Бағалардың түрлері және оларды реттеу

Презентация қосу

Бағалардың
түрлері және
оларды реттеу
БАҒА — ТАУАР МЕН КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТ БІРЛІГІ ҮШІН ТӨЛЕНЕТІН НЕМЕСЕ
АЛЫНАТЫН АҚША (НЕ ӨЗГЕ ТАУАР МЕН ҚЫЗМЕТ) МӨЛШЕРІ. ТАУАР ӨНДІРІСІ
МЕН АҚША-ТАУАР ҚАТЫНАСЫНЫҢ ПАЙДА БОЛЫП, ДАМУЫМЕН БІРГЕ БАҒА ДА
ПАЙДА БОЛДЫ.
ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАДА НАҚТЫ ЗАМАН ТАЛАБЫНА СӘЙКЕС
БАҒАНЫҢ КӨПТЕГЕН ТҮРІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ОЛАР МЕНШІК ТҮРІНЕ
ҚАРАЙ МЕМЛЕКЕТТІК(КЕСІМДІ ЖӘНЕ РЕТТЕЛГЕН) БАҒА ЖӘНЕ
ЕРКІН (НАРЫҚТЫҚ) БАҒА; ҚОҒАМДЫҚ ӨНДІРІСТІҢ ЖІКТЕЛУІНЕ
ҚАРАЙ ӨНДІРІС ҚОРЫ БАҒАСЫ ЖӘНЕ ТҰТЫНУ ТАУАРЫ БАҒАСЫ;
ЭКОНОМИКАЛЫҚ АЙНАЛЫМ МЕН ТАУАР ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ
СИПАТЫНА ҚАРАЙ КӨТЕРМЕ САУДА БАҒАСЫ ЖӘНЕ БӨЛШЕК
САУДА БАҒАСЫ; ТРАНСПОРТТЫҚ ШЫҒЫНДАРДЫ КЕЛІСЕ ОТЫРЫП
БӨЛІСУГЕ БАЙЛАНЫСТЫ ӨНДІРІС ОРНЫНДАҒЫ БАҒА (ФРАНКО-
ЖӨНЕЛТІЛІМ СТАНСАСЫ) ЖӘНЕ ТҰТЫНУ ОРНЫНДАҒЫ БАҒА
(ФРАНКО-ЖЕТКІЗІЛІМ СТАНСАСЫ); ҚАМТИТЫН АУМАҒЫНА ҚАРАЙ
ӘЛЕМДІК БАҒА, АЙМАҚТЫҚ БАҒА ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ БАҒА;
СТАТИСТИКАДАҚОЛДАНУЫНА ҚАРАЙ БАЗИСТІК БАҒА, АҒЫМДАҒЫ
БАҒА, ОРТАША БАҒА, САЛЫСТЫРМАЛЫ БАҒА БОЛЫП БӨЛІНЕДІ. *
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒА — МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР ТАРАПЫНАН
БЕЛГІЛЕНЕТІН БАҒА. ОНЫҢ ЕКІ ТҮРІ БАР: КЕСІМДІ ЖӘНЕ
РЕТТЕЛЕТІН БАҒАЛАР.
КЕСІМДІ БАҒА — МЕМЛЕКЕТТІҢ НАҚТЫ КӨЛЕМІН БЕКІТКЕН
БАҒАСЫ.
РЕТТЕЛЕТІН БАҒА — МЕМЛЕКЕТ БЕКІТКЕН ЕРЕЖЕГЕ СӘЙКЕС
ӨЗГЕРІП ОТЫРАТЫН БАҒА.
НАРЫҚТЫҚ БАҒА — СҰРАНЫС ПЕН ҰСЫНЫСТЫҢ ҚАРЫМ-
ҚАТЫНАСЫНА ОРАЙ ҚАЛЫПТАСҚАН ОРТАША БАҒА. ӨНДІРІС
ҚОРЫ БАҒАСЫ — ӨНДІРІС ҚОРЫ ҚҰНЫНЫҢ ӨЗГЕРГЕН МӨЛШЕРІ,
ОЛ ТАУАР ӨНДІРІСІНІҢ ШЫҒЫНДАРЫ МЕН ОРТАША ПАЙДАДАН
ҚҰРАЛАДЫ.АҚША
КӨТЕРМЕ САУДА БАҒАСЫ — ІРІ КӨЛЕМДЕ САТЫЛАТЫН ТАУАРЛАР
БАҒАСЫ. ӘДЕТТЕ, КӨТЕРМЕ САУДА БАҒАСЫ БӨЛШЕК САУДА
БАҒАСЫНАН ТӨМЕН БОЛАДЫ.
БӨЛШЕК САУДА БАҒАСЫ — ЖЕКЕ ТҰТЫНУШЫЛАР ҮШІН
