Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктерді ұйымдастыру

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ
МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ

ТАҚЫРЫБЫ:ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ
КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Орында ғ ан:Кабидоллинова Ж.М.
Тексерген:Баймагамбетова З.А.
Курсты қ ж ұ мысты ң басты ма қ саты :
Қ Р-ны ң коммерциялы қ банктеріні ң
ұ йымдастырылуы мен іс- әрекетін талдауды ң
негізінде м ә селелерін аны қтау ж әне оларды
шешу жолдарын ұ сыну.
Аталған мақсатқа жету үшін мына
міндеттемелерді орындау керек:

• Коммерциялық банктің мәнін ашу;
• Коммерциялық банктерді ң қызметтерін талдау;
• Коммерциялық банктің ұйымдастырылуын
зерттеу;
• Банктің іс-әрекетін талдау ж әне ба ғалау;
• Коммерциялық банктерді ң қызметтерін
жетілдіру жолдарын ұсыну
Қазақстанда 1991 жылы бастал ған банк
реформасының нәтижесінде қос де ңгейдегі банк
жүйесі құрылды.
• Жоғары (бірінші) деңгейдегі Банк - ҚР Ұлтты қ
банкі
• Өзге банктердің бәрі банк ж үйесіні ң т өменгі
(екінші) деңгейіне жатады. К өбінесе олар
“коммерциялық банктер” деп аталады.
Банктің негізгі атқаратын қызметтері:
• уақытша бос ақшалай қаражаттарды жина қтау
(депозиттік операциялар):
• экономиканы және халықты несиелендіру (активтік
операциялар);
• қолма-қолсыз есеп айырысуларды ұйымдастыру
және жүргізу;
• инвестициялық қызметті;
• клиенттерге басқа да қаржылы қ қызметтерді
көрсету.
Коммерциялық банктердің өз қызметтерін жүзеге асыру
барысында көптеген келеңсіз жағдайлардың
туындауы,халықтың наразылығын білдіреді.

Республиканың барлық аумағында қаржылы қ
қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қор ғауды ң
кешенді және бірыңғай т әсілдерін қамтамасыз ету
мақсатында 2013 жылғы наурыздан бастап Ұлтты қ
Банктің аумақтық филиалдарында қаржы ұйымдарын
бақылау және қаржылық қызметтерді т ұтынушыларды ң
құқықтарын қорғау бөлімдері құрылды, олар
қаржылық қызметтерді тұтынушыларды ң құқы қтарын
қорғау және аймақтарда қаржылы қ қызметтерді
тұтынушылардың қаржылы қ сауаттылы ғын арттыру
жөніндегі функцияларды ж үзеге асырады.
Кесте 1- 2014 жылдың бірінші жартыжылдығында банк
секторына келіп түскен шағымдар

Айлар
Атауы Жиыны %
Қаңтар Ақпан Наурыз Сәуір Мамыр Маусым

Жеке және
заңды
тұлғалардан
жалпы келіп 258 974 889 855 513 830 4319 100,00
түскен
өтініштер
саны

