Жүрек қан тамырлар жүйесін кешендік емдеу әдістері

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Б ӨЖ
Тақырыбы:. Жүрек қан тамырлар жүйесін кешендік емдеу
әдістері.

Орындаған: Қозыханов М
ВМ- 305
Тексерген:Билялов Е.Е.

Семей қаласы – 2016 жыл
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Артериосклероз
Тамыр тромбозы
Пайдаланған әдебиеттер
Қан тамырларының аурулары
Ауылшаруашылық малдарының қан
тамырларында кездесіп тұратын түрлі аурулардың
ішінен жиі әктеніп қатаюы мен бекітілуі.
Артериосклероз (Arteriosclerosis) артерияның әктеніп
қатаюы тамырдың қабырғасында дәнекер ұлпалардың
өсіп қалындануымен сипатталады. Бұл аурудың пайда
болуына, көбінесс атеросклeроз - тамырдың ішкі
қабығына холестериннің (май тәріздес зат) жабысып
шоғырланып нығыздауы себепкер болады.
Себептері.
Артерияның әктеніп қатаюының өздігінeн пайда болуы
сирек кездеседі, егер кездессе, онда кәрі малдарда ғана
болады. Көп жағдайларда, ол дұрыс
азықтандырылмағандықтың салдарынан организмдегі зат
алмасуының бұзылуынан және індетті құрт, жұқпалы емес
басқа да аурулардың асқынып, уыттың денеге таралуынан
пайда болады. Тамырдың қатаюына себепкер болатын
бірде-бір жағдай, тамырдың қызметіне көп уақыт бойы
ауыр салмақ түсіру (денеге артық күш түсіру, көп
мөлшерде құнарсыз қомақты азықпен азықтандыру т.б.).
Дамуы.
Артериосклероз, малдардың көпшілігінде баяу дамиды.
Азғындаудың алдыңғы кезінде тамырдың ішкі қабатында
(интима) май қату, жылтыр шеміршектену (гиалин) және шіру
(атероматоз) процестсрі басымырақ болады да, сонан соң
тамыр кабырғаларына дәнекер ұлпалар (фиброзды) өсіп кетеді
(артериосклероз). Аталмыш өзгерістер тамыр қабырғаларының
серпімділігін көп төмендетіп, тесіктерін тарылтып, қан
айналымын қиындатады. Ол артериядағы қысымды көтеріп,
жүректің, әсіресе сол карыншаның жұмысын күшейтеді.
Қайналымындағы қатты ауытқулар сауыт (коронарлы)
артериясы, қолқа және ми тамырлары әктелінгенде анық
байқалады. Аталған тамырлардың қабырғаларындағы азғындау
өте қатты болғанда, олар жарылып кетіп малдарды аяқ асты
өлтіреді немесе шала не толық салдандырады.
Майда тамырлар жарылса, қан құйылады, ал оның тигізетін
зардабы көлемі мен жайылған жеріне байланысты болады.
Тамырлардың бәрі бірдей дерттенбесе, олардың кей жерлері
кеңейіп (аневризм) кетеді де, сол кеңейген жерлері жарылып
өлім-жітімге әкеліп соқтыруы мүмкін. Мәселен, жылқылар
делафон - диозбен ауырғанда алдыңғы шажыркай артериясы
кеңейіп кетеді дe организмге қаттырақ салмақ түскенде
жарылып кетуі мүмкін (кедергілерден карғығанда, тосыннан
құлағанда, денеге қатты салмақ түскенде).
Өзгерістер.
Қантамырларының қабырғаларына дәнекер
(фиброзды) ұлпалардың өсуіне байланысты, олар
тығыздалынып калындайды. Ауыр өткен жағдайда,
қан тамырларының қабырғаларының әктелінгені
анықталады. Тамырлар жарылған жағдайларда қан
акқан жерлер көрінеді.
Симптомдары.
Көп жағдайларда ауру баяу дамитын болғанды қтан, сырт белгілері
онша айқын білінбейді. Басқа да еске алатын бір жайт, өнімділігі
мол малдардың тіршілік етуі қысқалау болғандықтан, оларда
артериосклероздың белгілері толық дамып үлгере алмайды. Әдетте,
малдардың өнімділігі, жұмыс істеу кабілеттілігі т өмендейді, өрісте
жайылып жүрген кeздeріндe тез шаршағыш келеді. Терілеріні ң,
серпімділік қасиеті нашарлап, жүндеріні ң (т үктерді ң) әдеттік
жылтырауы көмeскіленeді. Жүйке-бұлшық ет к үш-қуаты, шартты
рефлекстері6 әсіресе жұмыс істегеннен кейін нашарлайды. Сырт
қан-тамырларының кабырғалары қатаяды. Жүрек дыбыстарыны ң
бірінші сазы ұзарады, басыңқы естіледі, ал екінші сазы к өбінесе
қолқада күшейеді және eкпіндeлінeді. Артерияда ғы қысым
көтеріледі. Мысалы, жылқылар мен сиырларда кан қысымыны ң е ң
жоғарғы көрсеткіші 160 мм сынап бағанасына дейін к өтеріледі.
Өтуі. Ауру, ылғи созылмалы түрде өтеді де
альвеолалардың,эмфземасын, өкпелердің склерозын,
бауырдың берішін, бүйректердің склерзын, асказан мен
ішек-қарындардың кілегейлі кабықтарының созылмалы
қабынуларын тудырады.

