Басқарудың экономикалық әдістері

Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны

Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі

Сұрақ 1. Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны

Басқару әдістері - алға қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін басқарушылық іс-әрекетті жүзеге асыру тәсілдері

әдістер жүйесінің негізін құрайды

Жалпығылыми әдіснама

Мәселелерді шешуге қатысты жүйелік тәсілдеме

Мәселелерді шешуге қатысты кешенді тәсілдеме

Жүйелік тәсілдеме басқарушылық мәселелерді реттеу тәсілі ретінде қолданылады

Кешенді тәсілдеме - бұл басқару мәселесін қарастырудың айрықша формасы

Ол мүмкіндік береді:

Шешімнің мақсаттарын анықтау;

Нұсқаларды айқындау;

Мәселенің шешілуіне ықпал ететін элементтер, факторлардың байланыстарын анықтау;

Мәселенің туындауына әкелген факторлар мен себептерді айқындау.

Ол көп деңгейлі басқару жүйесіндегі стратегиялық жоспарлауда қолданылады.

Әдістер түрлі белгілер бойынша жіктеледі:

Қолдану ауқымы бойынша - компанияның тұтастай іс-әрекетіне қолданылатын жалпы және осы компанияның жекелеген бөліктеріне қатысты жеке;

Қолдану саласы бойынша - орталық басқаруда, сауда-саттықта, өнеркәсіп, білімде және т. б. ;

Ұйым өміріндегі ролі бойынша - дағдарыстан шығару әдістері, тұрақтандырушы, дамытушы және т. б. ;

Ықпал ету дәрежесі бойынша - тікелей және жанама;

Басқару білімін қолдануы бойынша - басқару теориясы мен практикасының әдістері;

Басқарушылық функциялар бойынша - болжамдау, жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру, бақылау әдістері;

Басқарудың нақты объектілері мен алға қойылған өндірістік міндет бойынша.

Директивті басқару әдістері - басқару субъектісінің басқару объектісінің міндетті орындауына жататын директива, бұйрықтарды әзірлеуіне негізделеді.

Индикативті басқару әдістері - елдің әлеуметтік-экономикалық саясаты, елдің жағдайы мен дамуына ықпал ететін параметрлер, индикаторларға сүйенетін әдістер (экономиканың тиімділігі, қаржы жағдайы, тауар нарығы, бағалы қағаз нарығы, бағалар, жұмысбастылық, сыртқыэкономикалық байланыстар және т. б. )

Модельдеу - бұл басқару процестерінде қолданудың кең саласы (онда шешім қабылдауда жүйелік және кешенді тәсілдемені талап ететін күрделі мәселелер шешіледі)

Мәселе алға шығарылады

Өндіріс моделі қалыптасады

Шынайлыққа теориялық және эксперименталды талдау жасалады

Тәжірибеде қолдану

Алынған мәліметтерді талдау

Басқару мәселелерін шешу барысында келесі модельдер кең тарауға ие болды : ойындар теориясы, кезекке тұру теориясы, сызықтық бағдарламалау, экономикалық талдау теориялары

БЭӘ жүйесі 2 әдістер тобын қамтиды: тікелей орталықтанған есеп және шаруашылық есеп (алғаш рет экономикалық әдістердің қажеттілігін Ф. Тейлор және А. Файоль)

Тікелей экономикалық есеп кеңейтілген ұдайы өндірісті қамтамасыз ету үшін материалдық, еңбек және қаржылық ресурстарды орталықтанған жоспарлы директивті бөлу және қайта бөлуге негізделген;

Шаруашылық есеп құн категорияларын пайдалану, өнімді өндіру және өткізуде нәтижелер мен шығындарды салыстыруға негізделген.

Басқару әдістері

Экономикалық

Ұйымдық-тағайындау (әкімшілік)

Әлеуметтік-психологиялық

Еңбекақы төлеу және сыйақылау жүйесі

Атқарушыларды мотивациялау

Қажеттіліктерді қанағаттандыру

Мотивациялау жүйесінің негізі болып табылады;

Басқару объектісіне өзінің экономикалық мүдделерін орындау шартын қояды;

Басқарылатын объектіні басқарушы орган үшін қажетті бағытта әрекет етуге итермелейді;

Басқару объектісіне алға қойылған міндеттерді орындау құралдары мен әдістерін таңдауға мүмкіндік береді;

Басқару объектісіне біртіндеп және ұзақ мерзім ықпал етеді;

Заң бұзушылық барысында айыппұлдарды қамтымайды, бірақ басқару объектісінің экономикалық мүдделеріне теріс әсер етеді

Басқарудың экономикалық әдістері 3 деңгейде қолданыла алады

макродеңгей

• болжамдар;

• ұлттық бағдарламалар;

• мемлекеттік тапсырыстар;

• салық саясаты;

• баға саясаты;

• инвестициялық саясат;

• қаржы-несиелік саясат.