Қаралған
өтініштер 196 219 545 747 473 763 2943 68,14
саны

Қарастырыл
маған
62 755 344 108 40 67 1376 31,86
өтініштер
саны
Кесте 2- 2014 жылдың бірінші жартыжылдығында ҰБ тарапынан қарастырыл ған
өтініштер
Айлар
Атауы Жиыны %
Қаралған өтініштер
Қаңтар
196
Ақпан
219
Наурыз
545
Сәуір
747
Мамыр
473
Маусым
763 2943 100
саны
Соның ішінде:
екінші деңгейдегі
банктердің іс- 155 146 441 641 365 632 2380 80,87
әрекетіне қатысты
банк операция-лары/ң
жекелеген түрлерін
жүзеге асыратын 10 15 35 16 9 36 121 4,11
ұйымдар/ң іс-
әрекетіне қатысты
өтініш сақтандыру
(қайта сақтандыру)
13 13 11 40 33 27 137 4,66
ұйымдарының іс-
әрекетіне қатысты
өтініш бағалы
қағаздар нарығы
6 5 4 5 1 1 22 0,75
субъектілерінің іс-
әрекетіне қатысты
өтініш жинақтаушы
зейнетақы
2 3 4 10 7 3 29 0,99
қорларының іс-
әрекетіне қатысты
өтініш ҚР-ң заңнама
норма- ларын түсін-
діру және
Комитеттің 10 36 49 35 35 50 215 7,31
құзыретіне кіретін
өзге де мәселелер
туралы
басқа мемле- кеттік
органға тиесілі
болғандықтан 1 1 9 23 14 48 1,63
соларға қайта
жіберілген.
Екінші де ңгейлі банктерді ң қызметіне қатысты жартыжылды қ
мәліметтерге ба қылау жасау н әтижесінде,жеке ж әне за ңды т ұл ғаларды ң
шағымдарының негізгі өзекті м әселелер аны қталды:
•жеке тұлғаларды ң ипотекалы қ қарыздары бойынша берешекті мемлекетті ң
есебінен кешіру (есептен шы ғару);
•қарыздар бойынша берешекті, оны ң ішінде кредит беру мерзімдерін ұзарту,
қарыздарды өтеу мерзімін кейінге қалдыру, сыйа қы м өлшерлемесіні ң м өлшерін
азайту, есептелген өсімп ұлды есептен шы ғару ар қылы қайта құрылымдау;
•есептің (ай сайын ғы т өлем, берешек, өсімп ұл, сыйа қы, комиссиялар, ЖТСМ
мөлшеріні ң) д ұрыстығын тексеру;
•шартты жасау, орындау ж әне то қтату т әртібін б ұзу;
•шарт талаптарыны ң за ңнама талаптарына с әйкестігін тексеру;
•банк қызметін тексеру;
•берешекті қайта қаржыландыру;
•салымдарды қайтару;
•қарыздарды беруді ң за ңдылы ғын тексеру;
•шартқа өзгерістер енгізу;
•кепіл мәнін босатудан бас тарту;
•сот шешімдерін орындау;
•банк қызметкерлеріні ң за ңсыз іс- әрекеттері;
•шарт бойынша талап ету құқ ы қтарын үшінші т ұл ға ға беру;
•кепіл мәнін сату р әсімі;
•банк шоттарына қызмет к өрсету;
•кредиттік тарих;
Кесте 3- 2015 жылдың бірінші жартыжылдығында банк секторына келіп т үскен ша ғымдар

Айлар

Атауы Жиыны %
Қаңтар Ақпан Наурыз Сәуір Мамыр Маусым
Жеке және
заңды
тұлғалар
дан жалпы
396 712 711 750 763 816 4148 100
келіп
түскен
өтініштер
саны
Қаралған
өтініштер 329 431 605 836 983 936 4120 99,32
саны
оның
ішінде
өткен
86 220 120 426 10,27
жылдар да
түскен
шағымдар
Қарастыры
лма ған
67 281 106 454 10,95
өтініштер
саны
Кесте 4- 2015 жылдың бірінші жартыжылдығында ҰБ тарапынан қарастырыл ған өтініштер
Айлар
Жиы
Атауы %
Қаңтар Ақпан Наурыз Сәуір Мамыр Маусым ны
Қаралған өтініштер
329 431 605 836 983 936 4120 100
саны
Соның ішінде:
екінші деңгейдегі
банктердің іс-әрекетіне 251 375 517 698 847 816 3504 85,05
қатысты
банк операция
-ларының жекеле- ген
түрлерін жүзеге 10 11 28 69 73 58 249 6,04
асыратын ұйымдардың
іс-әрекетіне қатысты
өтініш сақтан
-дыру(қайта
сақтандыру) 21 22 31 28 29 26 157 3,81
ұйымдарының іс-
әрекетіне қатысты
өтініш бағалы қағаздар
нарығы субъектілерінің 3 3 2 8 1 1 18 0,44
іс-әрекетіне қатысты