Балау. Қан-тамырларын тексеруге, қан қысымын
өлшеуге, малдардың жұмысқа қабілеттілігі мен
өнімділігінің өзгерулерін еске алуға негізделген.

Болжамы. Шүбәлі, ауыр өткен жағдайда тиімсіз.
Емі.Артериосклероздың толық дамыған кезінде емдеу нәтиже
бермейді. Жылқыларды жеңіл жұмысқа ауыстырады да, жүйелі
түрде демалып тұруын қадағалайды. Аурудың дамуының
алдыңғы кезеңінде азықтандыруды реттеумен қатар
(диетотерапия) йодты препараттар, жүрек қан-тамыр дәрі-
дәрмектерін қолдану жақсы нәтиже береді, солармен қатар
ұлпалық емде қолданады.
Сақтандыру шаралары. Ауруды алдын ала ескертудің
негізінде малдарды толық сапалы азықтармен азықтандырумен
бірге, жұмысқа тиімді пайдалану керек. Атеросклероз бен
артериосклерозды тудыратын ауруларды дер кезінде емдеу
керек.
Тамыр тромбозы (Trombosis) - артерия не вена
қантамырларының ұйыған қанмен толық не
жартылай бітелуі.
Себептері. Өз бетімен дамитын тамырдың бітелуі
тамырлардың жарақаттануларынан не қабынуынан пайда
болады. Туындаған ретінде, ауру эндокардиттің,
атеросклероздың аскынуларынан, атероматоздық қатпарлы
табақшалар мен (бляшки) шіріген жердің ыдырауынан пайда
болады. Тамырдың ұйымалы бітелуіне, қан айналымын
бәсеңдетуге мәжбүр еткізетін жүрек кызмeтінің нашарлауы,
қан-тамырларының серпімділігінің төмендеуі себепкер болады.
Ауылшаруашылық малдарда, артeрияға қарағанда вена
көбірек зақымдалады. Көбінесе дұрыс тесе білмегендіктен, не
дәрі-дәрмектерді қателікпен сыртқы қабатына енгізу
себептерінен мойын көк тамыры кабынып, оның қуысы
бекітіліп қалады (тромбофлебит). Бұл ауру қан-тамырларының
ішкі қабатының сезімталдығы күшейіп (аллергия) өзгеруінен де
пайда болады.
Дамуы. Пайда болған қан ұйындысы кейде жұмсарып қайта
таралып кетеді, кейде тығыздалынып қан-тамырының
қабырғасын қабындыруы мүмкін. Венадағы қанның
ұйылмалы бекітілуі, көп жағдайларда тиісті ағзалар мен
ұлпалардың қызметтерін қатты бұзып оларды шірітіп,
ыдыратуға дейін апарады. Осындай жағдайларда малдардың
жұмысқа қабілеттілігі мен өнімділігі күрт төмендейді. Ірі кан-
тамырлардың, мәселен іш қолқасының (брюшная аорта),
мықын артериясының (подвздошная артерия) бекітілулері,
әдетте малдарды тез арада өлтіреді.
Паталогиялық-анатомиялық өзгерістер.
Ірі тамырлардың ішінде қабырғаларына бірігіп өсіп
кеткен тромбоциттер, лейкоциттер, фибрин
талшықтарынан, эритроциттерден құралған ақ түсті қан
ұйындысын көруге болады. Олардың құрылысы ерекше
қабаттылықпен бейнеленеді, шеміршектеніп кетуі де
мүмкін. Майда тамырларда қан ұйындысы көбінесе
фибрин талшықтарынан, эритроциттерден,
лейкоциттерден, тромбоциттерден тұрады.
Симптомдары. Қан ұйындысы орналасқан жерлері мен
зақымдалынған тамырдың көлеміне байланысты болады.
Мысалы жүрек етінің күре тамыры (коронарлы) қан
ұйындысымен бітелсе, оның кей жері жансызданып
(инфаркт) тиісті белгілер жиынтығымен к өзге т үседі,
