Жоңғар хандығы

Презентация қосу

Жоңғар хандығы
Жоңғар Хандығы – Батыс
Моңғолияда 17 ғасырдың 30-
жылдарына қарай төрт ойрат
тайпасының бірігуі негізінде
құрылған мемлекет.
• Ғылыми әдебиеттерде Жоңғар
Хандығының негізін салған төрт
тайпа – шорос, хошоут, дурвэд,
хойттар аталады (торғауттар
1627 жылы батыстағы Еділ
бойына қоныс аударған).
Шыңғыс хан ұрпақтары құрған
Юань империясы ыдыраған соң
(1368 жылы) олар Батыс
Моңғолияда қоныстанып қалған
еді.
• Қытайға апаратын сауда
жолдарын иемдену құқығы
үшін Шығыс Моңғолия мен
Батыс Моңғолияда тұратын
ойраттар арасында бірнеше
дүркін қанды соғыстар болған.
15 ғасырдың 1-жартысында
ойраттардың басшылары Тогон
(1418 – 40) және Эсен (1440 –
50) шығыс пен батыстағы
ойрат тайпаларын бір
мемлекетке қосқан.
Жоңғар алатауы
Шамамен 1720-1725 жж. тұтқынға түскен
швед әскерлерінің тарапынан
құрастырылған Ұлы Петрдің картасында
Ресейдің айналасындағы мемлекеттердің
ішінде Жоңғар хандығы жасыл түспен
бейнеленген.
• Моғолстан мен Қазақ хандығына
жасаған жорықтары
Моғолстан мен Қазақ
хандығына жасаған жорықтары Ақырында Хара-хуланың
да сәтсіз аяқталды. Тәуекел хан баласы Батыр қонтайшы
кезінде дурвэд және торғаут біртұтас ойрат мемлекетін
тайпалары Қазақ хандығына құрады (1635). Мемлекет аты
бағынған (қысқаша Жоңғар тарихи әдебиеттерде,
шапқыншылығы). XVII ғасырдың көбінесе, Жоңғар Хандығы деп
20-жылдары хошаут байбағыс аталады. Тогон мен Эсен
пен шорос тайпасының хандар кезінен бастап түркі
тайшысы (тайджи) Хара-хула тіліндегі әдебиеттерде және
ойрат мемлекетін қайтадан қазақтар арасында ойраттар –
құруға әрекеттер жасады. қалмақ деп аталып кетті.
Батыр қонтайшы кезіндегі хандық
• Батыр қонтайшы кезінде (1635 – 53)
хандықта қалалар сипатындағы
отырықшы елді мекендер салына
бастады, жер игеру біршама ілгеріледі.
Осыған қарамай Жоңғар Хандығы
көшпелі мемлекет ретінде тарихта қалды.
1640 жылы Тарбағатай тауларының
етегінде біріккен моңғол, қалмақ және
ойрат тайпалары басшылары моңғол –
ойрат заңдарын қабылдайды. Жинақ
“Цааджин бичиг” деп аталды.
• Батыр қонтайшыдан кейін билік
басында болған қонтайшылар
Сенге (1653 – 1671), Қалдан
Бошақты (1671 – 1697), Севан
Рабдан (1697 – 1727), Қалдан
Серен (1727 – 1745) Батырдың
саясатын одан әрі жалғастырды.
Олар хандықтың ішінде егін
шаруашылығы мен ұсақ
кәсіпшіліктер, сауда
Жоңғар жорықтары
Жоңғар Хандығынның
талқандалуы
• Әскерді басқаруда бұрынғы Шыңғыс хан
империясында қалыптасқан жүйе сақталып,
өте қатаң тәртіп енгізілді. Сыртқы саясатта
Шығыс Моңғолия тайпаларымен және Цин
империясымен әр кез соғыстар жүргізіп
отырды. Бұл саясат хандық жойылғанға
дейін тоқталған жоқ. Ресей мен Жоңғар
Хандығының арасында өзара елшілік
қарым-қатынас орнады. Жоңғарлардың
Кузнецк уезінен қару-жарақтар сатып алып
тұрғаны туралы деректер бар.
• Цин империясы 1755, 1756, 1757
жылдары бірнеше дүркін
шабуылдар жасап, Жоңғар
Хандығын талқандады. Цин
империясы басқыншыларына
қарсы Әмірсана бастаған көтеріліс
жеңіліске ұшырады. Цин әскерлері
көтерілісшілерді аяусыз басып-
жаншыды. Жоңғарлар қатты
қырғынға ұшырап, нәтижесінде
• Рахмет!!

Ұқсас жұмыстар

Құрылуы 1457 жылдың күзінде Әбілқайыр хан

ХVІІІ ғ. бірінші ширегіндегі Қазақстан. Қазақстан және Ресей жаңа заман жағдайында

Керей хан Жәнібек хан

Қазақ хандығының әскері

Қазақ хандары туралы

Салқам Жәңгір хан 1610-1652

Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама

Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама жылдары

Абылай хан тұсындағы қазақ хандығы

XІX ғасырдағы қазақ әдебиеті

Пәндер