Құтты білік

Презентация қосу

Құтты білік
(Аударған Берікбай Сағындықов)
[2, 133-146]
[3,12]
Дастанның басты идеясы төрт принципке негізделген

[1,194]
Кітабында талай жайды айтады ол,
Бұл төрт ұлық сөздерінен байқалар.

Бірі оның – шындық жолы – әділдік,
Екіншісі – құт пен ырыс, дәулет.

Үшіншісі – ақыл менен парасат,
Төртіншісі – ұстамдылық, қанағат.
[1,194]
Дастанда автор:

«Адам жайлы баяндайын енді мен,
Қадір тапқан ақыл, білім, иесімен»,- дейді [3,75].

Адам баласы жаратылысынан ақылды, білімді болып тумайтынын
білеміз. Бұл қасиеттер адамға еңбек арқылы келеді. Отбасындағы тәлім-
тәрбие, қоршаған ортада болып жатқан жақсы-жаман құбылыстар,
қоғамдық құрылыс, халықтың әлеуметтік жағдайы – осы
факторлардың бәрі де адам баласына әсер етпей қоймайтыны шындық.
Ал, осы толып жатқан жақсы-жаманды құбылыстарды ажырату үшін
біріншіден, негізі мықты қаланған тәрбие мен білім қажет. Сонда ғана
жұмыр басты пенде ақылмен, оймен, парасаттылықпен жақсы-жаманды
ажырата алады.
Бектің бойындағы
қасиеттер
Жүрсін бектер бес нәрседен алыстап,
Жақсы атымен, дақ тигізбей намысқа.
Ұшқалақтық – бірі, екіншісі –
сараңдық,
Үшінші – ашу, оған егіз надандық.
Қырсығың сор, бетті жер қып
жүргізер,
Бесінші – өтірік, жерге тірі кіргізер!
Бек бұлардан бойын аулақ ұстасын,
Атын сақтап, бақса сөздің нұсқасын.
Ең қорлығы – өзімшілдік, залымдық,
Өзімшілдік – торланғаны бағыңның.

[3, 213].
[1,194]
Вена нұсқасы .Венада сақтаулы тұр. Кейде көшіріп алынған
жеріне қарай Ғират нұсқасы деп те аталады. Академик
А.Н.Кононов көшірушінің есімі Хасан Қара Сейіл Шамс болу
керек... 1439ж 7маусымда көшіріп біткен деген пікір білдіреді.
Арап әрпімен жазылған нұсқадан ұйғыр әрпімен
көшірілген.1796 ж елшілік қызметте жүріп Австрия ғалымы
Иосиф Фон Хаммер- Пургшталь букинистен сатып алып
Венадағы Король кітапханасына тапсырады. Вена нұсқасын
тұңғыш рет венгер ғалымы Г.Вамбери 1870 ж Инсбург
қаласында бастырып шығады. Сәл кейінірек 1890ж орыс
ғалымы В.В.Радлов жариялады. [1,193]
Каир нұсқасы, 1896ж Каирда кітапхана директоры, неміс
ғалымы Б.Мориц тапқан. Каир нұсқасының көшірмесін
1898ж В.В.Радлов Петербург ғылым академиясының Азия
музейіне алдырған.[1,193]
Наманған ( Ферғана ) нұсқасы .
Арап әрпімен жазылған. 1913ж
Наманған қаласынан, Өзбек КСР-і
Мұхамедхожа ишан Ләләріш
дегеннің кітапханасынан
А.З.Валидов тапқан. Кейінірек,
1925ж өзбек ғалымы Фитрат қайта
тауып алып Ташкентте қысқа
сипаттама жазады.[1,193]
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Н.Келімбетов. «Ежелгі дәуір әдебиеті», Атамұра, 2005
2. А.Қыраубайқызы. Ежелгі дәуір әдебиеті (хрестоматия),
Алматы, «Мектеп», 2003
3. Әдеби жәдігерлер. Жиырма томдық. 5-т.; Ж.Баласағұн.
Құтты білік/көне түркі тілінен аударып, алғы сөзі мен
түсініктерін жазған А.Қ.Егеубаев. – Алматы, Таймас, 2007
Тыңдағандарыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Жүсіп баласағұн

Жүсіп Баласағұни

Жүсіп баласұғын

Қожа Ахмет Яссауи ілімі

Орта ғасырлар мен Қайта өрлеу дәуіріндегі саяси идеялар

ҚАЗАҚ ӘДЕБИ ТІЛІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ,ДАМУ ТАРИХЫ

Қазақстандағы дамуы, саяси ойшылдар

Саяси ойлардың Қазақстандағы дамуы, саяси ойшылдар

ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ МӘДЕНИЕТІ

Қазақстандағы саяси ойлар тарихы

Пәндер