АФРИКА ЕЛДЕРІ

АФРИКА ЕЛДЕРІ
Африка — аумағы жағынан Еуразиядан кейінгі орынды алатын құрлық, дүние бөлігі.
КІРІСПЕ
Африка — аумағы жағынан Еуразиядан кейінгі орынды алатын
құрлық, дүние бөлігі. Жерінің аумағы — 29,2 млн. км2 (аралдарымен
бірге 30,3 млн. км2). Т ұр ғыны — 728 млн. адам. Солт үстіктен
оңтүстікке қарай 8000 км-ге, батыстан шы ғыс қа қарай 7500 км-ге
(Сахарада) созылған, оңтүстігіндегі ені 810 км. Жа ғалауыны ң жалпы
ұзындығы — 30500 км. Африканы экватор сызы ғы ортасынан кесіп
өтеді. Құрлықты солтүстігінде Жерорта теңізі, батысында Атлант
мұхиты, шығысында Үнді мұхиты мен Қызыл те ңізі сулары шайып
жатыр.
СОЛТҮСТІК АФРИКА
Солтүстік Африка БҰҰ макроаймақтық бөлінісі бойынша Африканың аймағы
болып табылады. Аумағы - шамамен 10 млн км². Бұл аймақта Африканың ең ірі
мемлекеттері орналасқан:
Алжир
Мысыр
Батыс Сахара
Ливия
Мавритания
Марокко
Судан
Тунис
Оңтүстік Судан

Бірнеше мемлекеттің ғана аумағы 1 млн км²-ден кем, ал Африканың осы
бөлігінде орналасқан ең ірі елдер — Алжир, Судан және Ливия — 1,5 млн
км²-ден едәуір асады.
Сонымен қатар, кейде Канар аралдарын, Эритреяны, Эфиопияны және
Мадейраны Солтүстік Африкаға жатқызады.
БАТЫС АФРИКА
Батыс Африка — Африка құрлығының бөлігі, орталық Сахараның оңтүстік
жағында орналасқан және оңтүстіктен және батыстан шайып жатқан Атлант
мұхитынан. Батыстағы шекарасы Камерун таулары болып есептеледі.
Бенин Либерия
БуркинаФасо Мавритания
Гамбия Мали
Гана Нигер
Гвинея Нигерия
ГвинеяБиссау Сенегал
КабоВерде СиерраЛеоне
Котд’Ивуар Того
ОРТАЛЫҚ АФРИКА
Орталық Африка елдері:
Ангола
Камеро
Орталық Африка Республика
Чад
Конго Республикасы
Конго Демократиялық Республика
Экваторлық Гвинея
Габон
Сантоме және принсипи
ШЫҒЫС АФРИКА
Шығыс Африкада 17 мемлекет орналасқан:

Бурунди Руанда
Джибути Сейшел аралдары
Кения Сомали
Комор аралдары Судан
Мадагаскар Танзания
Маврикий Уганда
Мозамбик Эритрея
Реюньон Эфиопия
Оңтүстік Судан
ОҢТҮСТІК АФРИКА
Оңтүстік Африка елдері:
Ботсвана
Лесото
Намибия
ОАР
Суазиланд
МЫСЫР СОЛТҮСТІК АФРИКА

Мысыр, ресми түрде Мысыр Араб Республикасы — Африка
құрылығының солтүстік-шығысын және Азиядағы Синай
түбегін алып жатыр.

