Тұтқыр заттар сипаттамасы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Ғылым және Білім министрлігі
Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БӨЖ

Жоспар
• Тұтқыр заттар сипаттамасы
• Жұмсартқыш заттардың сипаттамасы
• Шырышты заттардың сипаттамасы
• Адсорбциялағыш заттардың сипаттамасы
• Бұл топтың препараттары организмде тікелей тиіскен
жерлерінде белоктарды тұндырып, альбуминаттар түзеді де,
тіндерді тығыздайды. Олардың беттерінде белокты
қабыршық пайда болады. Ол төменгі қабаттарды және
сезімтал нерв талшықтарының үштерін химиялық,
бактериялық, механикалық тітіркендіргіштерден қорғайды.
• Олардың әсерінен рецепторлардың сезімталдығы төмендейді,
қан тамырларының өзектері тарылады, олардың
қабырғаларының өткізгіштігі нашарлайды, секреттің бөлінуі
шектеледі. Осының салдарынан экссудаттың түзілуі азаяды.
Препараттың қабыну процессіне қарсы әсері осылай пайда
болады. Сонымен қатар микроорганизмдердің де
белоктарына әсер ету арқылы оларға қарсы тұрады.
Тұтқырлағыш заттардың осындай жан-жақты әсерлері
оларды тек жергілікті ғана әсер ететін дәрілік заттар емес,
орталық нерв жүйесі арқылы барлық организмге әсер ететін
дәрілік заттар деп қарауға
• болатындығын дәлелдейді.
Малдәрігерлік тәжірибеде қолданылатын тұтқырлағыш заттарды екі
топқа бөледі:
.Органикалық тұтқырлағыш дәрілік заттар (өсімдіктерден алынады);
.Органикалық емес тұтқырлағыш дәрілік заттар (металл препараттары

