МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТТЕН ТЫС ҚОРЛАР

Презентация қосу

«МЕМЛЕКЕТТІК
БЮДЖЕТТЕН ТЫС
ҚОРЛАР»
Жоспары:
• Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар,
олардың ролі және бюджеттен тыс
қорлардың жіктелуі.
• Әлеуметтік бюджеттен тыс қорлар:
жинақтаушы зейнетақы қоры, әлеуметтік
сақтандыру қоры.
• Экономикалық арналымдағы бюджеттен тыс
қорлардың мәні: инвестициялық,
инновациялық қорлар.
• ҚР-ның Ұлттық қоры, оның ролі.
Бюджеттен тыс қорлар –
мемлекет қатаң белгіленген
мақсаттарға пайдаланатын
және заңнамалық тұрғыдан
бекіген қаржыландыру
көздеріне ие, ақша
ресурстарының жиынтығы.
Экономикалық категория ретінде
бюджеттен тыс қорлар,
мемлекеттің нысаналы
қажеттіліктерін
қаржыландыруға бағытталатын
қаржы ресурстарын
орталықтандыру үшін ұлттық
табысты қайта бөлу жөніндегі
қатынастар болып саналады.
Бюджеттен тыс қорлар 1991
жылдан бастап пайда болды.
Бюджеттен тыс қорларды
қалыптастыру себептері:
Бюджеттен тыс
қорлардың түрлері:
- экономиканы тұрақтандыру қоры;
- зейнетақы қоры;
- әлеуметтік сақтандыру қоры;
- халықты әлеуметтік қолдаудың Біртұтас
одақтық – республикалық қоры;
- халықты жұмыспен қамтуға
жәрдемдесу қоры;
- жол қоры;
- әскери өндірісті конверсиялауға
жәрдемдесу қоры;
- әртүрлі мақсаттағы инновациялық
қорлар.
Арнайы бюджеттен тыс қорлардың
мемлекеттік бюджетпен
параллель жұмыс істеуі қаржы
қатынастарын
дифференциялауға, олардың бір
бөлігін тар шеңберде
мамандандырылған аяларға
бағдарлауға, қаржы қызметінің
әртүрлі бағыттарында осы
қатынастарды өзіндік
диверсификациялауға қол
жеткізуге мүмкіндік береді.
Бюджеттен тыс қорлар
келесі белгілері бойынша
жіктеледі:
Мемлекеттік қорлар мен
бюджеттен тыс қорлардың
айырмашылықтары:
Ұйымдық жағынан қорлар,
арнайы аппараттың немесе
министрліктің басқаруында
болады, бұл қаржы
ресурстарының жекелеген
бөліктерін басқарудың, олардың
рационалды және нысаналы
пайдалануына бақылаудың икемді
болуына оң ықпал етеді.
Бюджеттен тыс қорлардың
артықшылықтары:
• қаражаттарды жедел басқаруға
мүмкіндік береді;
• өкілді билік органдарының
араласуынсыз басқару;
• мемлекеттік басқару органдарының
қорлардың нысаналы мәселелерін
тез арада шешуге;
• жағдайлардың өзгеруіне уақтылы
жедел әрекет етуге мүмкіндік береді
Мемлекеттік бюджеттен тыс
әлеуметтік қорлар -
алуантүрлі әлеуметтік қажеттіліктерді
қанағаттандыруға, нысаналы ақша
қаражаттарын қалыптастыруға және
пайдалануға арналған. Олардың құрамы,
бағыттары мемлекеттің жүргізіп
отырған әлеуметтік саясатымен, қоғам
дамуының сол кезеңіндегі оның
мақсаттарымен, сондай-ақ
экономиканың мүмкіндіктерімен
айқындалады.
1995-1998 жылдар аралығында
мынадай әлеуметтік бюджеттен
тыс қорлар жұмыс істеді:
• Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы
қоры;
• Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру
қоры;
• Міндетті медициналық сақтандыру
қоры;
• Жұмыспен қамтуға жәрдемдесу қоры.
Олардың жұмыс істеуі Қазақстан
Республикасының «Қазақстан
Республикасында зейнетақымен
қамтамасыз ету туралы», «Міндетті
әлеуметтік сақтандыру туралы»,
«Азаматтарды мемлекеттік
сақтандыру туралы» заңдарымен
реттеледі.
1998 жылдан бастап зейнетақы
реформаларын жүргізумен байланысты
бұрынғы Зейнетақы қорын –
Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы
қорын қалыптастыру және пайдалану
тәртібі өзгерді.