өтініш жинақтау- шы
зейнетақы қорларының 6 3 2 1 3 1 16 0,39
іс-әрекетіне қатысты
өтініш ҚР-ң заңнама
норма- ларын түсіндіру
және Комитеттің 36 14 18 29 24 28 149 3,62
құзыретіне кіретін өзге
де мәселелер туралы
басқа мемлекет- тік
органға тиесілі болған-
2 3 7 3 6 6 27 0,66
дықтан соларға қайта
жіберілген.
Екінші де ңгейлі банктерді ң қызметіне қатысты жарты жылды қ м әліметтерге
бақылау жасау нәтижесінде,жеке ж әне за ңды т ұл ғаларды ң ша ғым- дарыны ң
негізгі өзекті м әселелер аны қталды:
•берешекті қайта қаржыландыру, оны ң ішінде ҚР ҰБ 2015 жыл ғы 24 с әуірдегі № 69
қаулысымен бекітілген Ипотекалы қ т ұр ғын үй қарыздарын/ипотекалы қ қарыздарды
қайта қаржыландыру ба ғдарламасы бойынша;
• қарыздар бойынша берешекті, оны ң ішінде кредит беру мерзімдерін ұзарту, қарыздарды
өтеу мерзімін кейінге қалдыру, сыйа қы м өлшерлемесіні ң м өлшерін азайту, есептелген
өсімпұлды есептен шы ғару ар қылы қайта құрылымдау ;
•жеке тұл ғаларды ң ипотекалы қ қарыздары бойынша берешекті мемлекетті ң есебінен
кешіру (есептен шығару);
•есептеудің (ай сайын ғы т өлем м өлшерін, берешекті, өсімп ұлды, сыйа қыны,
комиссияларды, ЖТСМ) д ұрысты ғын тексеру;
•Бағдарлама бойынша т үсіндірме ;
•банктік шарт талаптарыны ң Қаза қстан Республикасы за ңнамасыны ң талаптарына
сәйкестігін тексеру;
•банк шоттарына қызмет к өрсету;
•банк қызметкерлеріні ң іс- әрекеттеріне ;
•банктік шартты жасау, орындау ж әне то қтату т әртібін б ұзу;
•кепіл затын өткізу р әсімі ;
•ақша аудару;
•талап етілген а қпаратты алмау;
•кредиттік тарих;
Кесте 5 – 2014 пен 2015 жылдардағы келіп түскен өтініштерді салыстыру

Жылдар
Атауы
2014 жыл 2015 жыл
Жиыны % Жиыны %

Қаралған
2943 100 4120 100
өтініштер саны

Соның ішінде:

2380 80,87 3504 85,05
екінші деңгейдегі
банктердің іс-
әрекетіне қатысты
Екінші деңгейлі банктерді ң іс- әрекетіне қатысты т үсетін
шағымдардың көлемі 2014 жылды ң бірінші жарты жылды ғын 2015
жылдың бірінші жарты жылды ғымен салыстыр ғанда біршама
ұлғайған.Нақтыра қ айтқанда,алды ңғы жылмен салыстырмалы 1124
өтініш арты қ келіп түсті.Барлы қ қарал ған өтініштерді ң ішінен банк
қызметіне қатысты өтініштерді ң алатын үлесі 2014 жылы 80,87 %
болса,2015 жылы ол 85,05% құрады.
Банктің іс-әрекетіне қатысты ша ғымдарды ң ұл ғаюы,екінші
деңгейлі банктерді ң қызметіні ң әлі к үнге дейін жетілдірілмегендігін
және де банк саласында ж ұмыс істейтін қызметкерлерді ң
мамандандырылу д әрежесіні ң т өмендігімен сипатталады.
Банк саласын зертеуші отанды қ экономистер,аналитиктерді ң
пікірінше,қазіргі та ңда ғы т ұтынушыларды ң наразылы ғыны ң негізгі
өзекті мәселесі ипотекалы қ қарыз ға қатысты.
Аталған мәселелерді шешу мақсатында
мынадай жетілдіру жолдары
қарастырылады:

