Таудан қардың көшуі. Судың арнасынан асуы. Қардың тез еруі мен тұрып, мұздың жылжуы. Жаңбырдың өте көп жаууы

Презентация қосу

Миға шабуыл
әдісі
Таудан
қардың көшуі

Қардың тез еруі
мен тұрып,
мұздың жылжуы

.
Судың арнасынан
асуы

Жаңбырдың
өте көп жаууы
Жаңбырдың
өте көп жаууы

Өзенге немесе
Қардың тез еруі
көлге судың
мен тұрып қалған көп құйылуы
мұздың жылжуы
Қысқа мерзімдік Ұзақ мерзімді
(10-12 тәулік) (2-3 айға дейін)

Өте ұзақ мерзімді
(3 айдан кейін)
1 адам 2 адам 5-7
үшін үшін адам
4-5 см 8 см үшін
12-14 см
- қ атпағ ан мұз үстіне шық пау керек;
- мұз үстінде топ болып тұрмау керек;
- Мұз жарылған .шұңқыр жерлерге жақындамаңыз
- Биік жардан шана, шаңғ ымен сырғ анамаң ыз;
- Мұз үстіне рұқсат етілмеген жерлерден өтпеңіз;
- Мұз үстіне қараңғы, нашар көрінетін кезде
шықпаңыз;
- ө ткел жоқ жерден мотоцикл, автокө лікпен жүрмең із;
1. Мұздың толық қатпағанын білсеңіз, сырғилап
жүріп, аяғыңызды жұмсақ жерге басқанда мұз
қатпағанын білсеңіз тез қимыл жасаңыз.

2. Топ басшысының құтқару жейдесі , ұзынтаяғы
болуы тиіс. Жай жүрісте яғни секірмесең
жүгірмесең мұз тез сына қоймайды.

3. Мұздың сынуына ондағы жарықшық , түсі
бұзылуы, үстінде су пайда болуы әсер етеді.
Мұндай жағдайлар байқалған жағдайда өзің
келген ізбен тез артқа қайту керек.
Мұндай жағдайда шу көтермей, салқын
қандылық танытыңыз, Арқаңыздағы
жүгіңізді түсіріп, келген ізіңізбен
қайтыңыз. Егерде суға түсіп кетсеңіз,
онда артық жүгіңізді алыңыз. Су
бетінде тұру үшін, мұз бетіне шығуға
әрекет етіңіз.Алдымен мұз бетіне бір
аяғызды, кейін иекінші аяғыңызды
шығарыңыз. Дем алып, мұз жарылған
жерден алыс кетуге тырысыңыз, бар
даусыңызбен көмекке шақырыңыз.
Мұз жарылған жерге ішіңізбен еңбектеп,
екі қолыңызды аяғыңызды етбеттеп
жатып жетіңіз, болмаса тақта ,не
шаңғыға сүйеніңіз, Зардап шегушіге
жақындап, оған арқанның, трос,
белбеу, шарф т.б лақтыру керек .
Мұз ойылған жерге дейін тақта , шаңғы,
саты т.б заттарды зардап шегушінің
қолына жетісімен , жайлап еңбектеп
өзіңе тарт
Суға батушыға бір болмаса екі адам ғана
болып көмектесе алады.
Шу көтермей, даурықпай, тыныштық
сақтаңыз. Жағдайда анықтап,
қасыңыздағы адамдарды
тыныштық сақтауға шақырыңыз.
Мүмкіндік болса 1 – 2 адам суға
секіріп жағаға жүзіп барып, көмек
шақырсын. Мұз үстінде қалғандар
аспанға оқ атып, от жағып,
дауыстап адамдардың көңілін
өздеріне аудару қажет.
Үйдегі газды, суды,
жарықты сөндіру ; Пештегі жанып
жатқан отты
өшіру ;
- Мал тұратын
сарайдағы
есіктердің ілгішін
ашып тастау
Үйдегі бағалы заттарды
үйдің төбесіне немесе
жоғары қабатқа -Бірінші қабаттағы
шығару ; есік пен терезелерді
тақтаймен немесе
фанермен қағып
тастау
Белгі қойылған жерден аспаңдар!

Рұқсат етілмеген жерде шомылмаңыздар

Балалар шомылғанда қараусыз қалдырмаңда

Шомылғанда камера, доп пайдаланбаңыздар

Өтірік дабыл көтермеңіздер!

Өтіп жатқан кеме, қайықтардан секірмеңіз!

Таныс емес жерлерде шомылмаңыздар! 31
Техникалық жағдай нашар , қараусыз қалған
қайықтарды пайдаланбаңыз;
құтқарушы құралсыз суға түспеңіз
Техникалық құжатта көрсетілгеннен артық жүк
пен азаматтарды алмаңыз;
Қайықтың мұрындығы мен шетіне отырмаңыз;
жүзу барысында бір орыннан екіншісіне, бір
қайықтан басқа қайыққа ауыспаңыз;
Қайықтан сүңгуге секірмеңіз
Қараңғы уақытта жүзу құралдарын
пайдаланбаңыз;
Зардап шегушінің Тыныс
басын бір жағына жолдары мен
бұрып, аузын асқазанынан
құмнан т.б суды шығару
заттардан тазарту қажет;
қажет;
Қан қысымының
жиілігі мен
тынысын анықтау
қажет;