Кәсіпорын (ұйым) деңгейі

Шаруашылықты жоспарлы жүргізу;

Шаруашылық есеп;

Еңбекақы төлеу жүйесі;

Экономикалық талдау;

Баға белгілеу;

Бағалы қағаздар тетігі

Жекелеген жұмысшы деңгейінде

• сыйақылау әдістері (еңбекақы, премия)

• жазалау әдістері (айыппұлдар) .

ШАРУАШЫЛЫҚТЫ ЖОСПАРЛЫ ЖҮРГІЗУ

Экономикалық даму жоспары - төмендегілер арасында балансты қамтамасыз етудің негізгі формасы

Тауарға деген нарықтық сұраныс

Қажетті ресурстар

Өнімдер мен қызметтердің өндірісі

ШАРУАШЫЛЫҚ ЕСЕП

Бұл - келесілерге негізделген шаруашылық жүргізу әдісі:

Тауарға деген нарықтық сұраныс

Қажетті ресурстар

Өнімдер мен қызметтердің өндірісі

Кәсіпорынның өнім өндіру шығындарын шаруашылық іс-әрекет нәтижелерімен салыстыру

алынған табыстар есебінен өндіріс шығындарын толық өтеу

Өндірістің рентабелділігін қамтамасыз ету

Жұмыскерлердің еңбек нәтижелеріне материалды қызығушылығы

Ресурстарды жұмсаудағы үнемдеу

ЕҢБЕКАҚЫ ТӨЛЕУ

Бұл - еңбек іс-әрекетінің негізгі мотиві мен жұмыс күші құнының ақшалай өлшеуіші

Тауарға деген нарықтық сұраныс

Қажетті ресурстар

Өнімдер мен қызметтердің өндірісі

ЕҢБЕКАҚЫНЫҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИЯЛАРЫ

Ұдайы өндірістік - жұмыс күшінің ұдайы өндірілу мүмкіндіктерін қамтамасыз ету

Ынталандырушы - өндірістің дамуына қызығушылықты арттыру

Әлеуметтік - әлеуметтік әділдік қағидасын іске асыруға ықпал етеді

Есептік-өндірістік - өнім бағасын қалыптастыру процесіндегі адам еңбегінің қатысу үлесін, өндірістің жалпы шығындарындағы оның үлесін сипаттайды

Жұмыскерлер еңбегін ықталандырудың формалары: материалды сыйақылау, материалды жазалау, моральдық сыйақылау, моральдық жазалау

Мүмкіндік береді:

өндіріс резервтерін айқындау;

айыппұл санкцияларының алдын алу;

тауарлы-материалды құндылықтар мен қол ақшаны неғұрлым тиімді пайдалану

Кіріс және шығысты, өнім бағасы мен өзіндік құнын өлшеудегі экономикалық құрал мен тауарлы-ақшалай қатынастардың реттеушісі болып табылады

Акция (үлестің болуы) ;

Облигация (бекітілген пайыз түрінде табыс алу құқығын береді) ;

Вексель (бір тұлғаның екіншісіне ақшалай міндеттемесін сипаттайтын борыштық құжат)

Бұл билік пен тәртіпке негізделетін басқарылатын жүйеге басқарушылық ықпал ету тәсілдері

қамтиды

Заңнамалық актілер жүйесін

Нормативтік және әдістемелік құжаттар жүйесін

Оперативті басқару жүйесін

басқарылатын объектіге тікелей және жылдам ықпал ету;

атқарушылардың туындаған жағдайды бірауыздан шешуі;

бұйрықтар мен тағайындауларды міндетті орындау

Ұқсас жұмыстар

Басқару әдістері

Менеджмент әдістері

БАСҚАРУ ФУНКЦИЯСЫ

Басқарудың әлеуметтік – психологиялық әдістері жайлы

Әкімшілік - құқықтық нысандар мен басқару әдістер ұғымы

Сапаны басқарудың әдістері

Туризмдегі экономикалық басқару жүйесі

Басқарудың әлеуметтік – психологиялық әдістері

Басшылық билік және ықпал

Қазақстан Республикасының қаржыны басқаруды ұйымдастыру және қаржыны басқаруды жетілдірудің қажеттілігі

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz