосомалар
2)тең емес иықты - субметацентрлік
хромосомалар
3) бір иығы қысқа - акроцентрлік
хромосомалар
4) центромера хромосоманың бір
ұшында орналасқан - телоцентрлік
Хромосомалардың жіктелуі. Денверлік және Париждік
номенклатура.

Денверлік жіктелу бойынша хромосомаларды
топтастыру мына белгілеріне сай жүргізіледі;

1) хромосомалар мөлшері
2) хромосомалар иықтарының арақатынасы
Париждік номенклатура

Диференциалды бояу әдістерінің ішінде
клиникалық циотгенетикалық зерттеулерде
кең көлемде қолданылатын негізгі әдіс -
хромосомаларды Гимза бояуымен өңдеу
әдісі (G -бояу). Дифференциалды бояу
әдістерін пайдалану хромосомалардың
Париждік номенклатурасының
қабылдануына себеп болды (1971 ж.
Париждік конференецияда).
Хроматин. Эу- және гетерохроматин. Спаттамасы.

Эухромотин -тығыздығы төмен, транскрипция
жүреді, ақ түсті, интерфазадағы гендер күйі
қарқынды. Құрылымдық гендер көп.

Гетерохромотин - тығыздығы жоғары,
транскрипция жүрмейді, қара түсті, интерфазадағы
гендер күйі қарқынды емес. Құрылымдық гендер
аз.
Политенді хромосомалар
Политенді хромосомалар құрылысы
жағынан бірнеше ерекшеліктері бap,
ұзындығы жағынан әртүрлі,
митотикалық хромосомаларға
қараганда жуандау болып келеді,
олар дисклерден тұрады, дисклер
аралық учасклер
кездеседі,пуфтар орын алады.
Дисклер хроматиннің тығыздалғаи
болімі болып саналады. Дисклер бір-
бірінен калыңдығы жағынан
ерекшслснеді. Дрозофилдерде 5 мың
дисклер орналасады.
Митоздық (бөлінуші) ядроның негізгі бөлігі — митоздық
хромосомалар болып есептелінеді. Митоздық хромосомалар
хроматин жіпшелерінің ширатылып, жуандап қысқаруы
нәтижесінде түзіледі. Хромосома профазада таяқша, ал
метофазада X пішін-дес болып келеді. Хромосома бірінші реттік
тартылыс (центромера) арқылы жалғанған екі иіннен тұрады.
Хромосома иінінің ұшын теломера деп атайды.Хромосомалар
ұзына бойына 2 тепе-тең бөлікке бөлінген, оларды
хроматидалар деп атайды. Әрбір хроматида 2 тығыз
ширатылған жіпшелерден — хромонемалардан тұрады.
Қортынды
Хромосомалар жасушада өте күрделі құрылымға ие және олар
өте маңызды қызметтер атқарады. Хромосомалар құрылымын
және қызметін зерттеу қазіргі заманғы биологияның өзекті
мәселелерінің біріне жатады. Әсіресе, 20 ғасырдың 60 — 70-
жылдары хромосомалар құрылымының молек. негізін түсінуге
молекулалық генетиканың дамуына байланысты қол жетті. Бұл
жаңалықтар тұқым қуалаушылықтың хромосомалық
теориясындағы негізгі заңдылықтарды дәлелдеп, онан әрі
дамытуға мүмкіндік береді.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Адам хромосомасының картасы

Хромосоманың жіктелуі. Адам хромосомасының картасы. Хромосома туралы

Хромосоманың жіктелуі. Адам хромосомасының картасы. Хромосомалардың морфологиясы және көлемі

Хромосоманың жіктелуі. Адам хромосомасының картасы туралы

Адам хромосомасының генетикалық картасы. Адамның жыныс генетикасы

Адам кариотипті

Метафазалық хромосоманың химиялық кұрамы, гистонды және гистонсыз белоктарі

HLA комплексінің құрылысы

Генетикалық немесе тұқымқуалайтын аурулар

Хромосомалық аурулар түсініктеме

Пәндер