Байрақ Елтаңба
ГЕОГРАФИЯСЫ
Бүгінгі Мысыр – Африканың солтүстік-шығысында орналасқан ірі араб елі.
Оның аумағының бір бөлігі - Синай түбегі - Азияда жатыр. Екі құрлықтың
арасындағы шекара Суэц каналының бойымен өтеді. Мысырдың миллион
текше километрден асатын аумағының 96% - бұл сирек кездесетін шұрайлы
жерлерден тұратын шөлді дала, ал шөлді даланың аумақты бөлігі –құмды
емес, таулы болып келеді. Қалған бөлігінде 70-миллиондық тұрғыны бар
елдің 9 пайызды әлі күнге дейін өмір сүріп жатқан Нілдің алқабы мен
атырауы. Тіпті ежелгі грек тарихшысы Геродот «Египет – Нілдің сыйы» деп
айтқан болатын. Ұлы өзеннің арнасы мың жарым километрге созылып,
оңтүстіктен, Суданмен жалғасып жатқан шекарасынан солтүстікке,
Жерорта теңізінің жағалауына дейін, шығыс Аравия шөлейтін Батыс Ливия
шөлейтінен бөліп жатыр. Нілдің бойындағы «тіршілік жолағының» арнауы
оңтүстігінде бір километрден Каир ауданына дейін 20-25 километрге дейін
жетеді. Құнарлы алқапты жан-жағынан шөл дала қоршаған.Бұл шөл
далада су жоқ болғандықтан, адам өте сирек ұшырасады.Әдетте ондай
бірен-саран кездесетіндер-көшпелі бәдәуилер.Негізгі малы-түйе,қой,ешкі.
Шөлейт жерлерінің өзі: құм, құм төбелер, көшпенділердің тілдерінде ғана
атауы түсінікті – сарыдан, қою сары секілді күлгін түске дейінгі небір
түстердің түрлері аса бір әсерде қалдырады.
ЭКАНОМИКАСЫ
Барлық еңбекке жарамды тұрғындардың 30% ауыл
шаруашылығымен айналысады. Өнеркәсіпте тоқыма фабрикалары
мен азық-түлік өндіру жөніндегі кәсіпорындарының маңызы зор.
Хелундағы орзан зор металлургиялық комбинаттын өздерінің мол
жерасты қазба байлықтары шикізатпен қамтамасыз етеді. Электр
энергиясын ең алдымен Асуан гидростансасы береді. Табиғи газдың
ірі жерасты қоры бар.

1979 жылдан шетел капиталдарының құйылуы анағұрлым өсті. Елдің
барлық аудандарын бірімен-бірін жалғастырып жатқан жол
құрылысы кеңейді, мектептер, емханалар салынды, сымтетік
байланысы жаңартылып, кеңейді. Мысырдық фунт тұрақты валютаға
айналды. Туризм индустриясы қарқынды дамуда - ондаған жаңа
қонақ үйлер бой көтерді, Қызыл теңізде жаңа курорт орталықтары
құрылды, көптеген ежелгі ескерткіштер қалпына келтірілді.
ХАЛҚЫ
Бүгінгі күні Мысырдың тұрғындары 70,5 млн. адамнан асады және
жыл сайын 1,3 млн. өсіп отырады. Каирда қазір 17 млн. адам өмір
сүріп жатыр, бұл дегеніміз 50-ші жылдардағы барлық елдің
тұрғындарының саны. Ежелгі египеттіктердің арабтанған ұрпақтары
тұрғындардың 99% құрайды. Этникалық азшылықты нубийлықтар,
сонымен қатар бедуиндер және өзге де көшпелі тайпалар құрайды.
Тілі
Тұрғындардың 80% - шаруалар (феллахтар)
Мысырдағы өзара сөйлесу тілі араб тілінің бір диалектасы, ресми тілі
– “жоғары” араб тілі деп аталатын тіл. Арабтар оңнан солға қарай
жазады.. Бірақ сандары солдан оңға қарай жазылып, оқылады.
Мысырда ағылшын тілі білімі өте көмектеседі. Қалалар мен
курорттық орталықтарда тұратын көптеген арабтар ағылшын тілінде
тілдесе алады; жол көрсеткіштерінде және көше атауларында жие-
жие ағылшын және латын шрифтері пайдаланылады.
ТҰРМЫС САЛТТАРЫ МЕН
ҒҰРЫПТАРЫ
Бүгінгі күні Мысырдың тұрғындары 70,5 млн. адамнан асады және
жыл сайын 1,3 млн. өсіп отырады. Каирда қазір 17 млн. адам өмір
сүріп жатыр, бұл дегеніміз 50-ші жылдардағы барлық елдің
тұрғындарының саны. Ежелгі египеттіктердің арабтанған ұрпақтары
тұрғындардың 99% құрайды. Этникалық азшылықты нубийлықтар,
сонымен қатар бедуиндер және өзге де көшпелі тайпалар құрайды.
Тілі
Тұрғындардың 80% - шаруалар (феллахтар)
Мысырдағы өзара сөйлесу тілі араб тілінің бір диалектасы, ресми тілі
– “жоғары” араб тілі деп аталатын тіл. Арабтар оңнан солға қарай
жазады.. Бірақ сандары солдан оңға қарай жазылып, оқылады.
Мысырда ағылшын тілі білімі өте көмектеседі. Қалалар мен
курорттық орталықтарда тұратын көптеген арабтар ағылшын тілінде
тілдесе алады; жол көрсеткіштерінде және көше атауларында жие-
жие ағылшын және латын шрифтері пайдаланылады.
НИГЕРИЯ БАТЫС АФРИКА

