Ірі қала жағдайында мектеп оқушыларының арасында кеңінен тараған зиянды дағды-әдеттер мен олардың алдын алу

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

Жаратылыстану және география институты

Анатомия, Физиолгия, Зоология және Тіршілік қауіпсіздігі кафедрасы

Орындаған: Жұбаева С. О

Ғылыми жетекшісі,

Мед. ғылым. докторы,

профессор Балғынбеков Ш. А.

Жұмыстың мақсаты:

Жұмыстың мақсаты: Қазіргі жағдайда еліміздің ірі қаласы Алматыда мектеп оқушылары арасында денсаулыққа қауіптілік факторлары ретінде қарастырылатын зиянды дағды-әдеттерді анықтап, олардың алдын алуға бағытталған ұсыныстар дайындау.

Зерттеу міндеттері:

1. Қазіргі кезде мектеп жасындағы балалар мен жасөспірімдердің арасында кеңінен тарап отырған зиянды дағды-әдеттер мен олардың өскелең жас организмге әсерлері туралы ғылыми әдебиетке талдау жүргізу;

2. Ірі қаладағы оқушы жастар арасында темекі шегудің таралуын зерттеу және оның зиянды әсеріне сипаттама беру.

3. Алматы қаласындағы мектеп оқушыларының арасында зиянды тағами дағды-әдеттердің таралуы және тамақтану жағдайын бағалау.

Notes: Начальные сведения о курсе, пособия и материалы, необходимые для занятий или проекта.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері:

Қазақстан Республикасында денсаулық сақтау саласын дамытудың «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы мен еліміздегі білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасында мектеп жасындағы балалар мен жасөспірімдерде саламатты өмір салтын қалыптастыруға және денсаулығын нығайтуға бағытталған ұстанымдары зерттеу жұмысының теориялық және әдіснамалық негіздері ретінде алынды.

Алдын алу шарасы

Отандық және шетелдік ғылыми, оқу-әдістемелік әдебиет көздеріне жасалған талдау қазіргі кезде мектеп оқушылары арасында темекі шегу, алкогольдік ішімдіктер ішу, есірткі тұтыну, тамақтану дисбалансы мен қимыл-қозғалыс жеткіліксіздігі сияқты зиянды дағды-әдеттердің кеңінен тарап отырғандығын көрсетті. Осыған байланысты оқушы жастар арасында зиянды дағды-әдеттердің алдын алу мен күресуге бағытталған, ғылыми негізделген ұсыныстар дайындау қажеттілігі туындап отыр.

Notes: Задачи курса, ожидаемые результаты и навыки, которые должны быть получены в ходе обучения.

Ірі қаладағы мектеп оқушылары арасында жиі тараған зиянды әдеттің бірі темекі шегу екендігі анықталды. Оқушылардың арасында темекімен әуестену 7-10 жастағы топтарда басталады (45%), жартысы 10-14 жасында, ал қалғандары 15-18 жасында темекі шеге бастайды. Балалар мен жасөспірімдер темекі шегуге көп жағдайда аулада және достарының ортасында, клуб-дискотекаларда әуестенген.

Дағдылы әдет

Notes: Перечень словарных терминов.

Алматы қаласындағы мектеп оқушыларының арасында тамақтанумен байланысты зиянды дағды-әдеттердің кеңінен тарап отырғандығын көрсетті. Олардың қатарында ретсіз және жүре тамақтану, көкөністер мен жеміс-жидектерді жеткіліксіз мөлшерде тұтыну, фаст-фуд тағамдық өнімдері мен газдалған тәтті сусындарды жиі, көп мөлшерде ішіп-жеу сияқты бала денсаулығына теріс әсері мол зиянды әдеттер анықталды.

Ас-адамның арқауы

Зерттеу барысында жинақталған мәліметтер ірі қала жағдайында мектеп оқушылары арасында темекі шегу, түрлі тағами зиянды дағды-әдеттер мен қимыл-қозғалыс белсенділігі деңгейін мониторингілеудің ақпараттық базасын жасауда пайдаланылады және балалар мен жасөспірімдерге теріс әсер етуші қауіптілік факторларының кеңінен таралуының алдын алуда практикалық іс-шаралар бағдарламасын дайындауға негіз болады.

Зерттеу нысаны

Сурет 1. Жасөспірім оқушылар мектеп ауласында темекі шегуде

Нашақорлар мен араққұмарларға қарағанда темекі шегушілер қоғамға жат іс-әрекеттерге бейім емес. Сондықтан темекі шегудің негізгі әлеуметтік салдары осындай болып келеді:

әлсіреген ұрпақтың тууы;

адамдар арасындағы өзара қатынастың бұзылуы;

ішкі мүшелердің ауруларының пайда болуының қатерінің жоғарылауы;

мезгілсіз өлім.