Лимон қышқылын алудың тереңдік әдiсі

Презентация қосу

Тақырыбы: Лимон қышқылын
алудың тереңдік әдiсі.
Тексерген:
Жоспар:
Кіріспе
Лимон және оның пайдасы
Лимон қышқылы
Лимон қышқылын алу технологиясы
Лимон қышқылын алудың тереңдік әдісі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Органикалық қышқылдар азық-түлік,
фармацевтикалық, химиялық, тоқыма, тері
өңдеу, металлургия және басқа да өндіріс
салаларында қолданылады. Органикалық
қышқылдарды химиялық және
микробиологиялық тәсілмен өндіреді.
Химиялық жолмен өндіргенде техникада
қолданықа ие болатын мұнайдың химиялық
шикізатына, ағаштың құрғақ ажырату
өнімдерінен бөліп алады. Микробиологиялық
тәсілмен 50-ден астам органикалық қышқылдар
алынады.Олар: лимон, глюкон, кетоглюкон және
итакон қышқылдары. Химиялық және
микробиологиялық тәсілдермен сүт, салицил,
сірке қышқылдары өндіріледі, алма қышқылы –
Лимон бізге сонау Үндістан мен Қытай жерлерінен
келген. Лимон - жыл бойы жасыл болып тұратын
ағаштың жемісі. Оның құрамында пектин, эфир
майлары, биофлавоноидтар бар. Лимон асқазандағы
қорытуға көмектесетін заттардың бөлінуіне әсер етіп,
ағзаға темір мен кальцийдің сіңіруін жеңілдететін
энзимдарды бөледі. Өзі қышқыл болғанына қарамастан,
ол асқазан суларының қышқылдығын төмендетеді.
Әрине лимон құрамындағы С дәрумені жайлы айтпай
қоймасқа болмайды. Ол жалпы иммунды жүйені
жақсартып, түрлі ауруларға тосқауыл болады. Лимон
ағзадан қажет емес кір-қоқыстарды шығаруға да
көмектеседі. Мысалы ұзақ уақыт дәрі, антибиотик
қабылдасаңыз, лимонның көмегімен бауырыңызды улы
заттардан тазартсаңыз болады. Лимон шырыны мен
қабығы антисептикалық қасиетке ие. Онымен жараларды
сүртіп, ерітіндісімен тамақ шайса болады. Лимон қан
құрамындағы холестерин деңгейін төмендетіп, тәбетті
Лимон қышқылы - суда жақсы еритін түссіз