Нигерия Федеративтік Республикасы (ағылш. Federal Republic of Nigeria) —
Батыс Африкада Нигер өзенінің төменгі ағысында орналасқан мемлекет.
Жер аумағы 923768 км². Халқы 174,5 млн. (2013)[1] (хауса – 21%, йоруба –
20%, ибо – 17%, фулани – 9%, қалғандары – фульбе, канури, эдо, игбо, т.б.
халықтар). Ресми тілі – ағылшын тілі. Халқының 50%-ы мұсылмандар, 40%-
ы христиандар, қалған бөлігі жергілікті діни наным-сенімдерді ұстанады.
Мемлекет басшысы – президент. Жоғарғы заң шығарушы органы –
парламент. Астанасы – Абуджа қаласы (1991 жылдан). Әкімшілік жағынан
36 штат пен федералдық астаналық аумаққа бөлінеді. Ұлттық мейрамы –
Тәуелсіздік күні – 1 қазан (1960). Ақша бірлігі – найра.

Байрақ Елтаңба
ТАБИҒАТЫ
Нигерияның көпшілік бөлігін жазықтар мен тау үстірттері (ең биік нүктесі –
Фогель шыңы – 2042 м) алып жатыр. Экваторлық-муссондық климат басым.
Қаңтардағы орташа температурасы 26ӘС-қа, шілдеде 33ӘС-қа дейін жетеді.
Жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстік-шығысында 500 мм, оңт-нде 4000 мм
шамасында. Негізгі өзені – Нигер. Оңтүстігін тропиктік ормандар, солтүстігін
саванналар алып жатыр. Нигерияда пілдер мен мүйізтұмсықтар, леопард, қорқау
қасқыр, киік тұқымдастардың 30-ға жуық түрлері мен керіктер, тропиктік
ормандарда – шимпанзе мен горилла, әр түрлі кесірткелер мен қолтырауын,
гиппопотамдар мен жыландар, цеце шыбыны кездеседі. Саны азайған жан-
жануарларды қорғау мақсатында мемлекеттік қорықтар ұйымдастырылған. Кен
байлықтарынан мұнай мен газ, тас көмір мен қоңыр көмір, темір, түсті
металдардың (қорғасын, мырыш, қалайы, вольфрам, молибден, ниобий, тағы
басқа) кентастары мен алтын кездеседі.

НИГЕРИЯ ЕЛІНІҢ ЭКОНОМИКАСЫ

Түсті металдар, электр қуатын өндіру, тамақ, тігін өнеркәсіп орындары бар.
Сыртқа шығаратын негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары: какао, майлы пальма,
арахис, мақта, каучукті өсімдіктер, қант құрағы. Мал шаруашылығы да біршама
жақсы дамыған. Ұлттық жиынтық өнімнің жан басына шаққандағы мөлшері 880
АҚШ долларына тең (1997). Негізгі сауда серіктестері: Еуропалық Одақ елдері
мен АҚШ.
КАМЕРУН ОРТАЛЫҚ АФРИКА

