Шу өзені

Презентация қосу

            Шу өзені
Шу — Қырғызстан мен Қазақстан жеріндегі
өзен. Ұзындығы 1186 км (Қазақстан аумағында
600 км), су жиналатын алабы 148000 км²
(Қазақстан аумағында 62500 км²).
Теріскей Алатау мен Қырғыз Алатауынан бастау алатын
Жуанарық және Қошқар өзендерінің қосылған жерінен
бастап Чүй (Шу) аталады. Ірілі-ұсақты 80 саласы бар,
ірілері (Қазақстанда): Қорағаты, Меркі, Қарабалта, Ақсу, т.б.
Теріскей Алатау мен Қырғыз жотасын кесіп өте бере Шу
Жоғары Ортотоқой және Төм. Ортотоқой шатқалдарын
қалыптастырған. Соңғысының тұсында Ортотоқой бөгені
салынған.
Суы мол кезеңдерде Қаратаудың солтүстік
сілемдері етегі мен Бетпақдаланың
аралығындағы Ащысу ойысының көлдеріне
жетеді.Арнасының ені орта ағысында 50 – 100
м, төменгі ағысында 40 – 60 м. Ертеде
суы Сырдарияға құйған.
Қар, жаңбыр, жер асты суларымен толығады. Қазақстан
жерінде Тасөткел бөгені бар. Бойында егін суару
мақсатында Шығыс және Батыс Үлкен Шу, Шу
каналы, Сортөбе, Георгиевка, Атбашы, т.б. каналдар,
шағын СЭС салынған. Жылдық ағынының 14,8%-ы
көктемде, 58,3%-ы жаз-күз айларында, 26,9%-ы қыста
байқалады. Шілде-тамыз айларында тасып, желтоқсан –
наурызда қатады.
Ағыны реттелетіндіктен су режимі табиғи
қалпынан өзгеріп кеткен. Көп жылдық
орташа су ағымы Амангелді ауыл тұсында
77 м³/с. Алабындағы 60 мың га-дан астам
егістікті суаруға Шу өзен суының 55%-ы
пайдаланылады.
Шуда, Кордай маңында, Қаяздың қара балықпен буданы бары белгілі.
Оның түсі сарғышқа жақын – алтын сияқты. Әдетте Қаяздың арқасы
бауырына қарағанда қоңырлау.Шабақтарында қоңыр дақ болады.
Ұзындығы 70 см-ге, салм. 5,3 кг-ға дейін. Жыныстық жетілуі мекен ететін
су айдынына байланысты 2-7 жас, көбіне 4-6. Уылдырығын (11.3-195
мың) судың температурасы 23°С болғанда өзендерде және су
қоймаларындағы құмды, майда тасты жерлерге ша шады. Қорегі әр
түрлі; барлық су өсімдіктері, көпшілік омыртқасыздардың дернәсілдері,
ауада ұшатын ұсақ жәндіктер, моллюскілер, т.б. Яғни, олардың қорегі
судағы қоректік қордың түрлік құрамына байланысты.
Қортынды:
Шу өзені балық шаруашылығын
өсіруге өте қолайлы объект болып
келеді сонымен қатар
гидротехникалық ғимараттар салу
қолайлы болып келеді
Орындаған: Абаев Азамат
                       Құлжабаев Мансур
                       Сарсенбаев Еламан
                       Тасболат Нұрлықайың
Назарыңызға
рақмет !

Ұқсас жұмыстар

Қырғызстан Республикасына жалпы шолу

Жамбыл облысының территориясы

ГИДРОЛОГИЯЛЫҚ БЮЛЛЕТЕНЬ

Қазақстан аумағындағы шөлдер

Жайық өзені

Өзендердің ластану ерекшеліктері

Су ресурстарын алабтық басқару

Бассейндік кеңестердің жасау

Орал тауларынан

Қорағаты өзенінен кейінгі саласыз аумағында

Пәндер