Қытай халық республикасы

Қытай халық республикасы 中华人民共和国

Қытай Халық Республикасы - Азия құрылығында орналасқан мемлекет.

Халық саны бойынша, әлемдегі 1-ші мемлекет (1, 3 млрд санынан астам, халық көпшілігі - этникалық қытайлықтар, өз атауы - хән) ; жер аумағы бойынша Ресей және Канададан кейінгі 3-ші орында.

14 мемлекетпен шектеседі: Ауғанстан,

Бутан, Мианма, Үндістан,

Қазақстан, Қырғызстан,

Лаос Моңғолия, Непал,

ҚХДР,

Пәкістан, Ресей,

Тәжікстан және Вьетнам Социалистік Республикасы.

Нанпу көпірі, Шанхай

Автобус аялдамасы

Қонақ үй

Пекин

1949-1956 КСРО көмегімен өндірістің негізгі салалары салынды, өндірісті ұлттандыру және ауыл шаруашылығын жүргізілді, жаппай социалистік құрылыс басталды.

Қытайдағы мұсылмандар көтерілісі - қытай үстемдігіне қарсы ұлт-азаттық қозғалыс. Оған дүнгендер, ұйғырлар, қазақтар, тағы басқа мұсылман халықтары қатысты. 18 ғасырдың 2-жартысынан бастап Шыңжаңда Цинь империясының билігі орнаған еді. Бұл өлкедегі қытайдың жергілікті әкімшілік жүйесінің ұзақ жылдар бойғы шектен шыққан қанауына шыдамы таусылған халық 19 ғасырдың 1-ширегінде бас көтере бастады. Қашқарда Зия ад Дин (1815) және қожа Жаһангер (1826 - 27) бастаған ірі халық көтерілістері болды. 1847 - 57 жылы бірнеше халық көтерілістері бой көрсетті. Бірақ бұл көтерілістердің барлығын қытай әскері аяусыз басып отырды.

Қытай мен Азия, Африка, Латын Америкасы мемлекеттері арасындағы эконмикалық қатынасы сыртқы сауда және көмек салаларына байланысты жүзеге асады.

Оқ, қағаз, компас және басып шығару машинасы Қытайдың ең ұлы өндірістері болып табылады.

Балмұздақ Қытайда 4000 жыл бұрын пайда болған. Бір адам қар үстіне сүт пен күрішті қалдырып кетіп, қайтып келсе онда балмұздақ пайда болыпты. Марко Поло Евроваға ең алғашқы балмұздақты Қытайдан алып барған екен.

Қытайда, 3240 телеарналар 250 және FM арналар бар.

Құбылай хан жібек банкноттарды алтын ақша ретінде қолданған және нефритті теңгелерді де қолданған

Рахмет-Xièxiè

Үндістан

Үндістан - Оңтүстік Азияда Үндістан түбегінде орналасқан мемлекет. Үндістан - өзінің аса бай мәдениетімен және ежелгі өркениетімен әйгілі ел.

Ол - терең тамырлыфилософияның, мол өзіндік ізгі рухани мұраның, сыры да, сыны да сақталған әдет-ғұрыптар мен дәстүрдің, жер-жаһанға әйгілі махаббат күмбезі Тәж-Махал, Лотосхрам сынды сәулеттік жауһарлардың, терең қайнарлы би мен саздың, ғажайып үнді киносы мен жұпар иісті үнді шайының елі. Ол - “барлық халықтардың жүрегін біртұтас өмірдің ырғағында тоғыстырған” (Үндістанның “Халықтың жан жүрегі” мемлекеттік Әнұранынан) әр түрліліктегі бірлестіктің үлгісі.

Үндістан, Үндістан Республикасы - Үнді мұхиты алабында, Гималай тауларынан оңтүстікке қарай Оңтүстік, Оңтүстік-Батыс Азия елдерін Еуропа және Африкамен байланыстыратын маңызды теңіз және әуе жолдарының торабында жатыр.

Батыс жағалаулары Араб теңізінің, шығыс жағалаулары Бенгал шығанағыныңсуларымен қоршалған. Аумағы 3, 3 млн. км².

Астанасы - Дели (Нью-Дели) қаласы. Халқы 1 млрд. 33 млн. (2001), оның 72%-ы шығу тегі жағынанүнді-арийлер, 25%-ы дравидтер (негізінен оңтүстікте тұрады), 3%-ы - моңғол тектестер.

Халқының 9/10 бөлігін ірі ұлттар: хиндустандықтар(31%-дай), бихарлықтар, бенгалдықтар, телугулар, маратхилер, тамильдер, гуджараттар, малаялилер, каннара, ориялар, пенджабдықтар, раджастхандар, ассамдықтар, кашмирліктер, т. б. құрайды.

Діни құрамы:

индуизм дініне табынатындар - 80, 3%;

мұсылмандар - 11%;

мәсіхшілік дініндегілер - 4%-дай;

сикхтар - 2, 8%, т. б.

Ресми тілдері - хинди және ағылшын, сондай-ақ штаттарда 18 тіл ресми болып есептеледі.

Үндістан - федеративті республика, құрамына 25 штат пен 7 одақтық аумақ кіреді. Мемлекетбасшысы - президент. Заң шығарушы жоғарғы органы - президент және қос палатадан (халық палатасы мен штаттар кеңесі) тұратын парламент. Жоғарғы атқарушы органы - Министрлер кеңесі, оны премьер-министр басқарады.

Ұлттық мейрамдары: Республика күні - 26 қаңтар (1950) және Тәуелсіздік күні (15 тамыз) .

Британ Достастығының құрамына кіреді, БҰҰ-ның мүшесі (1945) . Ақша бірлігі - үндістан рупийі.

Климаты негізінен тропиктік, солтүстігінде тропиктік муссондық. Үндістан егіншілігі үшін орасан рөл атқаратын жазғы ылғалды муссон кезінде жауын-шашынның 70 - 90%-ы түседі. Қысы құрғақ әрі салқын, наурыз айынан мамырға дейін құрғақ, ыстық маусым басталады.

Неғұрлым ірі өзендері: Ганг, Инд, Брахмапутра, Годавари, Кришна, Нарбада, Маханади, Кавери. Олардың көпшілігінің егіншілік үшін маңызы зор. Ірі көлдері аз, олар негізінен шығу тегі мұздық немесе тектоникаллық таулы аудандарда орналасқан. Ең үлкені - Кашмир жазығындағы Вуларкөлі. Өзендерінің кейбіреулерінде кеме қатынасы бар.