Дәріс. Дәріс – жоғары оқу орындарындағы оқытуды ұйымдастырудың негізгі және заңды

Презентация қосу

Дәріс
Дәріс – жоғары оқу орындарындағы оқытуды ұйымдастырудың
негізгі және заңды, академиялық түрі. Студент үшін аса күрделі
саланың бірі. Себебі, көп тыңдауға, көп жазуға тура келеді.
Студенттер көбіне сөзді, сөйлемнің логикалық құрылымын,
олардың мағынасын ғана қабылдап, лектордың айтқанын толық
қағазға түсіріп алады. Бірақ дәрістің мазмұны студенттің өзіндік
ойлау жүйесінің құрамдас бөлігі бола алмайды. Студенттер
көбінесе дәріс конспектісін жүйесіз пайдаланып, емтихан кезінде
оқулықтың «орнын ауыстыратын» құрал ретінде ғана қолданады.
Дәрісті қалай тыңдау керек? Дәріс мазмұнын білімінің бір бөлігіне айналдыру үшін не
қажет ? Э.Фромм төмендегідей кеңес береді:
1. Ешқашан дәрісті «tabula rasae» деңгейінде тыңдамау қажет. Дәрісті ты ңдау үшін де
дайындық керек. Ол үшін - дәріс тақырыбымен, ұсынылатын әдебиетпен,
қарастырылатын мәселемен, «Жұмыс бағдарламасымен», о қу-методикалы қ
құралдарымен танысу қажет. Өз көзқарасыңыз бойынша тақырыпқа қатысты,
қызықты сұрақтарды дайындаңыз.
2. Дәрісті тыңдай отырып, оқытушымен пікір алмасы ңыз. Та қырып қа қатысты
өзіңізді қызықтыратын мәселеге жауап табу ға тырысыңыз.
3. Конспект дәрістің стенографиялық есебі болмауы керек. Дәрісті ұқыпты, ж үйелі,
логикалық тұрғыда жазу керек
4. Естеріңізде болсын: дәріс – бұл «тірі» процесс, өзара әсерлесу, пікіралмасу. Б ұл
жерде Сіз тек мәлімет сипатындағы білімді жина қтап, жаттап алмайсыз. Д әріс
Сізге белгілі бір әсерін тигізуі керек, Сіздің бойыңыздағы өзгерістерге ы қпал етуі
қажет.
5. Дәріс кезіндегі Сіздің тәртібіңіз өзіңізге, өзге студенттерге, оқытушыға деген өзара
сыйластық сатысында болуы қажет.
6. Дәріс кезіндегі оқытушының міндеті Сіздің білімге деген құштарлы ғы ңызды
арттырып, біліміңізді жетілдіруге жағдай жасау. Ал жеке т ұл ғалы қ қасиеттері ңізді
қалыптастырып, оны дамыту үшін үлкен еңбегіңіз қажет.
Конспектілеу – студенттің аудиториядан тыс өзіндік жұмысыны ң негізгі т үрлеріні ң
бірі. Конспект (латынша «шолу») – белгілі бір нәрсені ң (д әріс, ма қала, кітап
мазмұны) қысқаша, жазба түрде негізгі мазмұнын, фактілерін, мысалдарын қа ғаз ға
түсіру. Конспектілеу барысында студенттің логикалық ойлауы дамиды, с өйлеу
мәдениеті жетілдіріледі, есте сақтау қабілеті артады. Конспект жоспардан,
тезистерден, қосымша фактілер мен материалдардан т ұрады. Конспектілеуді ң
бірнеше жолдары бар. Ауызша айтылған пікірдің конспектісі – д әрісті ң,
баяндамалардың негізгі мазмұнын жазып алуды конспектілеу деуге болады. Д әрісті
конспектілеу кезінде студент лектордың берген мәліметімен шектеледі. Б ұндай
конспектілердің құндылығы автордың тәуелсіз ойы және пікірі к өрініс алады.
Көптеген ғалымдар, мысалы, Альберт Эйнштейн өз жа ңалығын дәріс кезінде аш қан,
неміс философы Гегельдің еңбектері оның университеттегі д әрістеріні ң
