Шу мен вибрация

Презентация қосу

Дәріс 17
Шу мен вибрация
Шу дегеніміз уақыт бойынша әр түрлі дәрежеде өзгеріске
ұшырап түрлі жоғарлықпен интелектіліктегі дыбыстар
жиынтығы , физикалық тұрғыдан алғанда дыбыс дегеніміз
ортадағы естілетін жиілік диапазонында бөлшектердің
механикалық тербелісі әсерінен туындайды. Дыбыстық
тербелістердің негізгі параметрлері интенсивтілік, жиілік
және дыбыстық толқын түрлері дыбыс интенсивтілігі
энергиямен анықталады. Күшті өлшеу бірлігі 1квмвт.
Дыбыс күшін дыбыстық қысым арқылы анықталады.
Құлақпен сезілетін қысымдар диапазоны өте ауқымды.
Сондықтан дыбыс интенсивтілік логорифмикалық сипатта
беріледі және ол дыбыс өлшенетін дыбыстық деңгей
параметрлері пайдаланылады. Дыбыстық қысым деңгейі мына
формуламен анықталады.
L = 20Lg (P|Po)
Мұндағы. Р өлшеу нүктесіндегі дыбыстық қысымның орташа
квадраттың мәні (Па)
Р * дыбыстық қысымның кіріс мәні, яғни 2*10 (-5)Па ға тең.
Дыбыстық тербеліс жиелігі Гц пен өлшенеді . Есту арқылы
дыбыстарды қабылдау диапазоны 20 дан 2000Гц ке дейінгі
аралықта болады.Осы диапазонды адмның сөйлеу спектріне
200- 300Гц жиілік сәйкес келеді. Адамға дыбыстардың
әсерлерін бағалауға жиілік диапазондар октаваға бөлінеді .
стандарттанып келесі қатар 16 , 31 , 5 , 63 , 125 , 250, 500 ,
1000 , 4000 , 8000 , 16000 Гц құралады. Шу спектрі бұл
дыбыстық қысым деңгейінің жиелікке қатынасы. Спектрлер
тар жолақты және кең жолақты болып бөлінеді .
Тар жолақты спектрлер тербеліс күшімен сипатталады. Ал
кең жолақты емес тербелістермен сипатталады.
Шу спектрі. кесте түрінде немесе графикалық түрінде
көрсетіледі. Жиілік спектрінің сипатына қарай кең жолақты
немесе төмендегі шуларды анықтауға болады. Барлық
жиілік спектрінде таралған дыбыстар энергиясы, яғни шу
кең жолақты да. Уақыт сипатына қарай тұрақты және
тұрақты емес шулар да бөлінеді. Соның ішінде 8 сағаттық
жұмыс күнінде дыбыстың орташа деңгейі 5 дыбыстыға тең
ғана аз кіретін шуды тұрақтыға жатқызуға болпды.
Тербелмелі шуларға дыбыс деңгейінің үнемі өзгеріп тұруы
тән. Импульсті шу кем дегенде 1 секундқа созылатын 1
немесе 1 неше дыбыстық сигналдарынан тұрады, сөйтіп
дыбыс днңгейінің кем дегенде 10 дб ға айырмасы бар.
Жұмыс орындары тұрақты емес алу сипаттамасына
дыбыстық эквивалентті деңгейі жатады. Сондай ақ адамға
әсер ететін тұрақты, кең жолақты, импульсті емес шулардың
дыбыстық деңгейі де осыған жатады. Дыбыстық
эквивалентілік мына формула бойынша анықталады.
Дыбыс деңгейі мен эквивалентті дыбыс деңгейі А дыбыс шу
оның спектрі өлшеу ішін қажетті фильтрлері және шу
өлшеуіштер пайдаланады. Дыбыстық энергияны
қабылдайтын және оны әлсіз электрлік шуларға
айналдыратын микрофонның фильтрлерді ретке келтіретін
күшейткішпен, шамасы бар индукторлар тұрады.
Өндіріс процесінде сх транспорт пен механизмнің күрт
дамуымен байланысты адамға әсер ететін вибрацияларда
күшейе түсті.
Вибрация дегеніміз- адам денесі әсер ететін механикалық
тербеліс. Вибрацияның негізгі параметрі жиілік пен
амплитудалық тербелістер. Егер шу адамға ауа арқылы әсер
етсе, ал вибрация әсері бүкіл ткань әсер етіп, дене
тербелісіне алып келеді .
Адам организміне әсер етуіне байланысты вибрация 2 -
ге бөлінеді .
1. жалпы
2. жергілікті
Жалпы вибрацияға әр түрлі қондырғылар мен
двигательдің динамикалық әсерімен болады.