• Танальбин – Tannalbinum.
Таниннің белок альбуминмен
қосылысы. Құрамында 50 % танин
бар. Суда, спиртте ерімейтін,
қошқыл түсті амофты ұнтақ. Ауыз
қуысының және асқазанның
кілегей қабықтарына әсер
етпейді, әсері тек ішектерде ғана
байқалады. Ондағы сілтілік
ортада препарат ыдырайды да,
одан танин бөлінеді. Ол
тұтқырлағыш, қабынуға қарсы
және қанның ағуын тоқтататын
әсер етеді. Ішектердің жіті
қабынуларында, оларда қан ағуы
байқалғанда қолданады.
• Еменнің қабығы – Cortex Quercus. Әртүрлі емендердің жас
бұтақтарынан ерте жазғытұрым жинап алынған қабықтары.
Құрамында10 % кіріктіргіш зат, пектиндер, флавин
қосылыстары, қант және т.б. заттар бар. Осы заттар оның
тұтқырлағыш, қабынуға қарсы және қанның ағуын
тоқтататын әсерлерін тудырады. 1:10 мөлшеріндегі
қайнатпасы ауыз қуысының қабынуында, фарингитте,
асқазан мен ішектер қабынғанда және оларда қан ағу
байқалғанда қолданылады. Күйікке қарсы 1:5 тұнбасы
пайдаланылады.
• Ксероформ – Xeroformium. Құрамында 50-55 % висмут
тотығы бар, сарғыш түсті, өзіне тән иісі бар, ұсақ аморфты
ұнтақ. Суда, спиртте, эфирде ерімейді. Тұтқырлағыш,
кептіргіш, антисептикалық дәрілік зат ретінде май және
• Дерматол – Dermatolum.
Құрамында 55 % висмут
тотығы бар, сарғыш түсті,
иіс-дәмі жоқ аморфты
ұнтақ. Суда, спиртте
ерімейді, сілтілік ортада
ериді. Тұтқырлағыш,
кептіргіш, антисептикалық
дәрілік зат ретінде тері мен
кілегей қабықтардың
ауруларында майлы
ертіндісі мен ұнтағын себу,
жағу арқылы қолданады.
Жұмсартатын дәрілік заттар
• Бұл топтың препараттары терінің бетін қабыршықпен жабу, немесе
оған сіңу арқылы оны сыртқы ортаның жағымсыз әсерлерінен
қорғайды. Олар тіндер үшін бейтарап заттар: теріні жұмсартады,
созылмалылығын жақсартады, ылғалдылығын сақтайды,
жетіспейтін майды толықтырады. Сондай-ақ оны жылытады, ондағы
қан тамырларының өзектері кеңейеді, жергілікті қан айналуы
жақсарады, тіндерде зат алмасу процессі қалыптасады. Ішке
бергенде химус жұмсарады, оның эвакуациясы жылдамдайды.
• Препараттарды дұрыс сақтамағанда олар бұзылады. Ондай дәрілік
заттарды қолданғанда кері әсер алынады. Оларды малдар майда
еритін улы заттармен уланғанда қолдануға болмайды.
• Жұмсартатын дәрілік заттарды малдардың майы, өсімдіктердің майы
және май тәрізді заттар деп бөледі.
• Жұмсартқыш заттар нашар сіңетін және оңай сіңетін болып
бөлінеді.
• Нашар сіңетін заттарға: парафин, вазелин.
• Оңай сіңетін заттарға: шошқа майы, ланолин.
• Майлар ыдырағанда жергілікті тітіркенкендіргіш әсер ететін, ал
сіңгеннен кейін тым улы заттар түзеді. Бактериялардың және
ылғалдылықтың әсерінен майлар мен сұйық майлар қышқылдар
мен глицериннің түзілуіне байланысты ыдырайды, бұл орайда
олар жағымсыз иіс пен дәмге ие болады.
• Мал өнімдерінен • Ағаш шайыры– ағашты жылу көмегімен
дайындалатын майлар құрғақ айдау арқылы алынатын органикалық
• Шошқалардың тазаланған майы. заттар қоспасы. Ол көптеген органикалық
Бұл шошқалардың ішкі қосылыстардан тұрады. Олардың құрамында
ағзаларының майы. Суда ерімейді, тұнбаға түсетін, суда және органикалық
еріткіштерде еритін шайырлар болады.
спиртте нашар ериді. Эфирде,
Органикалық еріткіштердің көмегімен бөліп
майларда, хлороформда жақсы
алған шайырлардың құрамы тұндырып алған
ериді. Дәрілік заттармен жақсы шайырлардан өзгеше. Ағашты құрғақ айдағанда
араласады. Қараңғы, құрғақ, пайда болатын ағаш шайыры құрамында 46 –
салқын жерде сақтайды. Малдың 65%-ға дейін фенол қышқылдары және
терісі арқылы жақсы сіңеді. үлкен молекулалы фенол қышқылдары болады.
• Тазаланған ланолин. Қойлардың • шайыры өндірісте көп пайдаланылмайды.