стенографиялық жазбалары. Дәл дәріс кезінде «творчестволы қ шабыт» оянады,
лектордың барлық білімі аудиторияға беріледі. Сондықтан дәріс мазмұнын д әл
қабылдау және оны сақтау аса маңызды. Дегенмен дәріс конспектісі – студентті ң
ойын ары қарай дамытуды көздеген бағыт-бағдар, құрылым, қаңқа. Дәріс
жазбаларын қайта қарап, өңдеп, түсініп, өзіндік баға беріп отыру керек. Мысалы:
«түсініксіз!», «жақсы ой», «өте маңызды» т.б. деген сияқты.
Конспектіні қалыптастыру түрлері: Мәтіндік конспект - өз с өзімен, м әтіндегі фактілер
мен цитаталарды қолдана отырып баяндау. Күрделі конспект – мәтіннің әр бөлігі
бойынша тезистер, ескертпелер, қосымша мәліметтер. Жиі кездесетін с өздер
бойынша конспект – сөйлемнің мазмұнын беретін сөздерден, абзац, параграфтардан
тұруы мүмкін.
ІІІ. Студенттің өзіндік жұмысы – оқу қызметінің жоғарғы түрі. Оқу барысында ғы
дағды. СӨЖ жалпы сипаттамасы: СӨЖ – тәуелсіз танымдық әрекет. Осы ұмтылыс
барысында студент белсенді қабылдайды, ойланады, жина қта ған м әліметтерді
тереңдетеді және кеңейтеді. Жаңа мәліметтерді қабылдайды, т әжірибелік да ғдыны
иеленеді. СӨЖ құрамын оқытушының бақылауынсыз іске асырылған о қу е ңбегіні ң
барлық түрі кіреді. СӨЖ – жеке, топтық, мерзімдік болып бөлінуі мүмкін. Сонымен
қатар – аудиториялық, аудиториядан тыс (ағымдағы – конспект, семинарға дайынды қ;
тақырыптық – реферат, болашақтық маңызы бар – курс жұмысы, диплом жұмысы
болуы мүмкін. СӨЖ – студенттің жеке іске асыратын іс-әрекетіні ң т үрі.
СӨЖ-ді дайындау түрлері: Оқу мәдениеті мен тыңдау мәдениетіні ң т әсілі; қыс қа
және рационалды жазба тәсілдері (көшірмелер, жобалар, тезистер, конспектілер,
аннотациялар, рефераттар, сын-пікірлер, кітәппен ж ұмыс жасауды ң жалпы әдістері);
еске сақтаудың жалпы әдістері; қосымша мәлімет іздеу әдістері (библиография,
каталогпен жұмыс жасау, анықтама материалдары, с өздіктер); әмтихан ға, сына ққа,
семинарға дайындалу тәсілдері; уақытты рационалды пайдалану т әсілдері. Ойды
жинақтау – оқыған материалды сұрыптау: оқыған мәтіндегі қажетті ж әне екінші
деңгейдегі мәліметтерді анықтау; анықтама, цифр, фактілерді жаттау, абстрактілі
фактілерді есте ұстау; таңдалып алынған мәліметтерді ой елегінен өткізу; әрбір
мәселе бойынша мәліметті реттеу және біріктіру, мәтінге логикалы қ құрылым беру.
Қалыптасқан ойды міндетті түрде сыртқы шығару керек. Өз пікірін айту – ауызша
хабарламалардың негізі. Пікір мәліметтік, логикалық, иллюстративті, тарихи,
түсіндірмелі болып бөлінеді.

Ұқсас жұмыстар

Дәріс

Кәсіби оқу орнында оқытуды ұйымдастыру формалары

Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

Информатиканы оқытуда қолданылатын әдіс - тәсілдер

Дәстүрлі және инновациялық оқыту технологиялар

Проблемалық дәріс

Оқу процесін ұйымдастыру формалары

Тарихты оқыту әдістемесі

КРЕДИТТІК ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІН ЕНГІЗУ ДУАЛДЫ ОҚЫТУ

ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ ПӘНДЕРІН ОҚЫТУ

Пәндер