Ұйым персоналын басқару

Презентация қосу

Ұйым
персоналын
басқару
Жоспары:
• 1. Персоналды басқару: түсінігі, мәні және
мазмұны
• 2. Персоналды басқару жүйесіне әсер етуші
ішкі және сыртқы факторлар
• 3. Жұмыс орнын талдау. Адам ресурстарын
жоспарлау
Сұрақ 1. Персоналды басқару: түсінігі, мәні және
мазмұны

• Соңғы 50 жылда • Қазіргі таңда аталмыш
«персоналды басқару» анықтамаға жұмысқа
қанағаттанған персоналдың
термині персоналды салымына, корпоративті
жалдау, дамыту, оқыту, мақсаттарға қол жеткізуге назар
ротация, қауіпсіздігін аударылуда.
қамтамасыз ету және
жұмыстан шығаруға
арналған басқару
функциясын сипаттау
үшін қолданылған.

Персоналды басқару — адамдардың еңбекке қанағаттануын ескере
отырып, олардың еңбегі, тәжірибесі мен дарынын пайдалану жолымен
кәсіпорын, фирманың мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған адамдарды
басқару бойынша іс-әрекет түрі
«Персоналды басқару» тұжырымын қайта қарау

• Жұмысты ұйымдастыру • Бірнеше шағын топтар
барысында шеңберіндегі
жұмысшылармен өзара ынтымақтастық;
әрекеттестік • Тұтынушылардың
процедураларын қатаң қанағаттануына бағдарлану;
реттеу басым болған жұмыс
берушілер және жалдамалы • Бизнес мақсаттары мен осы
жұмысшылар арасындағы мақсатқа қол жеткізуде
қайшылықты қатынастар персоналды тартуға
орнына келесідей айрықша назара ударылуда;
ерекшеліктерге ие • Ұйымдық иерархиялық
ынтымақтастық құрылымдардың
атмосферасы келді әртараптанып, лидерлердің
өз жауапкершіліктерін
жұмысшы топтарға
делегирлеуі
Кесте 1 – “Персоналды басқару” және “Адами ресурстарды басқару”
түсініктерінің айырмашылықтары
Персоналды басқару Адами ресурстарды басқару
Реактивті, көмекші роль Проактивті, инновациялық роль
Процедураларды орындауға назар аудару Стратегияға бағдарлану
Арнайы департамент Тұтастай менеджменттің іс-қимылы
Персонал қажеттіліктері мен Бизнес мақсатында персоналға деген
құқықтарына шоғырлану талаптарға шоғырлану
Персонал бақылануы тиіс шығын ретінде Персонал дамытылуы тиіс инвестициялар
қарастырылады ретінде қарастырылады
Жанжалды жағдайлар топ-менеджер Жанжал жұмыс топтарының лидерлерімен
шеңберінде реттеледі реттеледі
Еңбек ақы және еңбек ету шартын келісу Адами ресурстарды және жұмысбастылық
ұжымдық келіссөз барысында орын алады шарттарын жоспарлау басшылық
Еңбек ақы төлеу ұйымның ішкі шеңберінде жүзеге асады
факторларына байланысты анықталады Бәсекелестерден алға шығу үшін
Өзгерістерге көмектесу бәсекелік еңбекақы мен еңбек ету шарты
Персоналды дамытуға қатысты иілмелі анықталады
емес тәсілдеме Өзгерістерді ынталандыру
Бизнес мақсатына толық берілу
Персоналды дамытуға қатысты иілмелі
тәсілдеме
Басқарудың заманауи модельдері

технократтық Экономикалық заманауи

Материалды Лидерлік және
Әкімшілік әдістерді ынталандруды әріптестік
қолданатын иерархия қолданатын бедел
(авторитет) Топ, ұжымға
жатындылық

Дербес тәуелділік мотивация Виртуалды және желілік
ұйым
Топтық іс-әрекет
Тар мамандану
шығармашылық
инициатива
атқару
Өзін-өзі бақылау
Ұжымдық бақылау
Сыртқы бақылау
Персоналды басқару тұжырымдамасы

• Персоналды басқару • Бүгіндері көпшілік
тұжырымдамасы – нақты менеджмент саласындағы
жағдайда персоналды белгілі ресейлік ғалым
басқару тетігін Л.И.Евенконың персоналды
қалыптастыруға қатысты басқару тұжырымдамасын
теориялық және әдістемелік мойындайды.
база, тәжірибелік • Од персоналды басқарудың 3
тәсілдемелер жүйесі тәсілдемесі шеңберінде
дамыған 4 тұжырымдаманы
атап өтеді :
• экономикалық;
• органикалық;
• Гуманистік.
Кесте 2 – Персоналды басқару тұжырымдамалары
Кезең Тұжырымдамалар Тәсілдемелер
1 ХХ ғасырдың Еңбек ресурстарын Экономикалық (жұмысшы—
20-40 жж. пайдалану еңбек кітапшысына ие,
машина тәріздес)