Камерун Республикасы (фр. République du Cameroun) — Орталық
Африкадағы мемлекет. Жер көл. 475440 км2. Халқы 15,4 млн. адам (1999).
Халқы тілдеріне қарай банту (дуала, балунду, баса, батанга, т.б.) шығыс
банту (бамилеке, бамум, тикар, т.б.), хауса (бата, мандара, т.б.) топтарына
бөлінеді. Ресми тілдері – ағылшын және француз тілдері. Тұрғындары
христиан дінінің католик 35%, протестант (18%) тармақтарын ұстанады.
Дәстүрлі нанымдарына сенушілер (25%) мен мұсылмандар (22%) да бар.
Астанасы – Яунде қаласы. Елді президент басқарады (1982 жылдан П.Бийя).
Ол 5 жыл сайын төте сайлау негізінде сайланып отырады және үкімет
басшысы да болып саналады. Заң шығарушы орган бір палаталы парламент.
Ұлттық мерекесі 1 қаңтар – Тәуелсіздік күні. Ақша бірлігі – Камерун франкі.

Байрақ Елтаңба
ТАБИҒАТЫ
Камерун экваторлық және субэкваторлық белдеулерде орналасқан. Жерінің
көпшілігі таулы үстіртті және қыратты. Климаты экваторлық (оңтүстігінде) және
экваторлық-муссондық. Ең ыстық айлары ақпан мен наурызда 24 – 28 С, салқын
айлары шілде мен тамызда 22 – 24 С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 500 мм-
ден (солтүстікте) 3000 мм-ге (мұхит жағалауларында) дейін жетеді. Басты
өзендері – Санага, Ньонг, Нтем, Бенуэ, т.б. Жерінің 1/3 бөлігі (15 – 13 млн. га)
орман және саванна. Қызыл ағаштар мен темір ағаштардың көптеген түрлері
кездеседі. Жануарлар түрлеріне өте бай: ормандарында піл, гиппопотам,
қолтырауын, саванналарда буйвол, жираф, арыстан, қабылан, т.б. кездеседі.
Пайдалы қазындылары – темір, алтын, боксит, табиғи газ.

ЭКОНОМИКАСЫ

Елдің жылдық ұлттық табысы 9,1 млрд. АҚШ доллары, сыртқы қарыз 9,5 долл.
көлемінде, халықтың 70%-і а. ш-нда, 9%-і – өнеркәсіпте, 21%-і қызмет көрсету
салаларында жұмыс істейді. Жұмыссыздар халықтың 25%-ін құрайды, барлық
жердің 12,8%-і а. ш-на қолайлы. Елде қазба байлықтар (мұнай, табиғи газ, боксит,
темір кентасы, уран, алтын, т.б.) қоры көп. Экспортқа, негізінен, шикі мұнай мен
мұнай өнімдері, ағаш және ағаштан жасалған заттар, кофе, алюминий, мақта,
банан шығарылса, импортқа машиналар, құрал-саймандар, химия өнімдері, жанар
май, т.б. әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: Франция, Испания, Италия,
Германия, Нидерланд, Бельгия, АҚШ.
КЕНИЯ ШЫҒЫС АФРИКА

Кения (ағылш. Kenya), Кения Республикасы (ағылш. Republіc of Kenya) —
Шығыс Африкада орналасқан мемлекет. Жер көлемі – 582,6 мың км². Халқы
28,8 млн. адам (1999). Халқының этникалық құрамы банту, нилот, кушит
топтарына жататын кикуйю (21% шамасында), луйя (14%), луо (13%),
календжин (11%), камба (11%), т.б. тайпалардан және 165 мыңнан аса Азия,
Еуропа, араб елдерінен келгендерден тұрады. Ресми тілдері ағылшын тілі
мен суахили тілі. Тұрғындарының кейбіреулері дәстүрлі наным-сенімдерін,
кейбіреулері христиан дінінің католик және протестант тармақтарын, енді
біреулері ислам дінін ұстанады. Астанасы – Найроби қаласы.Кения – Британ
достастығына кіретін республика. 1969 жылы қабылданған конституциясы
бойынша елді жалпыхалықтық сайлауда 5 жылға сайланған президент
басқарады (1978 жылдан Даниэль арап Мои). Жоғары заң шығарушы орган –
бір палаталы Ұлттық жиналыс. Әкімшілік жағынан 7 провинцияға және
астаналық округке бөлінеді. Ұлттық мерекесі 12 желтоқсан – Республика күні
(1963). Ақша бірлігі – Кения шиллингі. Кения Шығыс Африка таулы үстіртінің
солтүстік-шығыс шетін алып жатыр. Жерінің орталық бөлігінен экватор
сызығы өтеді. Саванналық өсімдіктер көп. Орталығы мен тау беткейлерінде
— тропиктік ормандар, тау басында шалғынды өсімдіктер өседі.
КЕНИЯ ШЫҒЫС АФРИКА

