Шыңғысханның Ұлы «Жасақ»қоғамның заңдар жинағы мен тәрбиесінің негізімен танысу

Презентация қосу

Шыңғысханның Ұлы
«Жасақ»- қоғамның заңдар
жинағы мен тәрбиесінің
негізімен танысу
Біртұтас моңғол мемлекетін құрғаннан кейін Шыңғыс
хан екі нәрсеге назад аудары:
А) әмемлекетті
Б) скер құрылымы
ң ішкі мен
құрылымын
соғыс жүжетілдіру;
ргізу тәсілдерін жетілдіру.

Шыңғыс хан мемлекетінде хандық, билік, жарлық
шығару және әскерді басқару құқықтарына ие болды.
Хан өзге мемлекеттермен соғыс жүргізумен қатар соғыс
пен бейбітшілікті жариялап, бітімге келіп отырды.
Ол негізінен мынадай
функцияларды атқарды:
Ұлы жасақ —
Шыңғысхан тағайындаған
заңдар кодексі.
Түркі-моңғол тайпаларының ежелден келе жатқан
заңдар жинағы, әдет-ғұрыптары, салттары сұрыпталып,
бір жүйеге келтіріліп, хатқа түсірілді. Ол “Ұлы жасақ”
деп аталып, екі бөлімнен тұрды:
1)Билік
Бұл заңдарды моңғолдардың бұлжытпай
орындайтыны жөнінде батысеуропалық
саяхатшылар таңдана жазады. Мысалы:
Плано Карпини:
Коростовец: Жинақта барлық дінге бірдей
көзқарас ұсынылады. Шіркеулерге, дін иелеріне,
үлкендерге құрмет көрсету, қайыршыларға
қайырымдылық жасау жөнінде айтылады. Онда әр
моңғолдың отбасылық және жеке өмірі тұтастай
қамтылады. Жасақ заңы бойынша мынадай
қылмыстар жасағандар өлім жазасына кесіледі:
Шайқас кезінде көре тұра көмек бермеу

Қолға түскен құлдар мен тұтқындарды иесіне қайтармау;

И.Я.Коростовец
Билік заңының бірнеше баптары:
Ұлы жасақтың кейбір баптары:
1-бап.

11-бап.
Моңғол әскеріндегі XII ғасырда-ақ
қалыптасқан әскери және аймақтық
тәртіпке Еуропа халықтары XIX ғасырға
дейін жете алмады. Олардан Шыңғыс ханның
екі артықшылығы болды:
Билік пен жасақ заңының бізге
жетпеген де көптеген баптары
болған. Бұл баптардың
барлығында жауынгерлер мен
әскербасылардың міндеттері
көрсетілген. Плано Карпини
Шыңғыс ханның әскери заңының
қаталдығын сөз еткенде,
қолбасшының бұйрығынсыз оның
байрағы көтерілмей, бірде-бір
жауынгердің майдан даласынан
кетпейтіндігін жазған. Осындай
тәртіптің нәтижесінде Шыңғыс
хан аса үлкен табыстарға қол
жеткізді. “Менің орнатқан
тәртібім Көк тәңірдің
қолдауымен жүзеге асты. Соның
көмегімен ғана мен жер бетінде
құрметке бөлендім”, - дейтін ол.

Ұқсас жұмыстар

Сабақтың қортындысы

Шыңғысхан империясының тарих сахнасына шығуы

Қазақ хандығының негізгі құқықтық ережелері

Шыңғыс хан

Желтоқсан тобы

Ілияс Есенберлин (1915 – 1983)

Балалар мен жасөспірімдердің дене

Батудың орыс жеріне жорығы

Тәуке хан немесе Мұхамед Батырхан (1636 (1635) - 1718 (1715) )

Қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қарсы азаттық күресі туралы

Пәндер