Міндетті зейнетақы жарналарынан
өзге мемлекеттік емес жинақтаушы
зейнетақы қорларының салымшылары,
осы қорларға еңбекақы қорынан 10%
мөлшерінде қосымша зейнетақы
жарналарын аударды.
Халықты жұмыспен
қамтуға жәрдемдесу қоры
жұмыссыздық бойынша,
жұмыссыздарды қайта даярлау
және қайта оқыту бойынша
төлемдерді, қажетсінетін
азаматтарды қолдау үшін
қоғамдық жұмыстарды
ұйымдастыруды қаржыландырды.
Әлеуметтік сақтандыру қоры

уақытша еңбекке жарамсыздық
бойынша, жүктілік және босану
бойынша жәрдем ақыны, сауықтыру
сипатындағы көрсетілген қызмет
ақысын төлеу бойынша төлемдерді
қаржыландырды.
Міндетті медициналық
сақтандыру Қоры
медициналық ұйымдардың
немесе жеке медициналық
тәжірибемен айналысатын
тұлғалардың шығыстары,
шарттардағы талаптарға сәйкес
сақтандырылған медициналық
қызметтер көрсету бойынша
шығыстар өтелді.
2003-2015 жылдарға дейінгі
арналған индустриалдық-
инновациялық даму
Стратегиясының мақсаттары мен
міндеттеріне жетуге бағытталған
келесі қорлар құрылды:
• Инвестициялық;
• Инновациялық;
• Ұлттық Қор;
• Мемлекеттік даму институттары.
Қазақстан
Республикасының Ұлттық
қоры:
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкіндегі Қазақстан
Республикасы Үкіметінің шотында
шоғырландырылған, сондай-ақ
материалдық емес активтерді
қоспағанда, өзге мүліктер
түріндегі мемлекеттің қаржы
активтерін білдіреді.
Ұлттық қордың мақсаты:
• тұрақты әлеуметтік-экономикалық
дамуын қамтамасыз ету;
• қаржы активтерін және өзге мүліктерін
жинақтау (материалдық емес
активтерді қоспағанда);
• экономиканың шикізат секторына
тәуелділігін азайту;
• қолайсыз сыртқы факторларға ықпал
ету.
Ұлттық қордың қызметтері:

• жинақтау (сақтық) - материалдық
емес активтерді қоспағанда, өзге
мүліктерді және қаржы активтерін
жинақтауды қамтамасыз етеді
• Тұрақтандырушы - республикалық
бюджеттің, шикізат ресурстарына,
әлемдік бағалар конъюнктурасына
тәуелділігін азайтуға бағытталған.
Ұлттық қорды қалыптастыру
көздері :
• республикалық бюджеттен берілетін ресми
трансферттер;
• мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден түскен
түсімдер;
• шикізат секторындағы ұйымдардан
республикалық бюджетке түсетін түсімдердің
республикалық бюджетте жоспарланатын
сомаларының он пайызы мөлшерінде ;
• ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер телімдерін
сатудан түсетін түсімдер;
• қорды басқарудан алатын инвестициялық кірістер;
• заңмен тыйым салынбаған өзге түсімдер мен
кірістер.

Ұқсас жұмыстар

Ұлттық қордың қызметтері

Қазынашылық қызметтің теориялық негіздері

ҚР Қаржы жүйесі

Ақша қорларының жиынтығы

Бюджеттік бақылауды ұйымдастыру

Бюджеттік бақылау

«Қаржы жүйесі»

Қаржы жүйесін ұйымдастыр

Орталықтандырылған қаржы

Ақшалай шығыстар - тұтыну шығыстары

Пәндер