Экономикалық теорияның пәні және әдістері

Презентация қосу

Экономикалық
теорияның
пәні және әдістері
Мақсаты: Экономикалың теорияның пәнін, әдістерін,
қызметтерін қарастыру, оның Қазақстанда нарықтық жүйенің
қалыптасуындағы және дамуындағы рөлін көрсету.
Міндеті: Тындармандарды орындалған жұмыспен таныстыру,
экономикалық теорияның пәні және әдістері туралы ақпарат
беру.
ЖОСПАР
Кіріспе
Экономикалық теория пәні.
Экономиканың зерттеу әдістері.
Экономикалық теорияның функциялары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Экономиканы табиғатпен салыстыру ға болады. Экономика да, таби ғат та
объективті. Экономика заңдары, табиғат заңдары сияқты объективтіксипат
алады. Егер табиғатты түсінбесек, табиғат байлығын игере алмаймыз.
Экономика да солай. Егер экономиканы жақсы білсек, ол бізге байлы қ,
пайда әкеледі.
Экономика – бұл үй шаруашылығын басқару өнері дегенді білдіретін к өне
грек сөзі, өте қарапайым түрде айтатын болсақ, экономика дегеніміз -
өзіміздің тұрмысымыз.
Базарға шыққанда сіз кімнің тауарын аласыз, кімге сатасыз, қанша
аласыз, бәрін есептеу – экономика. Мамандық тандар кезде сіз ойланасыз,
қай мамандық қоғамға көбірек керек, қай мамандық халыққа көбірек қажет
– сіз оны да есептейсіз, күнделікті өмірде қандай мамандарға с ұраныс к өп,
дәрігер ме, экономист пе; заңгер ме, оқытушы ма, инженер ме – м ұны білу
де – экономика, яғни экономиканы білмесек, тұрмысымыз т өмендей береді.
Экономикалық теория - бұл адамдардың шексіз қажеттілігін
қанағат-тандыру үшін қоғамдағы шектеулі немесе сирек кездесетін
ресурстарды пайдалану арқылы игіліктерді өндіруді зерттейтін
ғылым.
Экономикалық ойлау адамзат қағамының құрдасы болып табылады.
Оның алғашқы қайнар көзі ежелгі Египеттен басталады.
Ең алғаш рет б.д.д. III- ғасырда грек ойшылдары Аристотель мен
Ксенофонт еңбектерінде экономикалық болмыс түсініктеріні ң бірнеше
нұсқаулары дүниеге келді. Философ, әрі экономист Аристотель айырбас,
ақшаның пайда болуы мен атқаратын қызметін зерттейді. Біра қ б ұл
ғалымдар экономикалық ілімді дербес бір тұтас ж үйеге айналдыра алмады.
Экономика деген гректің сөзі, сөзбе сөз аударғанда «үй шаруашылы ғын
жүргізудің өнері» деген мағынаны білдіреді.
Қазір оның мазмұны айтарлықтай өзгеріске ұшырады. Шаруашылы қ тек
отбасы төңірегінде емес, сондай ақ аймақ, ел, әлемдік ше ңберде ж үргізіліп,
басқарылатын болды және тек теориялық белгілеріне ғана емес, сондай а қ
өндірістік белгілеріне байланысты (фирма, кәсіпорын, сала)
ұйымдастырылатын болды.
Экономикалық теория дербес ғылым болып XVIXVII ғасырларда тауар –
ақша қатынастары кеңейген капитализм кезеңінде түбегейлі қалыптаса
бастады.
Экономикалық теорияның даму кезеңдері төмендегідей
бөлінеді.

Меркантилизм Физиократизм

Классикалық саяси Классикалық саяси
экономия экономия

Кейнсиандық мектеп Институционализм
Экономикалық қажеттілік – адамдарды өз мұқтаждарын қана ғаттандыру
мақсатында белсенді қызмет етуге мәжбүр ететін қозғаушы к үш болып
табылады. Қажеттіліктерді қанағаттандыру де ңгейіне қарай жа ңа
қажеттіліктер туады. Оның құрылымы, саны, сапасы, өзгеріп отырады.
Қажеттіліктердің үздіксіз өсуі адамдардың экономикалы қ эволюциясыны ң
көптеген деректерімен дәлелденді. Әр бір 10 жыл сайын т ұтыну тауарлары
мен қызметтердің түрлері екі есеге өсіп отырады. М ұндай экономикалы қ
заңдылық қжеттіліктердің өсу заңы деп аталады.
Қажеттіліктердің түрлері:

Алғашқы (төменгі) - Екінші реттік (жоғарғы) қажеттіліктер.
қажеттілік адамдардың Екінші реттік (жоғарғы) қажеттілік – бұл
өмір сүруіне ең алғаш адамның рухани жағдайы, әлеуметтік
керек қажеттіліктер. ортасы, интелектуалдық деңгейіне
Оларға толық киім, байланысты пайда болатын қажеттіліктер.
баспана т.б жатады. Бұл қажеттіліктерді альтернативті (таңдау)
қажеттіліктері деп те атайды. Мысалы:
кітаптар, сәнді киімдер, қымбат бұйымдар,
сондай-ақ білімге мәдениетке
қажеттіліктер.
Қанағаттандыру түріне қарай қажеттіліктерді жеке
және ұжымдық деп бөлуге болады.

Ұжымдық қажеттіліктер - Жеке қажеттіліктер – бұл жеке адамның өзін
өмірде жеке бір адам қанағаттындыра алатын қажеттіліктер.
қанағаттандыруға мүмкін Мысалы: киім, тамақ, мұздатқыш, машина
емес,көп шығын қажет т.б тауарлар сатып алуы.
ететін қажеттіліктер бар.
Оларды көпшілік көмегімен
ұжымдық түрде
қанағаттандырады.
Ұжымдық қажеттіліктерді
қанағаттандыру жөнінде
шешімдерді басқару
органдары қабылдайды.
Экономикалық игіліктер – бұл қажеттіліктерді қанағаттандыру
мақсатындағы нәрселер мен заттар. Олардың біреулері шексіз т үрде
болады. (Мысалы: ауа). Оларды еркін игіліктер деп атайды, бас қалары
шектелген оларды экономикалық игіліктер деп атайды.

Экономикалық игіліктер заттар (тауарлар) мен қызметтерден т ұрады.
Қызметтердің заттай тауарлардан айырмашылығы:

Олардың Оларды
өндірісі мен сақтауға
тұтынылуы бір немесе
мезгілде жинақтауға
болады Оларды мұраға болмайды.
қалдыруға
болмайды.
Басқа ғылымдарға ұқсас экономикалық теория ғылыми танып-білуді ң
әртүрлі әдістерін қолданады. Олардың негізгілері мыналар:

1. Ғылыми абстракция әдісі – зерттеліп отырған
құбылыстардың мардымсыз, өткінші жақтарын
дерексіздендіру, олардағы тұрақты қасиеттерді тауып
көрсету процесі.

2. Талдау – зерттелінетін құбылыс өзінің құрамды
бөліктері мен жақтарына ажыратылады.

3. Жинақтау – құрамды бөліктердің тұтас бір құбылыс
болып қалыптасуы.

4. Индукция – жеке фактілерден жалпы қорытынды
шығару.

5. Дедукция – жалпыдан жалқыға, бүтіннен бөлшекке
көшу.
Экономикалық теория талдау дәрежесіне қатысты
екі бөлімнен құралады:

-макроэкономика – мемлекеттің жалпы экономикасы зерттелінеді,
ұлттық экономикалық жүйенің қызмет-әрекеттерін зерттейді,
талдау объектісіне жататындар: қоғамның жалпы табысы,
жұмыссыздық, инфляция және т.б.

-микроэкономика – жеке өндірушілердің қызмет-әрекеттерін,
кәсіпкерлік капитал мен бәсекелік ортаны ң қалыптастыру
заңдылықтарын зерттейді. Бұнда жеке тауарлардың бағасы,
ресурстар, шығындар, пайда, фирманың қызмет атқару механизмі,
бағаның құрылуы және т.б. категориялар талданады.
Экономикалық теория бірнеше қызметтер
атқарады:
1. Танып - білу қызметі - қоғамдық экономикалық процестер мен құбы-
лыстарды терең, әрі жан-жақты зерттеп бөлуі және т үсіндіруі тиіс.

2. Дүниетанымдылық көзқарас қызметі – экономикалы қ құбылыстарды ң
сипаттамасына тіршілік позиция құруына жа ғдай жасайды.

3. Ғылыми болжам қызметі - ғылыми болжам жасап ж әне қо ғамды қ
дамудың болашағын айқындайды.

4. Практикалық қызметі – нақты принциптерді және шаруашылықты ң
тиімді әдістерін жасаумен, сондай-ақ мемлекетті ң саясатын ғылыми
дәлелдеумен түсіндіреді.

Методологиялық қызметі – экономикалық теория барлық экономиканың
ғылыми жүйесі үшін методологиялық негіз болып табылады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Экономика сіз өмірге келген күннен баста ақ сізді ң өміріңізге араласа
бастайды. Жігіт үйленеді, қыз тұрмысқа шығады, кішкентай мемлекет
пайда болады. Ал кішкентай мемлекеті ңіздің шаруашылы ғын бас қару
үлкен өнер. Сонымен сіздің күнделікті тұрмысыңыздың бәрі
экономикадан тұрады. Шет елдерде жастар үйленген кезде некелік
контракт жасайды. Кәдімгі екі мемлекет сияқты. Ол контрактіде к өп
мәселе қаралады. Болашағымыз бала десек, сол некелік контрактіде
баланың болашағына дейін ойластырылған. Біздің елде бұл жоқ. Я ғни
ұрпаққа нені қалдырымын, ұрпағым нені жалғастырады деп ойлау да-
экономика.
Ал ұрпақ үшін күрес, ұрпақ үшін еңбек ету, өмір сүру ол да
экономика, себебі сіз баланы жеткізу үшін, аяғынан т ұрғызу үшін, к өп
нәрсені есептейсіз, сіз ауырмауды ойлайсыз, шаршамауда ойлайсыз,
бала үшін өзіңіздің күшті болуыңызды ойлайсыз, сонымен өзіңізді
ойлау, денсаулығыңызды ойлау – бәрі де экономика.
Тағы да қысқа айтар болсақ, экономика байлыққа, бақытқа,
таныштыққа барар жол.
ҚОЛДАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР
https://ru.wikipedia.org
http://testent.ru/load/studentu/ehkonom
ika/ehkonomikaly_teorijany_orny_men_rol
i_p_ni_zh_ne_dis_t_silderi/51-1-0-1234
Google\картинки

Ұқсас жұмыстар

Микроэкономиканың зерттеу пәні, объектісі және субъектісі

ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯНЫҢ ПӘНІ

Экономикалық теорияның негізгі қызметтері

Экономикалық теория

«Экономикалық теорияның пәні мен әдістері»

ЭКОНОМИКА ҒЫЛЫМЫН ТАНУ ӘДІСТЕРІ

Өндірістік мүмкіндіктер

Экономикалық теория - байлық туралы ғылым

Экономикалық теорияның пәні мен әдістері туралы ақпарат

Экономикалық теория тұрғысынан шығын факторлары

Пәндер