Кәсіпорын қызметінің қаржы нәтижелері

Презентация қосу

Жоспары:
1.Табыс және пайда – кәсіпорынның шаруа-
шылық қызметінің қаржылық нәтижелерінің
жиынтық көрсеткіштері ретінде
2.Кәсіпорын төлейтін салықтардың сипаттамасы
3.Өндіріс рентабельділігі – кәсіпорын
жұмысының тиімділік көрсеткіші ретінде
Кәсіпорын табысы дегеніміз
– ақша қорының, басқа да мүліктің түсу
және (немесе) капиталдың артуына
алып келетін міндеттемелерді жабу
нәтижесінен экономикалық пайданың
артуы.
Табыс шығын сияқты келесі түрлерге
бөлінеді:
қарапайым қызмет түрінен түскен
табыс;
Операциялық табыс;
сатудан тыс операциялардан табыс;
Кездейсоқ табыс;
Қарапайым қызмет
түрінен түскен табысқа
тауар мен өнімді
сатудан түскен түсім,
жұмыстың орындалуы
мен көрсетілген
қызметке байланысты
түсімдер жатады.
Операциялық табысқа мыналар қатысады:
кәсіпорын активтерін уақытша қолданғаны үшін
(уақытша иелік ету мен қолдану) төлемақы;
интеллектуалды меншіктің ойлап табу, өнеркәсіптік
үлгілеріне және басқа да түрлеріне патент құқығын беру
төлемақысы;
жарғылық капиталдың басқа кәсіпорынға қатысуымен
байланысты түсімдер (пайыздар мен басқа да құнды
қағаздар бойынша табысты қосқанда)
бірлескен қызмет нәтижесінде кәсіпорынмен алынған
пайда (жай серіктестік келісім-шарт бойынша);
негізгі құралдар мен өзге активтерді сатудан түскен түсім;
кәсіпорын ақша қорын ұсынғаны мен пайдаланғаны үшін
алынатын пайызы, сондай-ақ банкте сол кәсіпорынның
шотында жатқан ақша қорын банк пайдаланғаны үшін
пайызы жатады.
Сатудан тыс табыс – бұл:
келісім-шартты бұзылғаны мен
тұрақсыздығы үшін айыппұлдар,
өсімдер;
қайтарымсыз алынған және сыйға
тарту келім-шарты бойынша
активтер;
кәсіпорынға тигізілген залалдың
орнын толтыру түсімдері;
есепті жылда анықталған алдыңғы
жылдың пайдасы;
мерзімінің өтуі бойынша
кредиторлық және депозиттік
берешек сомасы;
курстық айырмашылықтар;
басқа да өткізуден тыс табыстар.
Кездейсоқ табыс деп
шаруашылық қызметтің
кездейсоқ жағдайының
салдарынан пайда болған
түсімдер: сақтандыру
төлемдері, келешекте
пайдалану мен қайтып
қалпына келтіруге
жарамайтын активтерді
өндірістен шығарудан
қалған материалдық
құндылық құны және т.б.
Негізгі қызметтен түскен табыс – бұл
өнімді сатудан (көрсетілген қызметтен,
орындалған жұмыстан) түскен түсім.

Инвестициялық қызметтен түскен табыс
– айналыстан тыс активтерді сатудың, құнды
қағазды өткізудің қаржылық қорытындысы.