кристалдар. Ол лимонда, қарақатта, итбүлдіргенде,
шетен жидегінде, қызылшада болады. Оны жеміс
суларына,кәмпиттерге, дәрі-дәрмектерге үстеме
ретінде және тамақ (қайнатпа, кисель, қырыққабат
сорпасы, балық және т.б.) дайындағанда
пайдаланады. Лимон қышқылының химиялық
формуласы - .
Лимон қышқылы – түссіз, мөлдір ромб тәрізді
кристалл немесе жағымды қышқыл дәмі бар ұнтақ
түрінде болады. Үш негізді органикалық
оксиқышқыл, көптеген карбон қышқылының
қасиеттерін көрсетеді. Суда, этанолда жақсы ериді.
Лимон қышқылы – тірі организмде жүретін зат
алмасудың маңызды өнімі. Үшкарбон қышқылы
цикліне және глиоксилат цикліне қатысады.[1]
Лимон қышқылы –
микробиологиялық өндірістің негізгі
өнімдерінің бірі – саңырауқұлақтар
көмегімен өндіріледі. Кейбір
саңырауқұлақтар лимон қышқылының
продуценттері бола алады. Олар:
Aspergillus niger, Asp.awamori,
Asp.fonsecalus, Asp.lunchensis, Asp.wenti,
Asp.usani, Penicillium jantinellum,
Penic.restrictum, Trichoderma viride, Mucor
piriformis, Ustilina vulgaris, т.б көптеген
штамдар продуценттері. Бактериялардың
арасынан лимон қышқылын Arthrobacter
paraffineus, Corynobacterium т.б түрлері
түзе алады. [1]
Лимон қышқылын алу
технологиясы
Қанттың лимон қышқылына айналуында зең саңырауқұлақтары, оның ішінде
аспергиллус нигер негізгі роль атқарады. Сондықтан бұл микроорганизм техникалық
жолмен қанттан лимон қышқылын алуда кеңінен қолданылады. Соңғы кездерге
дейін лимон қышқылы лимон жемісінен алынатын. Онда 7—9%-тей лимон қышқылы
болады. Едәуір мөлшерде лимон кышқылын өндіру үшін көп мөлшерде лимон
жемісі қажет болар еді және лимон қышқылын бұлай өндіру өнеркәсіп үшін
экономикалық жағынан тиімсіз. Сондықтан да ғылым бүл мәселені
микроорганизмдерді пайдалана отырып шешу керектігін үсынды. Лимон қышқылын
алу үшін алдымен аспергиллус нигерді қүрамында 20% қанты бар, 0,3% азот
қышқыл аммоний тұзы бар қоректік ортада +30—32°-та өсіреді. Екі тәуліктен кейін
бұл ортаның бетінде саңырауқүлақ қалың қыртыс түзіп өседі. Осы кезде оның
астындағы коректік ортаны ағызып алады да саңырауқүлақты кайнатылып
суытылған сумен жуады. Осы ыдысқа енді таза, алдын ала қайнатылған қүрамында
қоректік түздары жоқ таза қант ерітіндісін құяды. Осы кезде саңырауқұлақ қанттан
лимон қышқылын тез арада түзе бастайды. Мүндағы ашыту үшін салынған қанттың
50—60%-тейі лимон қышқылына айналады. Бұдан әрі оны тазартады да техникалық
қажетке жұмсайды. Лимон қышқылымен бірге ерітіндіде көбінесе кымыздық
Лимон қышқылы өндірісінің микробиологиялық
синтез технологиясының негізгі сатылары:
1. егіс материалын алу;
2. ферментация процесіне мелассалы шикізаты
дайындау;
3. ауаны залалсыздау және дайындау;
4. ферментация;
5. мицелия – продуцентінің биомассасын бөлу.[2]
Ферментация процесін бақылау барысында Aspergillus niger-дің
мутантты штамы алынған. Бұл штамм лимон қышқылын 4 есе
артық түзеді.
Клеткалардың иммобилизацияланған түрлері де қолданылады.
Aspergillus niger клеткаларын Са-альгинат геліне енгізеді. Үздіксіз
лимон қышқылын өндіру мақсатында реакторда өсіреді. Қолайлы
ортада максималды көлемді өнімділікті рН 2,2-2,3 жағдайында
реактордың өнім беру қарқындылығы өседі.
Өндіріс жағдайында лимон қышқылын:
1) Беткі дақылдау;
2) Тереңдік дақылдау;
3) Қатты фазалы ферментация;
4) Koji процесі.[2]
Қазіргі кезде саңырауқұлақтың терең дақылдау әдісі қолданылады.
Терең дақылдау беткі дақылдауға қарағанда, өнім алу жағынан тиімді.
Ферменттердің қалақшасы іске қосылып, ауа беріліп тұрады. Оттек мөлшері
қаныққан мөлшерге қарағанда, 20-25% болуы керек. Биореактор қабырғасы
өте төзімді материалдан жасалған болу керек. Себебі лимон қышқылы
тотығу-тотықсыздану процесіне ұшырайды, кез-келген материал оған аса
төзімді болмайды. Қоректік ортаға инокулят қосылды. Бастапқы кезде әлсіз
аэрация беріледі. Спора өсіп, мицелий пайда болғаннан кейін аэрация
күшейеді. Алғашқы 2-3 күндік өсу ферментация процесінде маңызды рөл
атқарады. Егер мицелий әлсіз және жіпше тәріздес әрі, бұтақтануы шектеулі
болса идиофазада лимон қышқылының түзілетін мөлшері аз ғана болады.
Майда түйіршіктер түрінде өсетін мицелийлер өте жақсы өнім береді.
Температураның 25-30°С жағдайында ферментация процесі 5-8 күн ішінде
бітеді. Төменгі дақылдауда екі сатылы: өсу фазасы және өнім алу фазасы
процесі жүреді. Дүниежүзі бойынша терең дақылдау әдісін пайдаланып
нитраттың 80 %-ын пайдаланады. [1]
Ферменттерде шикізат ретінде мелассаны пайдалан ғанда, өсу
процесі: трофаза және идиофаза сияқты екі фазамен өтеді.
Трофазада саңырауқұлақтар өседі, биомасса ұлғаяды. Бұл фаза
қарқынды өтеді. Көміршқышқыл газы бөлінеді. Идиофазада
өсу процесі тоқталады. Трофаза процесі тежеледі. Осы фазада
екінші реттік метаболитке айналады, яғни лимон қыш қылы
түзіледі. Мицелийлерден лимон қышқылын бөліп алады,
престейді, ыдыратады, сумен жуады және сүзгіден өткізеді.
Өткен фильтратты 80-90°С дейін қыздырып, кальций
карбонатына қосады. Себебі лимон қышқылымен бірге
қымыздық қышқылы түзіледі.[1]
Қорытынды:
Лимон қышқылы – өте маңызды микробиологиялық
өндірістің негізгі өнімінің бірі болып табылады.
Лимон қышқылын көп мөлшерін тағам өнеркәсібінде
және сусындар өндірісінде, фармацевтикалық
өнеркәсіпте, техникалық мақсатта қолданылады. Тағам
өнеркәсібінде және сусын өндірісінде пайдалану оның
жылдам ерігіштігіне және қышқылды дәм беруімен
қатар, төмен улылығына байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Заядан Б.Қ, Өнерхан Г. Тағам биотехнологиясы:
оқу құралы.- Алматы: Қазақ университеті, 2011.-
302б.
2. Мақажанова Х.Х Тағам биотехнологиясы:
Оқулық.-Алматы: ЖШС РБПК «Дәуір», 2012.-208б.

Ұқсас жұмыстар

ЛИМОН ҚЫШҚЫЛЫН АЛУДЫҢ ТЕРЕҢДІК

Лимон қышқылын алу

Мелассадан лимон қышқылын алу

Мелассадан лимон қышқылын алу туралы ақпарат

Лимон қышқылы

ОКСИҚЫШҚЫЛДАР

Қышқылдар Сірке қышқылы

Микроорганизмдер— органикалық қышқыл өндірушілер

Азот қышқылының қолданылуы

Нитрозды әдіспен күкірт қышқылын алу

Пәндер