1. Ипотекалы қ қарыз алушыларды ң проблемаларын шешу ма қсатында қо ғамды қ
бірлестіктермен тікелей байланыс жасалды. 2013 жылы ішінде «Халы ққа баспананы
қалдырайы қ», «Халы қты ң баспанасын қор ғайы қ», «Халы қты баспанамен қамтамасыз
етіңдер», «K әусар-Б ұла қ» әлеуметтік ж әрдем орталы ғы», «Лайы қты баспана үшін»,
«Жалғыз Баспана» деген қо ғамды қ бірлестіктер м үшелерімен бірнеше рет кездесу мен
дөң гелек үстелдер өткізілді, оны ң н әтижелері бойынша банк за ңнамасыны ң
нормалары бойынша т үсініктеме ж әне қарыз алушыларды ң б ұдан кейінгі әрекеттері
бойынша ұсынымдар берілді.
Ұлттық Банк қаржылы қ қызметтерді т ұтынушыларды ң құқы қтарын қор ғау
жүйесін жетілдіру ж әне к үшейту ма қсатында 2014 жылы Қо ғамды қ қабылдау б өлмесі
ашылды, оған кез келген т ұтынушы ке ңестерді ж әне қаржылы қ қызмет саласында ғы
қолданыстағы за ңнаманы ң нормаларына т үсіндірме алу үшін өтініш бере алады .
2.Ұлттық Банкті ң ұсынысы бойынша « Қаза қстан қаржыгерлеріні ң
қауымдасты ғы» банк омбудсманыны ң, Комитетті ң ж әне «Халы ққа
баспананы қалдырайы қ», « Өз үйімізді қор ғайы қ» атты қо ғамды қ
бірлестіктер басшыларыны ң қатысуымен екінші де ңгейдегі банктерді ң
және банк операцияларыны ң жекелеген т үрлерін ж үзеге асыратын
ұйымдардың ипотекалы қ қарыз алушыларыны ң проблемаларын шешу
бойынша жұмыс комиссиясын құру жоспарланып отыр.
3.2015 жылы 9 қазан Қаржылы қ т ұра қтылы қ ж әне қаржы нары ғын
дамыту жөніндегі ке ңес ( ҚТК) банк секторын контрциклды қ реттеу
бойынша на қты қадамдарды ай қындады.
ҚР Ұлттық Банкі а ғымда ғы жылғы 25 қырк үйекте Қаржылы қ
тұрақтылық жөніндегі ке ңесті ң отырысында екінші де ңгейдегі банктерді
контрциклдық реттеу бойынша негізгі т әсілдер қабылдан ғанды ғын
хабарлайды. Б ұл шаралар топтамасы реттеуші талаптарды ң кешені
бойынша ұзақ мерзімді жол картасын білдіреді ж әне ҚР Ұлтты қ Банкі
бұдан бұрын қабылда ған «екінші де ңгейлі банктерге қарай 10 қадам»
бағдарламасыны ң қисынды жал ғасы мен толы қтыруы болып табылады.
Контрциклдық реттеу тұжырымдамасында мына:
• банк қызметтерін үздіксіз к өрсетуді қамтамасыз ету;
• қаржы нарықтарында экономика к үйзелістерін ж әне
құбылмалылықты бәсеңдету;
• экономиканы долларсыздандыру, те ңгемен ішкі кредиттеуді
ұлғайту;
• экономика субъектілеріні ң ж әне халы қты ң борышты қ
жүктемесін
• төмендету міндеттерін шешу ма қсатында Банктік қада ғалау
жөніндегі(банк қызметін реттеу) Базель комитетіні ң
халықаралық стандарттарына (Базель III) 2021 жыл ға қарай
басты бағытты сақтау және өтпелі кезе ңде экономикалы қ циклды
ескере отырып реттеуші ы қпал етуді о ңтайландыру к өзделген.
2015жылдың 30 қарашасында Қазақстан Республикасы
Президентінің Қазақстан халқына жолдауы өтті

2015жылдың 30 қарашасында
Қазақстан Республикасы
Президентінің Қазақстан
халқына жолдауы өтті