САТЫЛАТЫН ТАУАРЛАРҒА ҚОЙЫЛҒАН НАҚТЫ БАҒА
ӨНДІРІС ОРНЫНДАҒЫ БАҒА (ФРАНКО-ЖӨНЕЛТІЛІМ СТАНСАСЫ) — САТУШЫ МЕН
САТЫП АЛУШЫ АРАСЫНДА ЖАСАЛҒАН КЕЛІСІМШАРТҚА СӘЙКЕС ТАСЫМАЛ
ШЫҒЫНДАРЫН БӨЛІСУІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ АНЫҚТАЛАТЫН БАҒА. БҰЛ НЕГІЗІНЕН
ТЕМІР ЖОЛМЕН ЖҮК ТАСЫМАЛДАУДА ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
САТУШЫНЫҢ БЕЛГІЛЕГЕН БАҒАСЫНЫҢ ІШІНЕ ТАУАРДЫ
ЖЕТКІЗІП БЕРУ МЕН ЖӨНЕЛТІЛІМ СТАНСАСЫНДАҒЫ ТИЕУ —
ТҮСІРУ ШЫҒЫНДАРЫ, Т.Б. КІРЕДІ. ТҰТЫНУ ОРНЫНДАҒЫ БАҒА
(ФРАНКО-ЖЕТКІЗІЛІМ СТАНСАСЫ) — САТУШЫ МЕН САТЫП
АЛУШЫ АРАСЫНДА ЖАСАЛҒАН КЕЛІСІМ ШАРТҚА СӘЙКЕС
ТАСЫМАЛ ШЫҒЫНДАРЫН БӨЛІСУІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ
АНЫҚТАЛҒАН БАҒА. КЕЛІСІМ ШАРТ БОЙЫНША САТУШЫНЫҢ
МІНДЕТІНЕ ТАУАРДЫ ӨЗ КҮШІМЕН ТИЕП, БЕЛГІЛЕНГЕН
СТАНСАҒА ЖЕТКІЗУ ЖӘНЕ СОНДАҒЫ СТАНСА ҚОЙМАСЫНА
ТҮСІРІП, ЖИНАП БЕРУ КІРЕДІ. ӘЛЕМДІК БАҒА — ТАУАРЛАРДЫҢ
ӘЛЕМДІК РЫНОКТА ҚАЛЫПТАСҚАН БАҒАСЫ.
АЙМАҚТЫҚ БАҒА — РЕТТЕЛЕТІН БАҒАНЫҢ БІР ТҮРІ. ОЛ БЕЛГІЛІ
БІР АЙМАҚ ШЕГІНДЕ ҚЫЗМЕТ ЕТЕДІ. * БАЗИСТІК БАҒА —
ТАУАРЛАРДЫҢ ТҰТАС ЖӘНЕ ЖЕКЕЛЕГЕН ТОПТАРЫ БОЙЫНША
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДАНЫҢ (ИМПОРТТЫҚ ЖӘНЕ ЭКСПОРТТЫҚ)
БАҒАСЫН АНЫҚТАҒАН КЕЗДЕ НЕГІЗ РЕТІНДЕ ҚАБЫЛДАНАТЫН
БАҒА. АҒЫМДАҒЫ БАҒА — БЕЛГІЛІ БІР КЕЗЕҢДЕ ҚЫЗМЕТ ЕТУШІ
БАҒА МЕН ТАРИФ. ОЛ КӨТЕРМЕ САУДА БАҒАСЫ, САТЫП АЛУ
БАҒАСЫ, ҚҰРЫЛЫС БАҒАСЫ, КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ КӨРСЕТКЕН
ҚЫЗМЕТІ ҮШІН ТӨЛЕНЕТІН БАҒА, Т.Б. ТҮРЛЕРГЕ БӨЛІНЕДІ.
ОРТАША БАҒА — САТЫЛҒАН ТАУАРДАН ТҮСКЕН ТҮСІМНІҢ
ЖАЛПЫ КӨЛЕМІН САТЫЛҒАН ТАУАРДЫҢ САНДЫҚ МӨЛШЕРІНЕ
БӨЛУ ЖОЛЫМЕН АНЫҚТАЛАТЫН БАҒА. САЛЫСТЫРМАЛЫ БАҒА
— ЖАСАЛЫНҒАН КЕЛІСІМ ШАРТҚА СӘЙКЕС БЕЛГІЛІ БІР
МЕРЗІМДЕ, КЕЛІСІЛГЕН КӨЛЕМДЕ ЖЕТКІЗІЛГЕН ТАУАРЛАР
БАҒАСЫ. ОЛ, ӘСІРЕСЕ, ИНФЛЯЦИЯДАН САҚТАНУ МАҚСАТЫНДА
ЖИІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ.
БАҒАНЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ
ДАМЫҒАН НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕЛДЕРДЕ БАҒАНЫ
ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ЖАЛПЫ ҚАҒИДАТТАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ
ЖАСАҚТАЛЫНҒАН. МЕМЛЕКЕТТІК ҰЙЫМДАР ҰЛТТЫҚ
ЭКОНОМИКА ҮШІН ШЕШУШІ МАҢЫЗЫ БАР ТАУАРЛАР МЕН
НАҚТЫ ҚЫЗМЕТТЕРГЕ НАҚТЫ БАҒА БЕЛГІЛЕУ ҚЫЗМЕТІН,
СОНДАЙ-АҚ БАҒАНЫ РЕТТЕУ МЕН ОҒАН БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ
АСЫРУДЫ ӨЗІ АТҚАРАДЫ. ӘР ТҮРЛІ ЕЛДЕРДЕ ӨНІМДЕР МЕН
ҚЫЗМЕТТЕРГЕ БАҚЫЛАНАТЫН БАҒАЛАР ҮЛЕСІ 10%- ДАН 30%-ҒА
ДЕЙІН АУЫТҚИДЫБАҒАНЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ
ӨНДІРУШІЛЕРДІҢ МОНОПОЛИЗМІН, ШИКІЗАТ ПЕН ОТЫН -
ЭНЕРГЕТИКА РЕСУРСТАРЫНА, АЛҒАШҚЫ ҚАЖЕТТІЛІКТЕГІ
(БІРІНШІ ҚАЖЕТТІ) ТАУАРЛАРҒА БАҒАНЫҢ БІРДЕН (КҮРТ) ӨСУІН
БОЛДЫРМАУ, ҚАЛЫПТЫ БӘСЕКЕЛЕСТІК ҮШІН, ЖАҒДАЙЛАР
ЖАСАУ ҮШІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ. КӨПТЕГЕН ДАМЫҒАН
МЕМЛЕКЕТТЕРДЕ ЗАҢДАР, ЖАРЛЫҚТАР, ҚАУЛЫЛАР ТҮРІНДЕ
БАҒАНЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІ
ЖАСАЛЫНҒАН.
ҰЛТТЫҚ БАҒАЛАРДЫҢ ӘЛЕМДІК БАҒАЛАРДАН ПАЙЫЗДЫҚ
БАСЫМ БОЛУЫ ТҮРІНДЕГІ ҚОЛДАУ ДЕҢГЕЙІ ЖОҒАРЫ БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. МЫСАЛЫ: ЕУРОПА ОДАҒЫ БОЙЫНША 23%-28%,
ШВЕЙЦАРИЯ-50%, ШВЕЦИЯ-30%-35%, АҚШ-40%, ЖАПОНИЯ-
40%. КӨПТЕГЕН ЕЛДЕР СЫРТҚЫ НАРЫҚТЫҢ ӘСЕРІНЕН ІШКІ
ЭКОНОМИКАНЫ ҚОЛДАУ САЯСАТЫН ЖҮРГІЗЕДІ, АТАП
АЙТҚАНДА, СЫРТҚЫ ЖӘНЕ ІШКІ БАҒАЛАРДЫҢ ДЕҢГЕЙІ МЕН
АРА-ҚАТЫНАСЫНЫҢ СЕЙКЕСТІЛІГІН ҚАДАҒАЛАУ ЖОЛЫМЕН,
ІШКІ НАРЫҚҚА КЕЛІП ТҮСЕТІН ТАУАРЛАР КӨЛЕМІН РЕТТЕУ
АРҚЫЛЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛАДЫ
Назарларыңызға
Раxмет!

Ұқсас жұмыстар

Тауар сапасы

МЕМЛЕКЕТТІҢ ИНДИКАТИВТІК ЖОСПАРЫ

Инфляция - бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы

Баға белгілеу стратегиясы

Бағаның түрлері, формалары, жүйелері

БАҒА ЖАСАУ ЖӘНЕ ИНФЛЯЦИЯ

ҚР-ғы экономикалық өсу, себептері, факторлары

Aziza SYZDYKOVA атқаратын рөлі

Бағаның деңгейіне ықпал ететін сыртқы факторлар

Баға қалыптастыру әдістерін ата

Пәндер