Байрақ Елтаңба
ТАБИҒАТЫ
Кения Шығыc Африка таулы үстіртінің солтүстік-шығыс шетін алып жатыр. Жерінің
орталық бөлігінен экватор сызығы өтеді. Жері қызыл, латериттік, шалғынды қара-сұр
топырақты келеді. Саванналық өсімдіктер көп. Орталығы мен тау беткейлерінде –
тропиктік ормандар, тау басында шалғынды өсімдіктер өседі. Кен байлықтары:
көмірлі натрий тұзы, кианит, диатолит, гипс, торий, ниорий, алтын және полиметалл
кентастары. Климаты субэкваторлық: қаңтардағы орташа температура 14 – 24С;
шілдеде 12 – 25С, жылдық жауын-шашын мөлш. 250 мм-ден (солтүстік-шығыс) 2000
мм-ге (батыс) дейін. Өзендері шағын келеді. Ірілері Тана мен Галана Үнді мұхитына
құяды. Көлдері – Рудольф, Баринго, Накуру, Наиваша, Магеди, т.б. Жерінде Амбосели,
Мара, Марсабит, Агонг қорықтары және Меунт-Кения, Найроби, Цаво, т.б. ұлттық
саябақтар орналасқан. Оларда піл, керік, зебр, буйвол, арыстан, қабылан, маймыл,
түйеқұс, т.б. бар. Өзендерінде қолтырауын, бегемоттар кездеседі.