2 ХХ ғасырдың 50- Персоналды басқару Органикалық (жұмысшы—
70 жж. еңбек қатынастарының
субъектісі, тұлға)

3 ХХ ғасырдың 80- Адамзат ресурстарын Органикалық (жұмысшы—
90 жж. басқару ұйымның негізгі
стратегиялық ресурсы)

4 XXI ғасыр Адамды басқару Гуманистік (адамдар ұйым
үшін емес, ұйым адамдар
үшін)
Персоналды басқару әдістемесі және технологиясы

• Персоналды басқару Персоналды басқару
әдістері — бұл әдістері нің 3 тобы:
ұйымның әрекет ету • әкімшілік;
барысында үйлестіру • экономикалық;
іс-әрекетін жүзеге
• әлеуметтік-
асыру үшін жекелеген
адамдар ұжымына психологиялық.
ықпал ету тәсілдері
Персоналды басқару әдістері

Басқару әдістері

Әлеуметтік-
Экономикалық
Ұйымдық- психологиялық
тағайындау
(әкімшілік)
Атқарушыларды
Еңбекақы төлеу
мотивациялау
және сыйақылау
жүйесі
Қажеттіліктерді
қанағаттандыру

Экономика және менеджмент кафедрасы
Басқарудың экономикалық
әдістері 3 деңгейде қолданыла
алады

Кәсіпорын (ұйым) Жекелеген жұмысшы
макродеңгей
деңгейі деңгейінде

• болжамдар; •Шаруашылықты жоспарлы • сыйақылау әдістері
• ұлттық бағдарламалар; жүргізу; (еңбекақы, премия)
• мемлекеттік •Шаруашылық есеп; • жазалау әдістері
тапсырыстар; •Еңбекақы төлеу жүйесі; (айыппұлдар).
• салық саясаты; •Экономикалық талдау;
• баға саясаты; •Баға белгілеу;
•Бағалы қағаздар тетігі
• инвестициялық саясат;
• қаржы-несиелік саясат.

Экономика және менеджмент кафедрасы
ӘКІМШІЛІК ӘДІСТЕР

Бұл билік пен тәртіпке негізделетін
басқарылатын жүйеге басқарушылық ықпал ету
тәсілдері

Заңнамалық актілер жүйесін

Нормативтік және әдістемелік
қамтиды құжаттар жүйесін

Оперативті басқару жүйесін
Әлеуметтік-психологиялық басқару әдістері

- моральдық сыйақылау - тұлғааралық және
(мотивация), топаралық
- әлеуметтік жоспарлау, қатынастарды реттеу
- сендіру,
- ұжымда моральдық
- көндіру,
климатты құру және
- жеке мысал,
қолдау.
Өзін жүзеге
асыру мотивтері

Өзін сыйлау
мотивтері

Әлеуметтік
мотивтер
қауіпсіздік
мотивтері

Физиологиялық қажеттіліктер
Қанағаттандыру
Қажеттіліктер жолдары

Өзін жүзеге асыру, Өз әлеуетін жүзеге асыру, жаңа білім
көрсету мотивтері алу, өкілеттік саласын кеңейту

Өзін сыйлау Өз мамандығындағы біліктілік,
мотивтері дербестік, шешім қабылдау құқығы

Рухы жағынан жақын топқа
Әлеуметтік (қолдау,
жатындылық, қоршаған адамдармен
жатындылық) мотивтер байланыс

Қауіпсіздік мотивтері (ертеңгі Тұрақтылықты сақтау, физиологиялық
күнге деген сенімділік, қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін
ақшалай табысты қамтамасыз ету
қорғаныс)

Тамақтану, баспана, киім-
физиологиялық кешек және т.б.
Персоналды басқару технологиялары

