Бухгалтерлік есеп ақпараттық жүйе ретінде

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі М.Әуезов
атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті
«Экономика және Қаржы » факультеті
« Есеп және Аудит » кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ

Тақырыбы: Бухгалтерлік есеп ақпараттық жүйе ретінде

ШЫМКЕНТ 2016ж
ЖОСПАР
I ТАРАУ.
1.1. Бухгалтерлік реттеу ақпараттық жүйе ретіндегі мәні мен
функциялары.
1.2. Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті нормативтік
құқықтық реттеу
1.3. Бухгалтерлік есепті реттеу жүйесінің, мазмұны мен сипаттамасы.
Бухгалтерлік есепті реттеуді жүзеге асыруды ұйымдастыру.

II ТАРАУ.
2.1. Бухгалтерлік есеп бойынша негізгі заңнамалық құжаттар
2.2. Қаржылық есептілік,стандарттары есептік жұмыстардың
әдіснамалық деңгейі ретінде
2.3. Бухгалтерлік есептің анықтамасы,оның мақсаты мен міндеттері.
Бухгалтерлік есепке қойылатын талаптар. Есептің түрлері.Есепте
қолданылатын өлшеуіштер .
2.4 Басқару есеп. Қаржылық есеп
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық ақпараттарын өлшейтін,
өңдейтін, есептейтін және оны пайдаланушылардың қолданылыуына
ыңғайлы етіп жеткізіп беріп отыратын жүйе болып табылады.
Бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде ең маңызды орындардың бірін иеленеді.
Бухгалтерлік есеп ұйымға оның қаржылық жағдайын жоспарлау,
бағалау, бақылау және талдау секілді функцияларды орындау үшін қажет.
Бухгалтерлік есепте жүргізілген жекелеген фактілер туралы берілгендерді
кәсіпорынның шаруашылық қызметі туралы және оның нәтижесі жайлы
ақпаратқа жүйелендіреді. Кез-келген басқару жүйесі ақпараттық
қамтамасыздықтың сәйкесті жүйесін қажет етеді. Ақпаратты жина қтау,
өңдеу, жалпылаудың ең негізгі механизмі бухгалтерлік есеп болып табылады.

Шаруашылықтың қазіргі жағдайына кәсіпорының күрделі
экономикалық механизмімен дер кезінде және шынайы экономикалы қ
ақпаратты нақты түрде беретін бухгалтерлік есеп жүйесінсіз м үмкін емес.
Шаруашылық қызметті жүргізгені туралы бастапқы берілгендер
бухгалтерлік есепте қаржылық ресурстардың жекелеген т үрлері, оларды ң
қайнар көздері немесе пайда болған міндеттемелердің жағдайы туралы
көптеген ақпататтық көрсеткіштерді қалыптастырады.
Бухгалтерлік есепте жүргізілген жекеленген фактілер туралы берілгендерді
кәсіпорынның шаруашылық қызметі туралы және оның нәтижесі жайлы
ақпаратқа жүйелендіреді.
Экономикалық ақпарат жүйесіндегі басқару функциясына байланысты
нормативті, жоспарлы, есептік және талданатын а қпарат болып бөлінеді.
Әрбір шаруашылық операция - бұл орындалатын орны, уақыты ж әне
басталуы мен аяқталуы нақты белгіленетін процес.
Шаруашылық операцияларды жүзеге асыру үшін е ңбек пен энергия
жұмсалады және материалдық ақшалай ресурстар шоғырландырылады.
Бухгалтерлік есептің объектісі болып аяқталған шаруашылы қ операция
табылады. Шаруашылық операция туралы берілгендерді қарастырып,
оларды жалпылауда бухгалтерлік есеп шаруашышылы қ реурстар мен
шаруашылық процесстердің үздіксіз қозғалысы туралы а қпаратты құрады.
Бухгалтелік есептің функциясы
3. Бағалау (evaluatіon) –
2. Бақылау (control) – барлық қабылданған
1. Жоспарлау (plannіng) шешімдер жүйесін, оларды
– іс-әрекеттердің жоспардың нақты
жақсарту мақсатында
тәртібін тұжырымдау орындалуын қадағалау зерттеу процессі. Бұл
процессі. Ол мақсаттың процессі, бас қаша кезеңде мақсатқа қол
қойылуын, оған жету айтқанда іс-әрекеттің жеткізілгендігін түсінудің
жолдарының жоспар ға қ аншалы қты маңызы зор, және де егер
іздестірілуін және ең сәйкес келетіндігін олай болмаса, онда қандай
жақсы альтернативтің анықтау. Бұл кезеңде себеп болғандығы:
бухгалтер нақты жоспарлаудың немесе
таңдалуын қамтиды. бақылаудың
Бұл кезеңде бухгалтер шығындар мен
кемшіліктерінен не болмаса
кәсіпорында бар табыстарды ң жоспармен мақсаттың өзі қате
қаржылық салыстырылуынан таңдалғандығы
альтернативтер туралы т ұ ратын а қпараттарды анықталады. Бағалау
анық қорытынды есепті дайындауға тиісті. ақпараты жылдық және
дайындап – тапсыруға басқадай қаржылық
міндетті. қорытынды есептерде
бухгалтерлік ақпараттардың
негізінде көрсетіледі.
Бухгалтерлік есепті жүргізу әр түрлі
құзыретке ие тиісті нормативтік актілермен
жүзеге асырылады. Нормативтік құжаттарды
өздерінің бағытталуына және құзыретіне
байланысты мынадай жүйеде көрсету міндетті
болып табылады:

4 - деңгей –
1 – деңгей – заңдық: кәсіпорынның өзінің
«Бухгалтерлік есеп және бухгалтерлік есеп бойынша
қаржылық есептілік жұмыс бабындағы
туралы» ҚР заң күші бар құжаттары.
Заңы және басқа да заңдар;

3 - деңгей - әдістемелік
ұсыныстар (жарлықтар),
2 – деңгей – бухгалтерлік нұсқаулықтар, қысқаша
есеп және есеп беру шолу , ҚР Қаржы
бойынша стандарттар министірлігінің және басқа
(ережелер); да ведмостволардың
хаттары;
Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы За ң
бухгалтерлік есептің құқықтық негіздерін және оның мазм ұнын, негізгі
қағидаларын , ұйымдастырылуын , бухгалтерлік қызметті ң негізгі
бағыттары мен есеп берудің құрылуын, бухгалтерлік есепті ж үргізуге
және қаржылық есеп беруге міндетті шаруашылы қ субъектілеріні ң
құрамын анықтайды.
Есеп стандарты есеп тәртібін және белгілі бір объектілерді немесе
олардың жиынтықтарын бағалауды бекітетін негізгі ережелерді ң
жиынтығын айқындайды. Есеп стандартты бухгалтерлік есепке алу ж әне
қаржылық есеп беру туралы заңды нақтыландыру ға арналған.
Әдістемелік ұсыныстар салалық ерекшеліктеріне байланысты есеп
стандарттарын нақтыландыруға арналған.Олардың ҚР Қаржы
министірлігі және әр түрлі ведмостволар дайындайды.
Кәсіпорынның өзінің жұмыс
бабындағы құжаттары ондағы есептің
ұйымдастырылу ерекшеліктері мен
жүргізілуін қамтамасыз етеді. Олар:

-Есеп саясаты бойынша құжат;

-Басшы бекіткен алғашқы
құжаттардың нысандары;

-Құжат айналымының кестесі;

-Басшы бекіткен ішкі есеп беру
нысандары.
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық берудің жүйесінің мемлекеттік
реттеуін Қазақстан Республикасының қаржы Министрлігі жүзеге
асырады.
Қаржы Министрлігі:
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру айма ғында мемлекеттік
саясатты қалыптастырады және жүзеге асырылады.
Бухгалтерлік есепте жүргізу тәртібін анықтайды.
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру с ұра қтары бойынша
Қазақстан Республикасының нормативтік – құқықтық актілерді
қабылдайды
Ұлттық стандарттарды және оларға нұсқауларды дайындап, оларды
бекітеді
Бухгалтерлік есептің үлгі шоттар жоспарын дайындап, бекітеді
Қазақстан Республикасының заңдылығымен бекітілген Ұлтты қ
стандарттарды баспа беттеріне шығарады
Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру с ұра қтары бойынша
басқа мемлекеттік органдар мен білікті ұйымдармен қарым- қатынас қа
түседі
Білікті бухгалтерлерге кеңес беруші органдарды ң нұс қауымен
қойылатын квалификациялық талаптарды бекітеді.
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп пен қаржылы қ есеп
беру жүйесін реттеу үшін 2007жылдаң 28 ақпанында №234- ІІІ шыққан
Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылы қ
есептілік туралы» Заңы қабылданды.
Кез келген әділ пікірден бухгалтерлік есепке алудың белгілі бір
маңызды немесе іргелі қағидаларына немесе тұжырымдамаларына
негізделген пікір орынды тұспалдануы мүмкін. Халықаралық
түпмәтінде мынадай бес қағида іргеліге жатқызылуы мүмкін:
Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары ( ҚЕХС) – бұл бүкіл
әлемде ұйымдардың қаржы есептерін жасау үшін қаржы-шаруашылы қ операцияларын
тануға, бағалау мен ашып көрсетуге талаптар қоятын ережелер.
Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары бойынша ке ңесімен
құрастырылған ҚЕХС бүкіл дүние жүзінде ұйымның қызметі туралы ашы қ ж әне
түсінікті ақпаратты, ұсыну үшін тиімді құрал ретінде танылады.
Қаржылық есеп берудің стандарты - бұл бухгалтерлік есеп жүргізу мен қаржы
есептілігін жасаудың қағидалары мен әдістері белгіленетін құжат.
Стандарттар ұлттық және халықаралық болады.
Қаржылық есеп берудің ұлттық стандарттары – бухгалтерлік есеп пен қаржылы қ
есеп беру саласындағы қызметті реттеудегі ж үзеге асыратын орталы қ мемлекеттік орган
бекіткен стандарт болып табылады.
ҚЕХС-ты әзірлеп, жетілдірумен Канада, Германия, Франция, Австралия, Мексика,
Жапония, Ұлыбритания және Ирландияны ң, сондай-а қ А ҚШ-ты ң бухгалтерлік
органдары жасаған келісімге сәйкес 1973 жыл ғы 29 маусымда құрыл ған Халы қаралы қ
қаржылық есеп берудің стандарттары ж өніндегі комитет ( ҚЕХСК) айналысты. 2001
жылғы сәуірден бастап көрсетілген Комитет осы стандарттарды бекітетін қаржылы қ
есеп берудің халықаралық стандарттары жөніндегі комитет Қорыны ң органы болып
табылатын қаржылық есеп берудің стандарттары ж өніндегі ке ңес болып қайта құрылды.
Бухгалтерлік есеп – белгілі бір шаруашылық жүргізуші субъект туралы
қаржылық ақпараттарды өлшеуді, өңдеуді және тапсыруды жүзеге асырушы
жүйе. Бұл ақпараттар оларды пайдаланушыларға субъектіні ң шаруашылы қ
қызметіне басқару жүргізудің альтернативтік варианттарын та ңдау кезінде
негізді шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Америкалық ант беруші
бухгалтерлер институтының мәлімдеуінше, бухгалтерлік есепті ң міндетті
қызметі – басқару шешімдерін қабылдау мақсатына пайдалану үшін
шаруашылық жүргізуші субъект туралы қаржылы қ сипатта ғы санды қ
ақпараттарды дайындау.
Бухгалтерлік есеп – басқару ақпараттық жүйенің қаржылық орталығы.
Ол басқару аппаратында да, сыртқы пайдаланушыларда да к әсіпорынны ң
шаруашылық қызметінің толық көрінісінің бар болуына мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылы қ
есептік» туралы заңына сәйкесті есеп алдында басты талаптар ұсынылды,
олар:
•Кәсіпкерлермен барлық кәсіпорындарға қызметтерін бақылап бас қару ға
және солар арқылы басқару шешім алу ға қажетті есеп м әліметтерді толы қ
және шынайы көрсету
•ҚР заңдары мен заңдық нормативтік құжаттар фондаларын
қолдануларын бақылауға, мемлекеттік орындарды қажетті м әліметтермен
қамтамасыздандыру.
•Халықшаруашылық жоспарының орындауын бақылап, тексеру, дұрыс
жолға қойып, шаруашылықты жүргізуде кездесетін қателікке жол бермеуді
қарастырып, оны іс жүзінде асырып отыру.
•Мемлекеттік меншікті сақтау мен ба қылауды ж әне тексеруді ж үзеге
асыру.
•Әр қызмет орындарында үнемді шаруашылық есепке көшіру, оны ң
нәтижесінен алынған әлеуметтік-экономикалық жағдайларды күшейту
жолын басқарып, бақылау мен тексеруді жүзеге асыру.
Мекеме мен олардың бөлімдерінде болып жататын шаруашылы қ құбылыс
процестерін есептеу үшін өлшеніліп отырулары керек. Шаруашылы қ
есептің мынадай өлшеуіш түрлеріне сүйене отырып, шаруашылы қ
процестері есеп санына алынып, сапасы шы ғарылып, жазылып,
топтастырылып, әр түрлерге жіктеліп отырылады.
Өлшеуіштер түрлері: натуралды (табиғи) грамм, келі, центнер, тонна,
даналап сатылатын, грамдап, келілеп, центнерлеп, тонналап т.б.:
- еңбек күнмен есеп айыру, еңбек күн төлеу, санау, жіктеу;
- ақшалай есеп жүргізу, топтастыру, жіктеу.
Натуралды өлшеуіштер есепте шаруашылы қ ресурстарды ң қалды қтарын
және қозғалыстарын натуралдық түрінде есептеп, бай қап, жазып, жіктеп
отырады.
Еңбек өлшеуіштері арқылы еңбек күн санын есептеп, о ған с үйене
отырып, еңбек ақы төлеуге есеп жүргізіліп отырылады. Б ұл өлшеуіш
мынадай түрде болады (неше сағат, неше күн, ай, жыл, ж ұмыс орындады
т.б.). Бұл өлшеуіш натуралдық, ақшалай өлшеуіштермен қоса қолданылып
отырылады. Есепте осылар арқылы қо ғамны ң, е ңбекшілерді ң ж ұмса ған
еңбек күштерін есептеп отырады. Оларды ң алатын ж әне т өленетін е ңбек
жалақысын, өндіріс нормаларын тексеріп, есептеп шы ғарып отырады.
Ақшалай өлшеуіштер барлық шаруашылық қорлар жабдықтарыны ң
және барлық процестердің бір түсті жиынын көрсету үшін есепте
қолданылады (ақша: тиын, тенге).
Өлшеуіштің бұл түрі барлық өлшеуіштің ішіндегі әмбебап т үрі болып
табылады.
Ақша өлшеуіштер әр мекемелер мен оларды ң бөлімдер арасында ж әне
қаржыландыру мекемелерімен, жабдықтарымен есеп айырылысу үшін
қолданылады.
Ақша өлшеуіштерімен қоса басқа өлшеуіштер т үрлері де қолданылып
отырылады. Мысалы, тауардың жалпы жиынтық құнын шығару үшін,
түрлерінің санына қарай олардың бағаларына сәйкес әр түрі жеке-жеке
есепке алынып, жазылып отырылады.
Қаржылық есеп – шаруашылық операцияларды тіркейтін және
бухгалтерлік рәсімдеуді қамтамасыз ететін, сонымен қатар қаржылы қ
есеп беруді құрудағы есеп ақпаратын жинайтын жүйе.
Қаржылық есептің басқа есептерге қарағанда өз ерекшеліктері бар :
- құжатпен негізделген;
- үздіксіз және көлемі бойынша жалпы берілгендерді өңдеудің
