Дәрілік авран (Gratiola officinalis): морфологиясы, фармакологиялық қасиеттері мен уыттылығы

БӨЖ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ТАҚЫРЫБЫ: Дәрілік авран

Орындаған: Сембай Асельхан

Қозыханов Мирас

Тобы: ВМ-305

Тексерген: Ығиева А. С.

2017 оқу жылы

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

2. 1. Дәрілік авранның сипаты

2. 2. Дәрілік авранның емдік қасиеті

2. 3. Сақтық шаралары

III. Қорытынды бөлім

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Дәрілік авран (лат. Gratiola officinalis)

Бақажапырақ тұқымдасына жататын шабындықтарда, су жағаларында өсетін өте улы өсімдік. Шөбі кепсе де уы қайтпайды. Улану белгілері жылқылар мен ірі қара малының арасынан көптеп кездестіруге болады

Ғылыми топтастыруы

Дүниесі:

Бөлімі:

Табы:

(unranked)

Түрі:

Сабы:

Тегі:

Тұқымдасы:

Тайпасы:

Өсімдіктер

Гүлді өсімдіктер

Қос жарнақтылар

Eudicots

Asterids

G. Officinalis

Lamiales

Gratiola

Plantaginaceae

Gratioleae

Екі-есімді атауы

Gratiola officinalis

Сипаты

Сабағының жоғарғы жағы төрт қырлы.

Тамыры көлбеу өседі.

Жапырақтары кезектесіп орналасқан, отырмалы, ұштары сүйір, шеттері ара тісті, жіңішкелеу келеді.

Гүлдері ақ немесе ашық қызыл түсті, гүл сабақтары ұзын, жапырақтарының қуысында орналасқан. Гүл тәжі сары түтікшеге ұқсайды.

Мамыр-шілде айларында гүлдейді.

Жемісі қыркүйек айында піседі.

Таралу аймағы

Өзендердің, көлдердің жағаларындағы ылғалды жерлерде, суармалы шабындықтарды, ормандардың шеттерінде өседі.

Жарық сүйгіш бұл өсімдік көлеңкені аса ұнатпайды, дегенмен қатты ыстыққа да шыдамсыз болып келеді.

Дәрілік авранды Шығыс Еуропадан, Ресейдің еуропалық бөлігінен, Белоруссия мен Украинадан, Орта және Кіші Азиядан, Солтүстік Қазақстаннан көптеп кездестіруге болады.

Құрамы

Грациозид

Грациамид

Кукур-битанцин

Грациотоксин атты гликозидтер;

Сапониндер

Органикалық қышқылдар

Майлар

Емдік қасиеті

Дәрі үшін авранның жерге түскен бөлігін гүлдеген кезінде жинап алады және оған қосымша тамырын да пайдаланады.

Бұл өсімдіктен жасалған дәрілердің несеп айдайтын, іш жүргізетін, құстыратын, ішек құрттарын түсіретін қасиеттері бар. Осыған байланысты шемен ауруын, бауыр және тамақ ауруларын, геморройды, подаграны емдеу үшін пайдаланады.

Терінің көптен жазылмай жүрген ауруларын, қышыма қотырды да емдейді.

Сығылып алынған жас сөлін майға араластырып дене сыртындағы жараларға жағуға да болады.

Сақтық шаралары

Дәрілік авран улы.

Егер мөлшерін аздау етіп алса іш жүргізеді, көптеу етіп алса құстырады.

Басқа өсімдіктермен араластырып жеп қойған жағдайда малдың ішінен қан кетеді, құсады, кейде өліп те кетеді. Сондықтан дәрілік мақсатқа аса үлкен сақтықпен, тек дәрігердің рұқсатымен ғана қолданылады.

Қорытынды

Дәрілік авран толық зерттелмеген. Дегенмен ас қорыту жүйесінің кілегей қабығын қатты тітіркендіреді. Сондықтан да ол өте күшті іш өткізетін дәрілердің қатарына жатқызады. Өсімдік кептіргенде де өз улылық күшін жоймайды. Емі клиникалық белгілеріне қарай бағытталады.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Будагян Ф. Е. Пищевые токсикозы, токсикоинфекции и их профилактика. -М. : Медицина, 1972. -216 б.

2. Козярин И. П., Слободкин В. И. Неотложная помощь при пищевых отравлениях // Скорая и неотложная медицинская помощь. Под ред. Зозули И. С. и Чекмана И. С. -К. : Здоров'я, 2002. -С. 699-720.

3. Мельникова И. П. Оказание первой помощи при химических отравлениях. 2009 ж.

Интернет беттері

http://www. bioaa. info/index. php/2009-12-22-13-07-19/276-2011-01-19-20-07-16. html

http://www. medical-enc. ru/28/poisonous-plants. shtml аударылды

Ұқсас жұмыстар

Дәрілік қырмызыгүл (Calendula officinalis): сипаттамасы, химиялық құрамы, емдік қасиеттері мен өсіру әдістері

Пиримидин туындылары негізіндегі дәрілік заттардың синтезі, фармакологиялық қасиеттері және қолданылуы

Сапониндер бар дәрілік өсімдіктер: стероидты сапониндердің құрылымы мен фармакологиялық қасиеттері

Шетен (Sorbus): морфологиясы, таралуы және фармакологиялық-қолданбалы қасиеттері

Өсімдіктердегі биологиялық белсенді заттар: классификация және фармакологиялық қасиеттері

Бейорганикалық дәрілік заттар: жіктелуі, фармакологиялық топтары және молекулалық құрылысы

Жалпы рецептура: жазу ережелері, дәрілік формалар және фармакологиялық негіздер