КЕН БАЙЛЫҚТАРЫ

Көмірлі натрий тұзы, кианит, диатолит, гипс, торий, ниорий, алтын және полиметалл
кентастары. Климаты субэкваторлық: қаңтардағы орташа температура 14 — 24°С;
шілдеде 12 — 25°С, жылдық жауын-шашын мөлшері 250 мм-ден (солтүстік-шығыс)
2000 мм-ге (батыс) дейін. Өзендері шағын келеді. Ірілері Тана мен Галана Үнді
мұхитына құяды. Көлдері — Рудольф, Баринго, Накуру, Наиваша, Магеди, т.б.
Жерінде Амбосели, Мара, Марсабит, Агонг қорықтары және Меунт-Кения, Найроби,
Цаво, т.б. ұлттық саябақтар орналасқан. Оларда піл, жираф, зебр, буйвол, арыстан,
қабылан, маймыл, түйеқұс, т.б. бар. Өзендерінде қолтырауын, бегемоттар кездеседі.
ЭКОНОМИКАСЫ
Кения экономикасы нашар дамыған ел. Халқының 80%-ы ауыл
шаруашылығында, 7%-ы – өнеркәсіпте, 13%-ы қызмет көрсету салаларында
жұмыс істейді. Елдегі жұмыссыздар саны – 16%. Елдің жылдық ұлттық өнімі –
9,3 млрд. АҚШ долл-ы шамасында. Шетке: шай, кофе, мұнай өнімдері, жеміс-
жидектер шығарады. Елге сырттан: шикі мұнай, машиналар, өнеркәсіп
тауарлары, химия өнімдері, тұрмысқа қажетті заттар әкелінеді. Негізгі сауда
серіктестері: Уганда, Ұлыбритания, Танзания, Германия, Жапония,Біріккен
араб әмірлігі, т.б.
ЭКОНОМИКАСЫ
Кениядағы жергілікті халықтар, негізінен, 14 — 19 ғасырларда басқа жақтардан көшіп
келгендер. Біздің заманымыздан бұрынғы 5-ғасыр мен біздің заманымыздың 6-ғасыры
арасында жағалауына грек, мысыр, қытай, үнді, араб теңіз жиһанкездері жиі-жиі келіп-кетіп
жүреді. 7 — 8-ғасырларда мұнда арабтар мен суахилилер қоныстары пайда болды. 11-
ғасырда жағалаулар мен ішкі аймақтарда қала-мемлекеттер құрылды. 15-ғасырдың
аяғынан бастап елге португалдар келіп, арабтарды ығыстыра бастады. Олар жағалауларды
толықтай басып алып, 18-ғасырға дейін өз бақылауларында ұстады. 18-ғасырда бірнеше
араб сұлтандықтары құрылып, кейіннен көпшілігі көршілес Занзибар сұлтанына бағынды.
19-ғасырда Кенияны Ұлыбритания мен Германия мемлекеттері отарлай бастады. 1890 ж. ел
толығымен ағылшындардың бақылауына өтіп, 1895 ж. Шығыс Африка протектораты болып
құрылды және елдің көп бөлігі ағылшын тағының меншігі болып жарияланды. Отаршылдар
1904, 1915, 1939 ж. арнайы заңдар шығарып, жергілікті халықтарды жақсы жерлерден
ығыстырды, нәсілшілдік кемсітушілікке ұшыратты. Жергілікті әкімшіліктерге негрлер
жұмысқа алынбады. Дегенмен 1-дүниежүзілік соғыс жылдарында (1914 — 18) жергілікті
еуропалықтармен бірге негрлер де әскерге алынып, Германияға қарсы соғысқа араласты.
Соғыстан кейін Кенияға еуропалықтар ағылып келе бастады. 2-дүниежүзілік соғыста (1939
— 45) Ұлыбритания Кения әскерлерін Таяу Шығыс пен Бирмадағы соғысқа пайдаланды.
Соғыстан кейін жергілікті халық арасынан нәсілшілдікті жоюды талап еткен саяси ұйымдар
құрыла бастады. 1963 ж. 12-желтоқсанда Кения тәуелсіз республика болып жарияланды.
Кения экономикасы нашар дамыған ел. Халқының 80%-ы ауыл шаруашылығында, 7%-ы —
өнеркәсіпте, 13%-ы қызмет көрсету салаларында жұмыс істейді. Шетке: шай, кофе, мұнай
өнімдері, жеміс-жидектер шығарады. Елге сырттан: шикі мұнай, машиналар, өнеркәсіп
тауарлары, химия өнімдері, тұрмысқа қажетті заттар әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері:
Уганда, Ұлыбритания, Танзания, Германия, Жапония, Біріккен Араб Әмірлігі, т.б.
ОАР ОҢТҮСТІК АФРИКА

Оңтүстік Африка Республкикасы (африк. Republiek van Suid-Afrika;
қысқаша ОАР) – Африка континентінің оңтүстік жартысындағы
мемлекет. ОАР солтүстікте – Намибия, Ботсвана және Зимбабвемен,
ал солтүстік-шығыста – Мозамбик және Суазиленд елдерімен
шектеседі. ОАР-дың ішінде Лесото ел-анклавы орналасқан. ОАР
Африканың көпұлты мемлекеттердің қатарында. Ұлттық мейрамы –
27 сәуір – Бостандық күні (1994). БҰҰ-ның (1945), Африка Бірлік
Ұйымының (ОАЕ) мүшесі (1994).

Байрақ Елтаңба
ТАБИҒАТЫ
ОАР Оңтүстік Африка таулы үстіртінің оңтүстік шетін ала орналасқан. Шығысын
Айдаһар таулары (биіктігі 3482 м), Оңтүстік Африка жағалауын бойлай Кап таулары
алып жатыр. Пайдалы қазбалары – алтын, уран, қалайы, марганец, хромит,
хризотил-асбест, мыс. Климаты ыстық және ылғалды тропиктік, оңтүстік-шығысы
субтропиктік. Жаз айларының орташа температурасы 18 – 27°С, қыс айларында 7 –
18°С. Үстірттің жылдық жауын-шашын мөлшері 150 – 750 мм. Оңтүстігінде жаз
айларының орташа температурасы 13 – 21°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 650 –
700 мм; Айдаһар тауының шығыс беткейлерінде 1000 – 2000 мм, Атлант теңізі
жағалауында 60 – 100 мм. Басты өзендері – Оранжевая (Вааль саласымен) және
Лимпопо. Елдің шығысына қарай саванналар, Айдаһар тауларында мәңгі жасыл
таулы субтропиктік бұталар, ішкі аудандарда тікенді бұталар өседі.

ТҰРҒЫНДАРЫ

ОАР-да 2013 жылғы сарап бойынша 53,0 млн адам тұрады. Ол әлемде 26-орын
алады. Өмірдің орташа ұзақтығы – ерлерде – 50 жыл, ал әйелдерде – 48 жыл

НӘСІЛДІК ҚҰРАМЫ

Қара нәсілдер – 79,4 % Ақтар – 9,2 % Түрлі-түсті (көбінесе мулаттар) – 8,8 % Үнділер
және азиялықтар – 2,6%, ОАР-да бірінші халық санағы 1911 жылы болған. Сол кезде
ақтар – 22% құраса, 1980 жылы ақтар 18%-ға дейін түсті. 15 жастан асқан
тұрғындардың сауаттылығы 2003 жыл: Ерлер – 87% Әйелдер – 85,7%
ЭКОНОМИКАСЫ
ОАР – Африка континентіндегі ең дамыған ел және континентте Үшінші
әлемге қосатын жалғыз ел. Елдің ЖІӨ-і 2012 жылда 576 млрд. АҚШ доллары
болатын (26-ы орын). Сол жылы ЖІӨ өсімі – 5 %, ал 2008 жылы – 3% болатын.
Елдің нарығы белсенді кеңейтіліп жатыр, бірақ оған қарамастан ел әлі де
әлемнің ең дамығын елдерге жатпайды. Сатып алу қабілетінің тепе-теңдігі
бойынша әлемде 78-і орынға ие (МВФ мәліметтері бойынша), Дүниежізілік
банк бойынша 65-і орын, ал ЦРУ бойынша 85-і орын. Елдің табиғи қоры өте
мол. Телебайланысы, элект қуаты және қарсы сферасы кеңінең дамыған.

Валютасы: Оңтүстікафрикандық рэнд, 100 центке тең. 1, 2, 5, 10, 20, 50 цент
және 1, 2, 5 рэнд тиындары, 10, 20, 50, 100 және 200 рэнд банкноттары бар.

Импорттары: мұнай, азық-түлік, химикалық тауарлар; экспорттары: алмас,
алтын, ақ алтын, көліктер, автокөліктер және жабдықтар. Импорт (91 млн.
АҚШ доллары 2008 жылы) экспорттан (86 млн. АҚШ доллары) асады.

Бизнесті жүргізу ыңғайлығы бойынша әлемде 39-ы орын алады (Forbes
журналының мәліметтері бойынша).

АКТ елдері халықаралық ұйымына кіреді.
ОАР ОҢТҮСТІК АФРИКА

ҚЫЗЫҚТЫ МӘЛІМЕТ

2010 жылы Оңтүстік Африка Республикасында
өткізілген футболдан он тоғызыншы Әлем
чемпионаты. Бұл сайысқа 32 ел қатысып,
арасынан футболдан жаңа Әлем чемпионы
анықталды. Бұл турнирде Испания құрамасы
финалда Нидерланд командасын жеңіп, өз
тарихында бірінші рет Әлем чемпионы атағын
алды.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Үшінші әлем - және төртінші әлем елдері

ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ АЗИЯ ЖƏНЕ АФРИКА ТАРИХЫ

Африка халықтары

Отын өнеркәсібі

Халықтың қартаюы

ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ӨНЕРКӘСІП МҰНАЙ ӨНЕРКӘСІБІ

Халықтың жастық- жыныстық құрамы. Еңбек ресурстары туралы

Үшінші әлем елдері

ДҮНИЕЖҮЗІНІҢ ӨСІМДІК ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Дамыған елдердегі экономикалық өсу ерекшеліктері

Пәндер