Наркоз бергенде кездесетін асқынулар және оны жою жолдары

Наркоз Narсosis оглушение деген мағынаны білдіреді. Орталық жүйке жүйесінің функциясын тежейміз яғни естен тандырамыз, сезімді жоғалтады, рефлекторлы бұлшық еттердің тонусы төмендейді, тыныс алу және қан айналым системасының функциясы сақталынады. Наркоз хирургиялық жағдайларда яғни операцияларда қолданылады.

Химиялық құрылымы жағынан наркозға арналған заттар әр түрлі болып келеді. Орталық жүйке жүйесін тежейді, негізі наркоздың бірнеше кезеңі бар:

1) Анальгезия- біртіндеп ауру сезімі жоғалады және сезіну жоғалады. Егер бұл жағдайда көп жататын болса амнезия дерті пайда болуы мүмкін.

2) Қозу- науқас жиі қозғалып қатты сөйлей бастайды, тынысы және пульсі жиілейді, қан қысымы көтеріледі, көзінің қарашығы кеңейеді, барлық рефлекторлы қозғалыстар көбейеді.

3) Хирургиялық наркоз:

1 кезеңде - шеткейлі наркоз, барлық физиологиялық функциялар бір қалыпқа келеді, ұйқы дұрысталады, адам тыныштанады, бұлшық ет тонусы сақталынады.

2 кезеңде - күрделі наркоз, тыныс, пульс қалыптасады, стабилизация, рефлекторлы тиімділік пен және бұлшық ет тонусы төмендейді.

Наркозға арналған дәрілік заттар

3 кезеңде - терең наркоз, тыныс беткейлі болады, жиі және диагфрагмалы, көздің қарашығы ақырындап кеңейеді, тахикардия көбейеді, қан қысымы төмендейді, жалпы бұлшық ет атониясы болуы мүмкін.

4 кезеңде - сверхглубокий наркоз (терең деңгейлі наркоз), қан қысымы төмендейді, диагфрагманың тырысуы пайда болады, барлық физиалогиялық функциялардың параличі басталады. 3-ші 4-ші наркоздың кезеңі болуы мүмкін емес себебі ол тез арада агональды кезеңге өтіп кетеді.

4) Паралич (агональды) кезеңі - тыныс алу бірден нашарлайды, пульс жоғалады, қан айналым жоғалады, өлім тыныс алудың параличінен және тамырлардың қозғалу центрінің тоқталуынан пайда болады. Наркозды ағзаға енгізуді тоқтатқанда ояну барлық кезеңде кері бағытта жүреді және наркоздан кейінгі ұйқы кезеңі басталып кетеді.

1) Ингаляцияға арналған наркоз - газ тәріздес және ұшқыш сұйық анестетикті, наркозға арналған аппарат арқылы немесе эндотрахиалды трубка арқылы тыныс алу мүшелеріне енгіземіз. Ингаляциялық наркоз қабылдағанға ыңғайлы.

2) Ингаляциялық емес наркоз - анастетиктердің ерітінділері көк тамырға кей кезде бұлшық етке немесе ректальда енгізіледі. Ингаляциялық емес наркоздың ояну кезеңдері мүлдем жоқ бірақ, бұл наркоз бен басқару мүмкін емес. Ингаляциялық наркозды басқаруға болады.

Наркоздың түрлері:

3) Мононаркозда- бірақ препарат қолданамыз

4) Аралсқан наркоз - екеу немесе бірнеше препараттар қосындыларын мысалы: фторотан мен азот тотығын қолданамыз.

5) Комбениревонный наркоз - ингаляциялық және ингаляциялық емес наркоздарды аралстырып енгіземіз. Аралас және комбенированный наркоз дәрілік заттардың концентрациясын төмендетуге қамтамасыз етеді. Жалпы анестезияны адекватты өткізуге әсер етеді.

6) Потенцированный наркоз- комбенированный наркоз бен наркотикалық әсері бар анальгетикалық және седативті әсер ететін препараттарды қосып енгіземіз. Нейролептаналгезиялық наркоз - нейролептиктердің наркотикалық анальгетиктермен араластырып мысалы: дропередолды фентанилмен аралстырып енгіземіз.

Ингаляциялық наркозға арналған дәрілік заттар

Ингаляциялық емес наркозға арналған дәрілік заттар

1. Ұшқыш сұйық заттар: - наркозға арналған эфир - фторотан (галотан) - метоксифлуран (пентран) - трихлорэтилен (трилен) - энфлуран - изофлуран - десфлуран - флороксен 2. Газ тәріздес заттар: - азот тотығы - циклопропан

1. Барбитура қышқылының туындылары: - тиопентал - натрий - гексенал - метагекситал (бриетал) 2. Барбитура емес препараттар: - пропанидид (сомбревин, эпонтол) - натрий оксибураты (ГОМК) - кетамин (кеталар, калипсол) - пердион (виадрил) - альфаксолон (альтдресин) - этомидрат (раденаркон, гипномидат) - пропофол (диприван)

Наркозға арналған дәрілік заттардың классификациясы:

Ингаляцияға арналған наркоз

Метоксифлуран - фторотанмен эфирге қарағанда белсенділігі жоғары бірақ ояну кезеңі ұзақ.

Кері әсері: фторотанға ұқсайды, бірақ миометрияның релаксациясын шақырмайды. Жоғары анальгетикалық белсенділігі бар.

Ингаляциялық наркозға арналған дәрілер

Флуроксен - наркоздың болуы және одан шығу аралығы тез. Қаңқа бұлшық еттерінің босалуы төмен. Жанғыш препарат.

Энфлуран, изолуран, десфлуран - құрамында фторы бар анестетиктер, әсер етуі фторотанға ұқсайды. Миорелаксацияны өте қатты шақырады бірақ кері әсері фторотанға қарғанда аз.

Хлороформ- қазіргі кезеңда қолданбайды көбінесе фармацияда ерітікіш және экстрагент ретінде қолданамыз.

Ингаляциялық емес наркоз

Гексенал -тиопенталға ұқсас бірақ наркотикалық және бұлшық еттерді босатқыш қасиеті төмен.

Метагекситал - тиопенталға қарағанда белссенділігі жоғары бірақ әсер етуі 7-10 минутқа созылады.

Пропанидид - Propanididum (Б) : ампула 5% ды ерітінді 10мл. Көк тамырға баяу енгіземіз, мүлдем қысқа әсері бар наркоз 20-40секундтан кейін басталып кетеді, хирургиялық кезеңі 3-5 минутқа созылады, адам 2-3 минуттан кейін есін жинай бастайды, 20-30 минуттан кейін наркоз әсер етуін тоқтатады. Тыныс алуды тежейді, тахикардия, жүрек айниды, ықылық пайда болады, терлейді, анафилактикалық шок шақыруы мүмкін.

Ингаляциялық емес наркозға арналған дәрілік заттар.