бүйректер артериясы бекітілсе - «бүйрек шаншуы» пайда
болып, қан қысымы көтеріледі, несспте нәруыз бен қан
анықталынады. Иттер мeн шошқаларда өкпелeр артeриясы
жиі бітеледі. Веналардағы қан ұюы, ылғи да ауырсынып
өтeді. Кейде дене қызуы көтеріледі, эритроцитті ң шөгу
жылдамдығы да тездетіледі және нейтрофильді лсйкоциттер
көбейеді.
Аяқтарының ірі веналарында қан ұйыса малдар
орындарынан тұра алмай қалады. Аяқтары суып,
сезімталдығы жоғалып кетеді. Ауру малдар калтырайды,
тырысады, тeрлейді, ентігeді, жүрек соғуы жиілeйді.
Алдынғы қуыс көк тамыр бітeлсe мойнындағы, бас пен
алдыңғы аяқтарындағы вeналар қанға толып кетеді. Кеуде
шемені дамуы мүмкін. Артқы қуыс көк тамыр бітeлсe
дененің артқы жақ веналарында қан іркіліп, іш шемені
дамуы мүмкін. Қақпа көк тамырының бітелуі асқазан мен
ішек-қарында қанды іркілтіп жалпы қорeктенуді бұзады.
Туғаннан кейін кездесіп тұратын жатырдың қабынуынан
қоздырғыштық қабілеті артқан микробтар денеге жайылып,
(сепсис) веналарды кабындырып, қуыстарын бекітіп тастауы
(тромбофлебит) мүмкін.
Өтуі. Тамырдағы қанның ұюы көбінесе созылмалы түрде
өтеді. Егерде ұйыған қан таралып кетсе қанның ағымы
қайтадан қалпына келеді, ал ұйыған қан катайып, тамыр мен
бітісіп, өсіп кетсе қан айналымы қосымша майда тамырлар
(қоллатеральды) арқылы жүреді. Ауру қайталануы мүмкін.
Жүрек, ми, бүйрек, өкпе тамырлары бекітілсе, мал тез арада
өліп қалады.
Балау. Сырқат жайындағы мәліметтерді (анамнез) еске ала
отырып, ауруға тән белгілерін дәл табуға негізделінеді.
Болжамы шүбәлі не тиімсіз.
Емі. Малдарға толық тыныштық жағдайлар жасайды.
Жаңадан болған бекітілуде қанға фибринолизин, венаға 1 кг
дене массасына 50-100 Ә.Б гепарин құюға болады және жүрек-
қантамыр қызметтерін жақсартатын тиісті дәрі-дәрмектерді
қолданады. Стероидті емес қабынуға қарсы натрий
салицилатын ірі малға 15-75 г, ұсақ малға 0,2-2,0 г береді. Ірі
малға бутадион 5-10 г, ұсақ малға 0,2- ,4 г тағайындайды. Түрлі
індетті аурулардың салдарынан пайда болатын венаның
қабынуы мен бекітілуінде әдейі арналған дәрі-дәрмектер
антибиотиктер, сульфаниламидтер қолданылады. Аталынған
және баска да дәрі-дәрмектерді дер кезінде колданбаса, ем
дұрыс нәтиже бермейді.
Пайдаланылған әдебиттер:
1.«Малдәрігерлік тәжірибеде ауруларды анықтау және
емдеу техникалары»,. Қожанов К.Н.
2. «Жануарлар морфологиясы және латын терминологиясы»
оқулығы, 2005жыл.
3. «Малдың жұқпалы емес ішкі аурулары»,./Қожанов К.Н.
4. Несіпбаев Т.,Жануарлар физиологиясы., Алматы 2012 ж.

Ұқсас жұмыстар

Жүрек қан тамырлар жүйесін кешендік емдеу әдістер

Жұқпалы емес ішкі аурулар

Қан тамырлары

Жүректі тыңдау

ШЖҚ Жоғарғы медициналық колледжі КМК

Тыныс алу жолдарының зерттеу әдістері

Қан айналым жүйесінің клиникалық физиологиясы. Кардиологиядағы интенсивті терапия

Қан айналым шеңбері

Жүрек тамырлар

Неврологиядағы диагностика және емдеу әдістері

Пәндер