жүнін жуған судан бөлініп Олардың біраз мөлшері, әсіресе, қарағай
алынатын май тәрізді зат. Суда шайырлары, ескі резиналарды өңдегенде
ерімейді, эфир мен хлороформда жұмсартқыш заттар есебінде
жақсы ериді. Тұрақты, жылдар пайдаланылады.Ағаш шайырына
бойы сақтауға болады. Сусыз алынған фенолдарды, қышқылдарды және
ланолин өзінің май тәрізді олардың туындыларын гербицидтер алу үшін де
консистенциясын өзгертпей суды пайдаланады.
бойына сіңіретін қасиеті бар.
• Шырышты заттар суда бөртеді, гомогенді қоймалжың сүйықтық түзеді,
салқындатқанда сілікпе түрінде тоңазиды.бұл сұйықтың тұтқырлық
қасиеті жоғары, олардың ортасында химиялық процестер өте баяу өтеді,
диффузия мен сіңу процесі баяулайды, сұйықтың өзі тұтқыр әсер етеді.
• Шырышқты заттар жылуды нашар өткізеді, мұны қабыну құбылыстарын
емдеуде пайдаланады.
• Ветеринариялық тәжірибеде шырышты препараттар қабыну ға қарсы
қолданылатын дәрі – дәрмек ретінде, сондай ақ дәрілік заттарды ң әсерін
бәсеңдету үшін, асқазанға түскен улануды емдеуде, әртүрлі дәрілік
формаларда, басқаларды дайындау да қолданылады.
• Фармацияда шырышты заттарды пилюля, болюс және ботқа дайындау
кезінде форма түзгіш зат ретінде, галендік препараттар технологиясыны ң
басқа да жағдайларында пайдаланылады.
• Шырышты заттарға: крахмал, зығыр дәні, жалбызтікен тамыры,желатин,
қара сора жемісі жатады.
Адсорбциялағыш заттар
• Адсорбенттер суда ерімейтін, тіндерді тітіркендірмейтін, сіңіру беті
үлкен, ұсақталған бейтарап заттар. Неғұрлым сіңіру беті үлкен
болса, солғұрлым сіңіру күші жоғары. Малдәрігерлік тәжірибеде
газдарды, улы заттарды сіңіру үшін; экзема, ойық жараларды емдеу
үшін қолданады. Сіңетін заттардың адсорбенттермен байланыстары
тұрақты болмағандықтан, оларды тездетіп организмнен шығару
мүмкіндіктерін ойластырған жөн.
• Тальк – Talcum. Теріге оңай жабысатын, ақ түсті ұнтақ. Бездердің
секреттерін сіңіру арқылы теріні кептіреді, оны механикалық
тітіркендіргіштердің әсерінен қорғайды. Жеке өзін, немесе басқа
дәрілік заттармен қосып ылғалды экземада, ойық жараларда
қолданады. Ұнтақтар мен дустарды дайындағанда толықтырғыш
зат ретінде пайдаланылады.
• Ақ балшық (каолин) – Bolus alba. Негізінен алюминий
силикатынан тұратын, майлы, ақ түсті ұнтақ. Суда, басқа
да еріткіштерде ерімейді. Адсорбент ретінде іштей және
сырттай қолданады. Ішке газ бен сұйықтарды сіңіру үшін;
май, паста ретінде тері ауруларында; негіз ретінде
пилюла, таблеткаларды дайындауда пайдаланылады.
Препаратты құрғатқыш шкафта залалсыздандырып
барып қолданады.
• Белсендендірілген көмір – Carbo activatuens. Мал
өнімдері мен өсімдіктерден алынып, арнайы өңделген,
үлкен сіңіру беті бар көмір. Иіссіз, дәмсіз, ертінділерде
ерімейтін қара түсті зат. Малдәрігерлік тәжірибеде
малдың іші кепкенде, өткенде, уланғанда, асқазан сөлі
көп бөлінгенде қолданылады. Әсіресе малдар
алкалоидтармен, металл тұздарымен, гликозидтермен
уланғанда әсері жақсы.
Пайдаланылған әдебиеттер:

• bankreferatov.kz/kazaksha-referattar.html
• 1referat.kz/
• stud.kz/
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

ТҰТҚЫР ЗАТТАР СИПАТТАМАСЫ.ЖҰМСАРТҚЫШ ЗАТТАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ.ШЫРЫШТЫ ЗАТТАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ

Ирис өндіру технологиясы

Бір капсуланың құрамында белсенді заттар

Қаптаушы заттар, адсорбциялаушы заттар

ҚҰРЫЛЫС ЕРІТІНДІЛЕРІ

Жаңа байланыстырушы заттардың түрі. СНГ мен Қазақстанда әктас, гипс, цемент, шыны, керемика өндірісі. Заманауи құрылыс саласындағы Қазақстан зауыттарының орны мен ролі. Коагулянт өндірісінің материалды ағынын есептеу

Пәндер