• Персоналды басқару • Технология – бұл түрі
технологиялары – ұйымішілік
персоналға субъектілер атқаруы
басқарушылық ықпал мүмкін ықпал ету
ету мақсаттары, құралы
құралдары мен
тәсілдерінің
жиынтығы
Кесте 3 – Персоналды басқару технологиясы
№ Жіктеу белгілері Түрлері
1 Мақсаты бойынша 1. Персоналды қалыптастыру технологиясы;
2. Персоналдың жұмыс қабілеттілігін қолдау технологиясы;
3. Инновациялық процесті қамтамасыз ету технологиясы
2 Пайда болу себебі 1. Жоспарлы шаралар технологиясы;
бойынша 2. Экстренді шаралар техноогиясы
3 Қолдану аясына сәйкес 1. Жалпы ұйымдағы персоналды басқару;
2. Жекелеген топтарды басқару;
3. Жекелеген жұмысшыларды басқару
4 Анықтылыған 1. Апробацияланған технологиялар;
байланысты 2. Эксперименталды технологиялар
5 Туындауы бойынша 1. Кадр қызметінде күнделікті қолданлатын дәстүрлі (мысалы,
кадрларды есепке алу)
2. Айрықша салалық органдар іс-әрекетінің нәтижесі болып
табылатын салалық
3. Ұйым тапсырысы бойынша арнайы консалтингтік ұйымдармен
құрылатын кәсіби
4. Инновациялық
6 Басқару субъектісін 1. Персоналды басқару қызметі мамандарымен жүзеге асырылатын
анықтауға қатысты технологиялар;
2. Кадр қызметі және ұйым басшыларымен бірлесіп жүзеге асырылатын
технологиялар;
3. Кадр қызметі мамандарының бақылауымен бөлім басшыларымен
қолданылатын технологиялар
7 Басқару мақсатына қол Әкімшілік технологиялар
жеткізу құралдары Экономикалық технологиялар
тұрғысынан Ұйым технологиялар
Әлеуметтік-психологиялық технологиялар
Сұрақ 2. Персоналды басқару жүйесіне әсер етуші ішкі
және сыртқы факторлар
• Сыртқы орта • Сыртқы орта жанама және
элементтері – бұл тікелей ықпал ету ортасына
ұйым шеңберінен тыс ие.
• Тікелей әсер кәсіпорын іс-
факторлар, себебі әрекетіне тікелей ықпал етеді
фирма ашық жүйе (акционерлер,
ретінде энергия, жабдықтаушылар, еңбек
ресурстар, ресурстары, тұтынушылар,
тұтынушылар мен кәсіподақтар, бәсекелестер).
• Жанама ықпал ету ортасы
кадрларды – бұл тікелей ықпал етпейтін,
жабдықтауға қатысты бірақ ұйымның әрекет етуіне
сыртқы әлемнен әсер ететін факторлар (саяси
тәуелді болады. және әлеуметтік-мәдени
өзгерістер, өзге елдердегі
өзгерістер, оқиғалар)
Ішкі ықпал ету элементтері

• Персонал (жұмыс күшінің • Қаржы және есеп
әлеуеті, құрылымы, саны, (рентабельділік,
пайдалылық,
біліктілігі, еңбек өнімділігі, төлемқабілеттілік және
құны, кадрлар фирманың қаржылық
тұрақтылығы және т.б.).
тұрақсыздығы,
• Басқаруды
жұмысшылардың ұйымдастыру(менеджмент
қажеттіліктері мен деңгейі, басқару жүйесі,
қызығушылықтары). ұйымдық құрылым, басқару
стилі, фирмаішілік
• Өндіріс (өнім құрылымы, коммуникация, фирма
көлемі, номенклатурасы, мәртебесі)
өндіріс қарқыны,
әлеуметтік инфрақұрылым,
өндірістің орналасуы,
сапаны бақылау)
Сұрақ 3. Жұмыс орнын талдау. Адам
ресурстарын жоспарлау

• Жұмыс орны – Жұмыс орнының
материалды құраушылары:
құндылықтарды құруда • Жұмыс орнын жобалау,
өндірістік процестің аттестациялау, еңбекті
бастапқы буыны ұйымдастыру, өндірісті
оперативті жоспарлаумен
байланысты техникалық,
ұйымдық және
экономикалық мәселелер;
• Еңбек ресурстары мен
күрделі салымдарды
жоспарлау мәселелері
Жұмыс орнын талдау
• Бірінші топ • Екінші топ
міндетінде жұмыс міндетінде жұмыс
орны бір жұмысшы не орнын өндірістің
буынның еңбек іс- жұмыс күші немесе
әрекетіның зонасы халықтың жұмыспен
ретінде қамтылу тұрғысынан
қарастырылады. қарастыру керек.
Өндірістік процесс ерекшеліктері мен орындалатын жұмыс
орнының сипатына байланысты жұмыс орны әр түрлі
ұйымдастырылуы мүмкін.
• Қарапайым жұмыс орны – бір • Стационарлы жұмыс орны -
жұмысшы бір агрегатқа қызмет жылжымайтын. Олар бекітілген
көрсетеді. өндірістік алаңда орналасады,
машиналар, механизмдер, құралдармен
• Көп станокты жұмыс орны – бір жабдықталады.
жұмыскер бір уақытта бірнеше • Жылжымалы жұмыс орны бекітілген
агрегатқа қызмет көрсетеді өндірістік алаңға ие болмайды.
(тоқыма өнеркәсібі, машина Көптеген жұмыс орындары
жасау). автокөліктер, поезд, көлік құралдары
• Ұжымдық жұмыс орны – бір сияқты еңбек заттарымен бірге
қозғалады.
агрегатқа бірнеше жұмыскерлер
• Кеңістіктік жұмыс орны –
қызмет көрсетеді.
экономиканың қандай саласымен, өнім
түрі, еңбек құралымен байланысты
емес. Мысалы, геологобарлау, ғимартты
жинау, және т.б.
Жұмыс орнын талдау – жұмыс жүзеге асырылатын іс-әрекет арқылы ж ұмыс
орнын бөлу, екіншіден, жұмыс орнында іс-әрекетті табысты ж үзеге асыру ға
қажетті білім, өтілі, жауапкершілікке қатысты талаптар ар қылы ж ұмыс орнын
бөлу