өзіне тән ерекше тәсілдерін қолданады (бухгалтерлік шоттар, екі жақты
жазу, қаржылық есеп беру, бухгалтерлік баланс).
Қаржылық есеп арқылы іс қызмет атқарушы кәсіпорындардың мүлкі
мен міндеттемелері туралы ақпараттар топтастырылады ( қысқа мерзімді
активтер: ақша қаражаты, қысқа мерзімді қаржы инвестициялары,
қысқа мерзімді дебиторлық берешек, қорлар т.с.; ұзақ мрзімді активтер:
қысқа мерзімді қаржы міндеттемелері, салықтар бойынша
міндеттемелер т.с.; капитал мен резервтер; кірістер, шы ғыстар)
Қаржылық есеп деректерін іс қызмет атқарушы
кәсіпорындардың ішінде әр түрлі деңгейдегі басшылар басқару
шешім қабылдауда және қазіргі немесе болашақтағы ішкі, сырт қы
инвесторлар, кредиторлар, банктер, салық және қаржы орындар
қолданады, солар арқылы басқару шешімге келеді.
Басқару есеп – өнімнің нақты өзіндік құны туралы деректер
жинастырып өңдейді. Бұл есеп ақпараты кәсіпорынның
коммерциялық құпиясы, сондықтан ол ақпарат тек тиісті басшы
адамдар өз ішінде ғана пайдалануларына арналады
Салықтық есеп – салық салуға қажетті ақпаратты зерттеп,
жинақтайды. Салықтық сеепте жинақталып тіркелетін ақпарат
бухгалтерлік және жедел есептерден алынады.
Қорытынды:
Бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде ең маңызды орындарды ң бірін
иеленеді. Жалпы, бухгалтерлік есеп ұйым ға оны ң қаржылы қ жа ғдайын
жоспарлау, бағалау, бақылау және талдау секілді функцияларды орындау
үшін қажет. Қазіргі кездегі бухгалтерлік есепке алу а қпаратты қ базаны
білдіреді, оның негізінде ұйым қаржылық есептілікті дайындайды.
Бухгалтерлік есепте қалыптастырылатын а қпарат бас қарушылы қ, салы қты қ
статистикалық есептілікті жасау үшін қолданылады, қажет бол ған кезде осы
ақпараттың негізінде есептілікті ң басқа да т үрлері жасалады. Бухгалтерлік
есепке алу жүйесі бір-бірімен өзара байланыста болатын, есепке алу
элементтерінің белгілі бір тұтастығы немесе к өптілігі. М ұндай ж үйе
логикалық кешенді қамтиды, онда ұйымны ң, мемлекетті ң, сондай-а қ кез
келген басқа да сыртқы, сол сияқты ішкі пайдаланушыларды ң экономикалы қ
мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында қызметті ң т үпкі н әтижелерін д ұрыс
өлшеуге бағытталған ақпарат қорытылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. С.Т. Миржакыпова, Г.Н. Аппакова, Основы бухгалтерского
учета, Учебное пособие для вузов –Алматы: «Издательство
Экономика», 2009.-186с.
2. В.Л. Назарова, М.С. Жапбарханова Бухгалтерлік есеп, О қулық-
Алматы: Экономика, 2012-623 б.
3.В.Л. Назарова Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі
бухгалтерлік есеп, Оқулық-Алматы: Экономика 2005.-309б.
4.В.П.Проскурина Бухгалтерлік есеп «басынан бастап» баланс қа
дейін (көмекші құрал)- Алматы. «LEM», 2010.- 370б.
5. Е.О. Нұрсейітов. Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп. О қулық
құралы- Алматы қаласы, «Издательство LEM» ЖШС, 2006.- 326б.
6. Э.О. Нурсеитов. Национальный бухгалтерский учет и МСФО.
Учебное пособие- г. Алматы, «LEM», 2010

Ұқсас жұмыстар

Бухгалтерлік есептің тұжырымдамалық негізі

Есепте қолданылатын өлшеуіштер

Бухгалтерлік ақпараттық жүйелер

Интеллектуалды ақпараттық жүйелер

Бухгалтерлік есеп

Бухгалтерлік есептің мақсаты

Негізгі комплекске кірмейтін функционалдық кіші жүйелер

Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп

Бух. есептің қағидалары, әдістері,принциптері

Бухгалтерлік есептің принциптері

Пәндер