Көшпенділер өркениеті Көшпенділердің жол серігі

Презентация қосу

Орындаған:
Давранбеков Т

•Ж О С П А Р
•
• Көшпенділер өркениеті
Көшпенділердің жол серігі
• Музыка тарихына шолу
Әрбір ұлттық мәдениет бос кеңістікте емес,
адамдандырылған қоршаған ортада әрекет етеді.
Мәдени кеңістік оқшау, мәңгіге берілген енші емес.
Ол тарихи ағынның өрісі болып табылады.
Мәдени кеңістіктің маңызды қасиеті — оның
тылсымдық сипаты. Мысалы, «ата қоныс» ұғымы
көпшелілер үшін қасиетті, ол өз жерінің
тұтастығының кепілі және көршілес жатқан
мекендерге де қол сұғуға болмайтындығын
мойындайды. Қауымдық қатынас мекендер
егемендігінен туады. Ата қоныстың әрбір
жағрафиялық белгілері халық санасында киелі
жерлер деп есептелінеді, яғни қоршаған орта
киелі таулардан, өзен- көлдерден, аңғарлар мен
төбелерден, аруақтар жататын молалардан т.б.
тұрады. Олардың қасиеттілігі аңыз-әпсаналарда,
жырлар мен көсемсөздерде болашақ ұрпақтарға
мұра ретінде қалдырылған.
• Енді қарастырып отырған өркениеттің кеңістікті игеру
құралдарына тоқталып өтейік. Бұл жерде ең алдымен
көшпелілер өміріндегі жылқының ерекше бір қызметіне
назар аударған жөн. Жылқыны адам еркіне көндіру
арқылы адамзат кеңістікті меңгеру ісінде үлкен қадам
жасады. К.Ясперстің пікірі бойынша, тағылықтан
өркениетке өтуде жер суару жүйелерін жасаумен,
жазудың ашылуымен, этностардың пайда болуымен
қатар жылқыны пайдалана білу адамзат үшін өте
маңызды болды. ([2]. — М., 1991. — С. 71, 72). Жылқыны
пайдалана білу шектелген кеңістіктен бүкіл әлемді
игеруге бағытталған қадам еді. Бұл әртүрлі
мәдениеттердің сұхбаттасуына мүмкіндік берді. Әрине,
бұл сұхбаттасу көптеген жағдайда зорлық-зомбылық
арқылы жүзеге асқанын ұмытпаған да жөн.
• Сыбызғы
• Көшпелілердің музыкалық мәдениетінің тамыры өте
тереңде жатыр. Жартастардағы суреттерден билеп
жүрген адамдардың, таяққа ілінген сылдырмақтарда
ойнап тұрған адам бейнелерін кездестіруге болады.
Әсілі, көшпелілердегі ең көне музыкалық аспаптар —
ұрмалы даңғыра, құрайдан жасалған үрмелі сыбызғы,
ілмелі-шертпелі қобыз, домбыра іспеттес қарапайым
аспаптар болған. Эпостардағы "адырнасын ала өгіздей
мөңіреткен" деп келетін жыр жолдары өнерпаз
жауынгердің садағының адырнасын іркіп- тартып
музыкалық үн шығаратынын білдірсе керек.
Орталық Азия, Сібір, Тибет халықтарында бүгінге дейін
кездесетін бір ішекті қобыз осы музыкалық аспаптың
көне түрі болуы мүмкін.
Назарларыңыз үшін
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Көшпенділер өркениеті

Көшпенділер туралы түсінік

ҚАЗАҚ МӘДЕНИЕТІ

ӨРКЕНИЕТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ

Қазақ мәдениетінің бастаулары

Көшпенділер мәдениеті

Жібек мәдени жолы еті

Өркениетті зерттеуші ғалымдар

Қазақ мәдениеті өркениеттік болмысы

Тәңір сөзі

Пәндер