Зиянды организмдерге өсімдік төзімділігін бағалау

Зиянды организмдерге өсімдік төзімділігін бағалау.

Орындаған:

Қабылдаған:

Жоспары

Кіріспе

2. 1. Инфекциялық орта түрлері және инфекциялық мөлшерлер

2. 2. Өсімдікті залалдау әдістері

2. 3. Инфекциялық мөлшер және потогеннің өміршеңдігі

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Өсімдік иммунитеті XIX ғасырдың соңы XX ғасырдың басында ғылым ретінде дами бастады. Осы кезде иммунитет теориясының ғылыми негізін қалаушы орыстың ұлы ғалымы И. И. Мечниковтың «жануарлар иммунитеті және оның негізгі принциптеры» туралы көптеген еңбектері жарық көрді. Оның бірі 1908жылы жарық көрген иммунитеттің целлюларлық теориясы. Осы теория үшін оған Нобель сыйлығы берілді. Бұл теория бойынша барлық тірі организм (амебадан адамға дейін) өз денесінде микроорганизмдерді қармап, оны қорытады. Амеба және қарапайым организмдерде осылай кәдімгі қоректену үрдісі өтеді. Жануарлар эволюциясында, яғни клетка мен тканьдердің қалыптасуында микробтарды жейтін арнайы клеткалар пайда болған. Мечников ол клеткаларды фагоцидтер деп атады. Кейіннен бұл теория ғылыми жетістіктермен толықтырылды.

Инфекциялық орта түрлері және инфекциялық мөлшерлер

Селекцияда алынған сорттар мен гибридтердің төзімділігі патогеннің оптимальді инфекциялық мөлшері баринфекциялық ортада бағалау сенім артарлық нәтиже береді. Инфекциялық орта деп өсімдіктің залалдануын тудыратын потоген инокулюмін немесе инфекция мөлшерін айтады. Инфекциялық мөлшер деп инфекцияныңсанын (бактериялық клеткалар, саңырауқұлақ споралары, вирустық бөліктер т. б. ) айтады.

Инфекциялық орталарға мысал:

Инфекциялық орта жасау әдістері әртүрлі болады. Алайда, қолданылатын барлық инфекциялық ортаға қойылатын шарт - ол міндетті түрде залалдануды қамтамасыз етуі керек. кейде залалдануды тудыратын қолайлы жағдайлардың болмауынан инфекциялық ортаныңтиімділігі төмендеуі мүмкін. Сондықтан инфекциялық ортаның тиімділігін арттыруүшін, ауруға төзімділігі бағаланатын өсімдікті залалдап, аурудың білінуіне максималды жағдайда өсіру керек. Мысалы, жаздық бидай тұқымын себу мерзімінен ерте және үлкен тереңдікке егу арқылы оның өну, өскін беру мерзімін ұзартып, қабылдағыш өсімдіктің қатты қара күйемен залалдануына жағдай жасалынады. өсімдіктің залалдануына арнайы жағдай жасауды арандатушы орта дейді. Арандатушы орта мен инфекциялық ортаның бірлестігі инфекциялық-арандатушы ортан құрайды. Арандатушы орта әртүрлі жолдармен жасалынады: себу мерзімін және себу тереңдгін өзгерту, ылғалдылықты жоғарлату, т. б.

Өсімдікті залалдау әдістері

Өсімдікті инокуляциялау (залалдау), яғни потогенді өсімдікке енгізу әртүрлі әдістермен жүргізіледі. Ол потоген биологиясы және потологиялық үдеріс ерекшеліктеріне байланысты өтеді. Өсімдікті потогеннің таза културасымен немесе қоздырғыштың табиғи популяциясымен залалдауға болады. Жасанды залалдау әдісі мерзімі аурудыңтабиғатта өтуіне мейлінше жақын жағдайда жүргізілген жөн.

4. Өсімдікті гүлі арқылы залалдау.

Бұл әдіс астық дақылдарының жаңа сорттары мен гибридтерін тозаңды қара күйеге, қара бидайдың қастауышқа, арпа мен сұлының гельминтоспориозға және т. б. Гүл және түйін арқылы енетін қоздыырғыштарға төзімділікті бағалауда қолданылады.

Инфекциялық мөлшер және потогеннің өміршеңдігі

Өсімдіктің залалдануына арнайы жағдай жасаумен қатар инфекциялық мөлшердің көлеміне де (санына) байланысты. Инфекциялық мөлшердің көлемі еп өсімдікте немесе оның мүшесінде ауру туғызатын қоздырғыш санын айтады. Инфекциялық мөлшер дің көлемі минималді, максималді және оптималді болады. оптималді инфекциялық мөлшерде өсімдіктің залалдану ықтималдылығы артады. Инфекциялық мөлшердің көлемі қоздырғыштың агрессивтілігіне, сорттың қабылдағыштығына және осы екі геноменнің өсіп, дамуына едәуір әсері бар қолайлы жағдайға байланысты.