Осының барлығын 10 секунд ішінде
істеу керек.
Егер сіз өзіңізді жекелеген қаупсіздік шараларымен қамтамасыз
еткіңіз келсе:
Су толқынының бірінші соққысында-ақ құлап қалмайтын, мықты баспаналар мен жайлар
тұрғызуыңыз;
Барлық отбасы мүшелерін жүзуге үйретуіңіз;
Жеке қайығыңыздың болуы (дұрысы екеу: біреуі-кәдімгі, ал екіншісі-үрлемелі);
Жақын маңдағы ең биік нүктемен таныс болуыңыз;
Жақындап келе жатқан апат жөнінде хабар беру жолдары мен тәсілдерін білуіңіз керек.
Егер сіз су басу аймағында қалған болсаңыз:
Үйдегі газ, электр көздерін және суды өшіру; жанып тұрған пешті сөндіру;
Үйдегі қымбат әрі бағалы заттар мен бұйымдарды жоғарғы қабатқа немесе шатырға шығару;
Терезелер сынбау үшін және үйге қалқып жүрген қоқыстар кірмеу үшін бірінші қабаттағы
терезелер мен есіктерді тақтаймен немесе фанермен мықтап шегелеп жабу;
Үй жануарлары тұрған қоралардың есігіндегі ілгектерді ашып қою керек.
Су тасқыны аяқ астынан болған жағдайда, ең алдымен жылы әрі су өткізбейтін киім, көрпе,
тамақ алыңыз және тұрғылықты жердің тарихында ешқашан су алмаған биік жерге
шығыңыз. Егер ондай жер жоқ болса, онда қайықты және басқа да жүзіп шығуға болатын
нәрселерді дайындаңыз.
Су тасқыны басылған соң үзілген немесе салбырап тұрған электр сымдарынан, бүлінген газ
құбырларынан сақтану керек. Үйге кірмес бұрын оның су екпінінен кейін қандай жағдайда
екенін білу қажет, құлауға шақ тұрған үйге кіру-қауіпті. Тасқын судан тауып алынған
тамақтарды және сол судың өзін де пайдалануға болмайды.
Сел – бұл қысқа мерзімді, лай мен тас араласқан, таулы жерлерде болатын су тасқыны. Олар
еріген қар мен мұздың, жауын-шашынның салдарынан тау өзендерінің тасуы негізінде
болады. Қазақстанның таулы аймақтарындағы сел тасқындары жылдың жылы мезгілдерінде
(мамыр-қыркүйек) болады.
Сел тасқынының биіктігі 10-20 метрге дейін барады. (жекелеген жағдайларда 40-50 метрге
дейін жетеді), жылдамдығы тау өзендерінің жылдамдығына жақын (3-5 м/с артық). Сел
тасқынынан аман қалу мүмкін емес, сондықтан сел қаупінің алдын алу шараларына үлкен
мән беріледі.
Сел қаупінің белгілері:
Сел қаупі басым аймақта нөсер жаңбырдың жиі жаууы;
Ауа температурасының тез әрі ұзақ уақыт жылы болуының салдарынан таудағы
көлдердін суға толып, сел қаупі бар өзендердің тасуы;
Көлдегі су деңгейінің тез төмендеуі немесе оның бетінде өзен дамбысын бұзатын
қуыстың (воронка) пайда болуы.
Көл дамбысын бұзуға әкеліп соғатын жер сілкінуі.
Жақын қалған және міндетті түрде болатын сел басу қаупінің белгілері:
Теңіз-мұздақты кешендерде су жиналуын дәлелдейтін, сел қаупі бар арналарда судың
тоқтап қалуы немесе бірден азаюы;
Сел қаупі бар арналардың жоғарғы жағында селге тән дауыс- гуілдің пайда болуы;
Селмен бірге төмен құлдилаған тастардың әсерінен жердің дірілдеуі;
Селдің алғашқы толқынынан пайда болған лас шаңнан тұратын бұлт пайда болуы;
Сел алдында жауатын таза емес, лай жауын.
Сел қаупі бар ауданда өзіңді қалай ұстау керек:
бұқаралық ақпарат құралдарының таудағы жағдай туралы хабарламаларын үнемі ты ңдап отыру;
сел қаупі бар аймақтың жоғарғы бассейнінде үздіксіз нөсер жаңбыр жауса, қауіпті айма қтан кету;
жылжып келе жатқан сел ағынына 50-70 м-ден жақын бармау;
жартастар мен тік жарлардың жанына жақын тұрмау, сел жүру кезіндегі жердің дірілінен тас немесе
жартас құлауы мүмкін;
сел қаупі бар арналарда жүргенде адамдардың арасы 20-30 м. аралы қты ң болуы;
сел қаупі бар арналарға жақын жерлерге, өзен дамбыларына немесе оларды ң астына дем алуға,
шатырлық лагерлер орнатуға болмайды;
сел басу белгілерін байқаған жағдайда тез арада қауіпті жерден аула ққа, биік тау қатпарларына
кету;
сел жүріп кеткен соң оның арнасына түспеу, артынан тағы бір сел толқыны болуы мүмкін;
сел жүріп өткен арнаға түскенде және онымен жүріп келе жатқанда аса сақ болу, әсіресе сел
жырып кеткен жерлер өте қауіпті;
теңіз-мұздақты кешендерге сел қаупі жоқ кезде ғана, дұрысы жылдың е ң суы қ кезінде барып, оны ң
үстінде жүрген дұрыс;
көлдегі дамбылармен, мұз кесектерімен немесе қар к өшкініні ң бетімен, келесі бетке өтуге
талпынбау
Назарларыңызға
рахмет

Ұқсас жұмыстар

Таудан қардың көшуі

Селдің сипаттамасы

Су тасқыны, пайда болу себептері, салдары. Селдің сипаттамасы

Саяхатпен шұғылданудың қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Сулы мұзды селдер секундына

Табиғат құбылыстары

Табиғи сипаттағы төтенше жағдай

БАЙЛАНЫСТЫРЫП СӨЙЛЕУ

Тау мұздықтары

Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар

Пәндер