Қаржылық қызметтен түскен табыс
инвесторлар арасында кәсіпорынның
акциялары мен облигацияларын орналастыру
нәтижесінен тұрады.
Тәжірибелік-
конструкторлық және
ғылыми-зерттеу
жұмыстарында,
құрылыс
салаларында дайын
болу кезеңдері
бойынша ұзақ
мерзімді өндірістік
циклмен атқарылған
жұмыстың кезеңдік
төлемақысы түсім
деп саналады.
Пайда дегеніміз –
кәсіпорынның
кәсіпкерлік қызметінің
соңғы қаржылық
нәтижесі және жалпы
алғанда ол өнім бағасы
мен оның өзіндік құны
арасындағы
айырмашылық, ал
жалпы кәсіпорын үшін
өнімді сатудан түскен
түсім мен сатылған
өнімнің өзіндік құны
арасындағы
айырмашылық.
Пайда нарықтық қатынастың
негізгі категориясы ретінде
бірқатар фунцияларды
атқарады:
1 Пайда кәсіпорын
. қызметінің тиімділік
көрсеткіші болып
табылады немесе
пайдалы жұмыс істеу
фактісінің өзі оның
қызметінің тиімді
екендігін
куәландырады;
2 Пайда ынталандырушы
функция атқарады, ол өзіндік
. капиталдың негізгі өсім көзі болып
табылады. Нарықтық қатынастар
жағдайында капитал иелері мен
менеджерлер, кәсіпорын иелігінде
қалатын пайда мөлшеріне
байланысты кәсіпорынның даму
болашағын ескере отырып
дивидендтік және инвестициялық
саясат жөнінде шешім
қабылдайды. Нарықтық
экономикадағы пайда - өндірістік
қор мен шығарылатын өнімді
жаңарту көзі және қозғаушы күші
болып табылады;
3. Пайда ұжым мүшелері үшін
әлеуметтік игілік көзі болып
табылады. Салықты,
дивидендтерді және басқа да
бірінші кезектегі төлемдерді
төлегеннен кейін кәсіпорын
иелігінде қалған пайда есебінен
материалдық марапаттаулар,
жұмысшыларға әлеуметтік
жеңілдіктер ұсынылады,
әлеуметтік аяның объектілері
қаржыландырылады;
4. Пайда әртүрлі деңгейдегі
бюджеттің табыс бөлігін
қалыптастырудың негізгі
көзі болып табылады. Ол
бюджетке салық,
экономикалық санкциялар
түрінде келіп түседі және
бюджеттің шығыс
бөлігімен анықталатын
әртүрлі мақсатқа
жұмсалады.
Кәсіпорын пайдасы дегеніміз – оның
әлеуметтік және экономикалық дамуының
негізгі факторы.

Жалпы пайда тауарды (жұмысты, қызметті)
сатудан түскен түсім мен сатылған өнімнің
толық өндірістік өзіндік құны арасындағы
айырма ретінде анықталады.
Таза пайда (бөлінбейтін пайда) кәсіпорын
иелігінде қалатын пайда, ол төтенше шығыс
пен табыстың сальдосын ескере отырып
анықталады.
Нарықтық қатынастар жағдайында әлемдік тәжірибе
көрсетіп отырғандай, пайда алудың негізгі үш көзі бар:

Біріншісі – кәсіпорын қандай да бір өнімді өндіру
немесе өнімнің қайталанбауы жағынан монопольды болуы
есебінен қалыптасатын көздер.

Екіншіден – негізгі қайнар көз өндіріс пен кәсіпкерлік
қызметпен тікелей байланысты.

Үшіншіден – кәсіпорынның инновациялық
қызметінен туындайтын қайнар көз.
Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің соңғы нәтижелік
көрсеткіші болып баланстық пайда саналады.
Баланстық пайда дегеніміз – бұл кәсіпорынның өнімді
сатудан түскен және оның өндірісі мен сатуымен
байланыссыз табыстан (шығыннан) түскен пайда (шығын)
сомасы.
Өнімді сату дегеніміз – тек натуралды-заттай формадағы
өндірістік тауарларды сату ғана емес, сондай-ақ жұмысты
атқару мен қызмет көрсету де жатады.
Баланстық пайда үш іріленген элементтен тұрады:
өнімді сатудан, атқарылған жұмыстан, көрсетілген
қызметтен түскен пайда (шығын);
кәсіпорынның негізгі қорын, оларды өндірістен
шығарудан және басқа да мүліктерді сатудан түскен пайда
(шығын);
сатудан тыс операциялардан түскен қаржы нәтижесі.
ПАЙДА КӨЛЕМІНЕ ӘСЕР ЕТЕТІН
ФАКТОРЛАР
Сыртқы факторларға табиғат жағдайы, бағаны,
тарифті, пайыздық ставкаларды, салық
ставкаларын және жеңілдіктерді, айыппұл
санкцияларын мемлекеттік реттеу және т.б. жатады.
Бұл факторлар кәсіпорын қызметіне тәуелді емес,
бірақ пайда көлеміне айтарлықтай әсерін тигізе
алады.
Ішкі факторлар өндірістік және өндірістік емес
болып жіктеледі. Өндірістік факторлар еңбек
құралдары мен аспаптарының, еңбек және қаржы
ресурстарының әрекет етуі мен пайдалануын
сипаттайды. Олардың өзі екіге жіктеліп көрсетіледі :
экстенсивті және интенсивті.
Салықтар – мемлекетпен
біржақты тәртіппен заң жүзінде
белгіленген, белгілі бір мөлшерде
жүргізетін, қайтарымсыз және
өтеусіз сипатта болатын бюджетке
төленетін міндетті ақшалай
төлемдер
Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес
келесідей мемлекеттік салықтар бар:
1.корпоративтік табыс салығы;
2.жеке табыс салығы;
3.қосылған құн салығы;
4.акциздер;
5.әлеуметтік салық;
6.көлік құралы салығы;
7.жер салығы;
8.мүлік салығы;
Рентабельділік – ресурстарды
пайдалану дәрежесі мен шығынның
орнын толтыру деңгейін сипаттайтын
өндіріс тиімділігінің салыстырмалы
көрсеткіші.
Формула Түсініктеме Комментарий
1. Сату рентабельдігі (Рсат)
Рсат = Псат / Т Т – сатудан түскен түсім; Өнімнің бір данасына қанша пайдадан келетінін
Псат – сатудан түскен көрсетеді. Коэффициенттің өсуі – тұрақты баға
пайда; жағдайында өндіріс шығынының төмендеуі
немесе өндірістің тұрақты шығын жағдайындағы
баға өсуінің салдары.