Жергілікті вибрация адамның белгілі бір дене мүшесіне
әсер етеді.Металдардағы электр тоғын электрондардың
бағытталған қозғалысы тудырады. Бұл көптеген
тәжірибелермен дәлелденген. Солардың кейбірін
қарастырайық. 1901 жылы Э. Р икке тәжірибе жасады.
Ғалым беті ұқыпты тегістелген үш целиндрден тұратын
біреуі алюминий, екеуі мыстан жасалған электр тізбегін
құрады 12.1 сурет. Осы тізбек арқылы бір жыл бойы электр
тоғын жібереді. Осы уақыт ішінде цилиндрлер арқылы
жалпы шамасы 3,5 . 10Кл-ға тең заряд өтеді, бірақ бұл
целиндрдің химиялық құрамын өзгерткен жоқ.
Тәжірибе аяқталған соң цилиндрлерді бір бірінен
ажыратады, сонда олардың массасы өзгеріссіз қалады.
Атомдардың бір денеден екінші денеге өтуі қатты
денелердегі кәдімгі диффузия құбылысының нәтижесінен
ерекшеленбеді. Демек электр зарядын тасымалдаушы
бөлшек мыс пен алюминийге ортақ электрон болып
табылады. Қорғау ажырату жоғарғы және төменгі
кернеуге өтуден қорғау. Кернеуді еселейтін және
көбейтетін түзеткіштер. Конденсаторы бар тізбек кернеуді
көбейтетін сұлбалардың негізі болып табылады. Сұлбада
келтірілген кернеуді көбейтетін түзеткіштің жұмыс істеу
принципін қарастырайық.
Трансформатордың төменгі полюсі оң болған кезде оң
диоды арқылы С*конденсаторы зарядталады.
Трансформатордың полюсі өзгерген кезде теріс диоды
арқылы С *конденсаторы зарядталады. С*конденсаторының
кернеуі С*конденсатордың кернеуі, қосылған
трансформатордың екіншілік орамсымның кернеуі оң
С*демек теріс С конденсатордағы кернеу тең. Бұл кернеуді
көбейтетін түзеткіштің кемшілігі жүктеме арқылы ағатын
токтың аз болуы. Сонымен қатар оның лүпілдеуінің жоғары
болуы кемшілікке жатады. Мұндай кернеу көбейткіштері
электронды сәулелі түтікшелерді қоректендіруде
пайдаланылады. Жоғарғы кернеу алу үшін мұндай
түзеткіштің бірнеше каскадтарын тізбектей жалғайды.
Басқарылатын кернеу Басқарылатын тұрақты токты
резисторлар арқылы реттеуге болады немесе кірісіндегі
кернеудің шамасын өзгерту арқылы да реттеуге болады .
Оны трансформаторлар, тиристорлар арқылы жүзеге асыруға
болады. Трансформатор немесе автотрансформатор арқылы
басқару Бұл әдіс өте тиімді, себебі басқару барысында
қуаттың коэффиценті төмендейді. Мұндай түзеткіштің
сұлбасын салайық. Автотрансформаторды пайдаланған
кезімізде шығыстағы кернеуді бірқалыпты өзгертуге
болады.
Түзеткішті қалағанымызша баптай аламыз. Ал
көп каскадты трансформаторды коммутатор
ретінде пайдаланған кезде кернеудің өзгерісі
секіріп өзгереді. Сонымен қатар коммутатор
ретінде дроссельдер және тирсторларды пайдалуға
болады. Дросельдер арқылы басқару. Жұмыс істеу
принципі, дроссель басқару сұлбасына біріншілік
орамсымына тізбектей жалғанады.
Назарларыңызға рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

ЖҚҚ беру

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін

Қоршаған ортаның физикалық, химиялық және биологиялық ластануы және олардың экологиялық генетикалық салдарлары

Еңбек физиологиясының негізі

ЗЕРТТЕУ НЫСАНЫ ҚАР КӨШКІНІ

ЭТИОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОРЛАР

САНИТАРЛЫҚ - ҚОРҒАУ АЙМАҒЫ

Интелектуалды еңбектің формалары

Тістерді егеуде болатын асқынулардың пайда болу факторлары

Дыбыс толқынын сипаттайтын негізгі физикалық параметрлері тербеліс амплитудасы, таралу жылдамдығы және дыбыс жиілігі

Пәндер