Жаңа жаһандық Дағдарысқа
нақты ахуалдың Қазақстанның қарсы және
сын-қатерлері дағдарысқа қарсы құрылымдық
мүмкіндіктері; жаңарулардың бес
Біздің бағыты
дағдарысқа
қарсы басты
стратагемамыз
;
Жаңа жаһандық нақты ахуалдың сын-
қатерлері
Негізгі қарастырыл ған м әселелер:
Біріншіден, барлық әлемдік рыноктар – қаржы, к өмірсутегі, металдар,
азық-түлік және басқа да рыноктар т ұра қсыз. Бізді ң экспортты қ
өнімдерімізге сұранысты ң т өмендеуіні ң негізгі себебі де осында;
Екіншіден, әлемнің барлық экономикаларында да экономикалы қ өсімні ң
баяулауы байқалуда. 2011 жылды ң к үзінен бастап Халы қаралы қ валюта
қоры оларды 5-тен 3 пайыз ға дейін т өмендете отырып, болжамды қ
көрсеткіштерді 6 рет қайта қарады. Ж әне, шамасы, б ұл да шек емес
сияқты.
Үшіншіден, бүгінде мұнайдан т үсетін супертабыстар жо қ.
Төртіншіден, жаһандық экономика саяси факторларды ң қысымын
сезінуде. Әлем тұрақсыз бола т үсті. Жетекші державалар бір-біріне
қарсы санкциялар енгізді .
Қазақстанның дағдарысқа қарсы
мүмкіндіктері
Біріншіден, қазірді ң өзінде индустриялы қ-инновациялы қ дамуды ң
екінші бесжылдығын басталды, я ғни шикізат ресурстарына ғана қарап
қалмайтын экономика құрылуда.
Екіншіден, біз «Н ұрлы Жол» Мемлекеттік инфра құрылымды қ даму
бағдарламасын қабылданды
Үшіншіден, «100 нақты қадам» Ұлт жоспары қабылданды.
Төртіншіден, қажетті мемлекеттік қор мен алтын-валюта резервін
жинақталды.
Бесіншіден,ҚР Президентіні ң тапсырмасы бойынша, б ұған дейін мен
айтқандай, м ұнай ба ғасы барреліне 30- ға дейін ж әне 20 доллар ға дейін
төмендеген жағдайлар ға ойластырыл ған іс- қимылдар н ұс қасы әзірленді.
Алтыншыдан, Қаза қстанда инновациялы қ индустрияландыру
шеңберінде құрылған экономиканы ң жа ңа секторлары экономикалы қ
өсімнің драйверлеріне айналуда.
Біздің дағдарысқа қарсы басты
стратагемамыз

Біріншісі – өсім. Ағымдағы міндеттерге қатысты ал ғанда бізге
Қазақстанның әлемнің неғұрлым дамы ған отызды ғына енуін
қамтамасыз ететін экономикалы қ өсім қар қынын қалпына келтіру
қажет.
Екінші – реформалар. Олар экономиканың, қо ғам мен
мемлекеттің тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Қазір «100 на қты
қадам» Ұлт жоспарын жүзеге асырылуда.
Үшінші – даму. ХХІ ғасырда қоғамның барлық салаларын үздіксіз
жаңғырту дамудың басты факторына айналып отыр.
Дағдарысқа қарсы және құрылымдық жаңарулардың бес бағыты

1. Қаржы секторын тұрақтандыру;
2. Бюджет саясатын оңтайландыру;
3. Жекешелендіру және экономикалы қ б әсекелестікті
ынталандыру;
4. Жаңа инвестициялық саясатты ң негіздері;
5. Жаңа әлеуметтік саясат;
Қаржы секторын тұрақтандыру
Орындалуға тиісті негізгі іс-шаралар:
Біріншіден, қаржы секторының теңгені ң еркін ба ғамы жа ғдайында
тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
Екіншіден, инфляциялық таргеттеу ше ңберінде Ұлтты қ банк орта
мерзімді болашақта инфляция де ңгейін 4 пайыз ға дейін т өмендетуі
керек;
Үшіншіден, Ұлттық банктегі институтты қ кемшіліктерді жою
қажет. Біртұтас Зейнетақы қорын, Проблемалы несиелер қорын
және басқа да қаржы институттарын оны ң ба қылауынан шы ғару
керек;
Төртіншіден, 2016 жылы зейнета қы активтері жеке қаза қстанды қ
немесе шетелдік компанияларды ң бас қаруына берілуі тиіс;
Назарларыңызға
рахмет!!!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан Республикасында банктерді ашуды ұйымдастыру ерекшеліктері

Коммерциялық банктердің активті операциялары

Банктердің жүргізетін операциялары

КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІ

РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

УНИВЕРСИТЕТІ БАНК ІСІ ПӘНІ

Коммериялық банктердің негізгі қаржылық операциялары

Қазақстан Республикасындағы банктік жүйенің қалыптасуы мен дамуы

Ақша айналымын басқару

Ұлттық банк

Пәндер