• 1) Жұмысорнын
сипаттау – әрекет ету
түрлерін тізу (еңбек ету
• Жұмыс орнын талдау міндеттері, шарттары,
бөліктері: құралдары,
материалдары);
• 2) жұмыс орнын
айрықшаландыру –
жұмыс орнында
табысты еңбек ету үшін
тәжірибе, тіліктілікке
қажетті талаптарды
анықтау
Жұмыс орнын сипаттау – жүйелі талдау жүргізу нәтижелері. Оның тараулары:

• Лауазым атауы; • Еңбек шарты мен
• Лауазымдық функциялардың жұмыс ортасы -
қысқаша сипаттамасы; температура,
• Лауазымдық функцияны жарықтану, шу деңгейі,
атқарудағы жұмысшының
әрекеті.
зиянды ықпал;
• Орындалатын міндеттер • Әлеуметтік орта –
сипаттамасы; жұмыс тобының көлемі,
• Қолданатын материалдар жұмысты орындауға
сипаттамасы; қажетті топ пен
• Жұмысшы іс-қимылын бақылау жұмысшылар
дәрежесі арасындағы қатынас
туралы ақпарат.
Жұмыс орнын талдау келесі сұрақтарға жауап береді:

• - негізгі өндірістік • - аталмыш жұмыс орны
операцияларды орындауға үшін жұмыс режимі
қажетті уақыт; қандай болуы тиіс;
• - қандай өндірістік • — аталмыш өндірістік
операцияларды неғұрлым операцияны орындау үшін
ірі операцияға біріктіруге жұмысшы қандай
болады, еңбек өнімділігін тұлғалық сипаттамаларға
арттыру үшін жұмыс ие болуы тиіс;
орнын қалай ұйымдастыру • — жұмыс орнын талдау
керек; арқылы алынған ақпарат
кәсіпорын персоналын
басқару бағдарламасын
тиімді ету үшін қалай
қолданылады
Ұйымдағы жұмыс орнын талдау кезеңдері:

• 1 – ұйымның жалпы сипаттамасы: • 3 – нақты талданатын жұмыс
- Ұйымдағы әр жұмыс орны орындарын іріктеу
қарастырылады; • 4 – белгілі әдістер көмегімен
- Нәтижесінде ұйымқұрылымы жұмыс орнының қажетті
бойынша қорытынды кестелер сипаттамалары жиналып, жұмыс
құрылады. режимі анықталады.
• 2 – жұмыс процесін талдау және • 5 – жұмыс орнын нақты сипаттау.
жобалау бойынша қапарттың • 6 – жұмыс орнының спецификасын
қолданылуы: анықтау
- Барлық жұмыс орнын талдау ұзақ
уақыт және қаражатты талап
ететіндіктен, қандай да бір
қарапайым үлгіні қолданған жөн.

Ұқсас жұмыстар

Басқару ғылымының пәні мен әдісі

МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІ ЖЕТІЛДІРУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ

Кәсіпкерлік қызметтегі кадрлармен қамтамасыз ету

Менеджменттегі мотивация

Қазақстанда персоналды басқарудың шетелдік тәжірибесін бейімдеу мүмкіндіктерін талдау

Кәсіпкерлік ұйымды кадрмен қамтамасыз ету

Экономикалық шоғырланудағы мемлекеттік бақылау

Топтағы құрылымдық элементтер

Әлеуметтік жұмыстағы ұйымдастыру және басқару

КӘСІПОРЫН БАСҚАРУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ

Пәндер