2. Кәсіпорынның барлық капиталының рентабельдігі (Рнк)
Рнк = П / Борт Борт – кезең балансының Кәсіпорынның барлық мүлкін тиімді
орташа қорытындысы; пайдалануын көрсетеді. Коэффициенттің
П – жалпы пайда немесе төмендеуі - өнімге сұраныстың төмендеуін
сатудан түскен пайда көрсетеді.
3. Негізгі қор мен басқа да активтердің рентабельдігі (Рт)
Рт = П / АТорт АТорт – кезең-дегі Негізгі қорды пайдалану тиімділігін көрсетеді.
айналымнан тыс Барлық капиталдың рентабельділік
активтердің орташа коэффициенті төмендегенде аталмыш
көлемі коэффициенттің артуы мобильдік қордың шектен
тыс артуын білдіреді.
4. Меншікті капиталдың рентабельдігі (Рмк)
Рмк = П /Қм Қм – кезеңнің баланс Меншікті капиталды пайдалану тиімділігін
бойынша меншікті қор көрсетеді. Коэффициент серпіні қор биржасында
көзінің орташа көлемі акция котировкасының деңгейіне әсер етеді.

5. Инвестициялық капиталдың Рентабельдігі (Ри)
Ри = П / Кұ Кұ – кезеңдегі ұзақ Кәсіпорын қызметіне ұзақ мерзімге салынған
мерзімді несие мен инвестициялық капиталды пайдалану тиімділігін
займның орташа көлемі көрсетеді.
Рентабельділік көрсеткіштерін талдауды қорыта келе
мынадай жағдайларды ескерген жөн:
1.рентабельділік ұйымның стратегиясына тікелей
байланысты, дәлірек айтсақ белгілі бір пайда деңгейін талап
ететін, кәсіпкерлік қызметтің тәуекел деңгейіне байланысты.
Тәуекел неғұрлым жоғары болса, кәсіпкерлік ұйым соғұрлым
көп пайда алуы қажет;
2.рентабельділік көрсеткіштің алымы мен бөліміндегі ба ғалар
бір-бірінен ерекшеленеді. Онда пайда есепті кезеңдегі
кәсіпорын қызметінің нақты нәтижесін көрсетсе, ал бірнеше
жылдар ішінде қалыптасқан актив құны есептік ба ғада
көрсетілген, яғни ол нарықтық бағадан қатты ерекшеленуі
мүмкін.
3.Уақытша аспектінің әсері ликвидтік көрсеткіштер есептегі
кезеңде жаңа технологияға және басқа да ұзақ мерзімді
инвестицияларға өту есебінен салыстырмалы төмен болуы
мүмкін, сәйкесінше бұл төмендеуді кері әсер деп қарастыру ға
болмайды.

Ұқсас жұмыстар

Кәсіпорынның қаржылық жағдайын есепке алу және талдау

Кәсіпорындардағы есепке алу - талдау жұмысының қазіргі жағдайы

ҚАРЖЫ ЖАЙЛЫ

Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы. Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелер қаржысы

Кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын шағын кәсіпорындар - есеп беру жылы жұмыскерлердің тізімдік орташа саны

Сапалы талдаудың міндеті тәуекелділіктің факторын анықтау

КӘСІПОРЫННЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҒЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛДАУДЫҢ МІНДЕТТЕРІ

Кәсіпорында еңбекті ұйымдастыру және еңбек ақы төлеу.Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру

Кә сіпкерліктің мә ні мен мазмұ ны негізгі функциялары

Кәсіпорын табыстары

Пәндер