Эпзоотологиялық анализ негіздері.Жұқпалы ауруларының эволюциясы және жіктелуі

Презентация қосу

Эпзоотологиялық анализ
негіздері.Жұқпалы ауруларының
эволюциясы және жіктелуі

Орындаған: Қилашев Е.Ж.
Тобы: ВМ 305
Тексерген: Байгазанов А.Н.
Жоспар

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1. Эпзоотологиялық анализ
негіздері
2.2. Жұқпалы ауруларының
эволюциясы және жіктелуі
III.Қолданылған әдебиеттер
Эпизоотологиялық анализ
негіздері
• Ірі қара мал туберкулезі бойынша 2000
жылдан бастап 2011 жылға дейінгі
эпизоотиялық ахуалды талдау жұмыстары
көрсетуінше республикада 94 сау емес елді-
мекендерде аталған ауру тіркелінген.
• Бұл көрсеткіш Қазақстан Республикасы
бойынша жалпы елді мекендерге шаққанда
1,2% құрайды, оның ішінде, Ақмола
облысында – 2 (0,23%), Қарағанды – 13 (2,3%),
Қостанай - 48 (6,5%), Жамбыл – 11 (4,7%),
Ақтөбе – 7 (1,5%), Батыс-Қазақстан – 3 (0,6%),
Павлодар – 7 (1,4%), Солтүстік-Қазақстан – 3
(0,6%) елді мекен тіркелген.
• Осы талданып отырған уақыт ішінде ірі қара мал
туберкулезіне оң диагностикаланған 50 оқиға
тіркелінген. Оның 20 оқиғасы 2007 жылы және 9
оқиғадан 2008, 2009 және 2011 жылдары
тіркелінген. Туберкулез Қазақстанның 5
облыстарында тіркелінген: Ақтөбе – 1, Жамбыл – 2,
Қарағанды – 13, Қостанай – 9 және ең көбі
Павлодар облысында – 25. Осы кезде Павлодар
облысында, талданып отырған толық 5 жыл ішінде
туберкулезбен ауырған жануарлар 2010 жылды
есептемегенде жыл сайын тіркелініп отырған, бұл
жергілікті орындарда өткізіліп отыратын
профилактикалық және эпизоотияға қарсы
шаралардың тиімсіздігі немесе жартылай тиімді
екендігін көрсетеді.
• Статистистикалық деректерге талдау
жүргізе және сау емес елді мекендер үлесі,
эпизоотиялық индексі мен эпизоотиялық
жағдай қауырттылығы сынды
салыстырмалы эпизоотологиялық
шамаларды есептей келе республика
бойынша аталған ауру төмендеп келеді деп
пайымдауға негіз бар. Мәселен бұл
көрсеткіш 2000 жылы 0,26% құраса, 2006
жылы – 0,09%, ал 2011 жылы – 0,04% тең
болған. Он екі жылдық бақылау нәтижелері
бойынша сау емес мекендердің орташа үлесі
0,13% құрайды.
Құтырық ауруы
бойынша
• Эпизоотиялық жағдай
қауырттылығы шамасында да
төмендеу динамикасы байқалуда.
Осылайынша, егер 2000-2001 жж.
ол – 0,2 болса, кейінгі 2002-2006
жылдары – 0,1 тең болған, ал
2007-2011 жылдары – 0,04
коэффициентіне жеткен.
Эпизоотиялық қауіп
Ауруды анықтау
жолдары
• Мысалы: сарыпқа қарсы күресу
шараларының ең басты шарты ауруды
дер кезінде дұрыс анықтау болып
саналынады.Малдардың сарыпын
негізінен бактериологиялық,
серологиялық, аллергиялық,
биологиялық әдістердің көрсеткішіне
қарай отырып және де,
эпизоотологиялық деректермен бірге
аурудың клиникалық белгілерін ескере
отырып анықтайды.
Бактериологиялық әдіспен
диагноз қою
• Бұл әдіспен ауруды анықтау үшін сырқат немесе
сарыппен ауырады-ау деп күдіктенетін
малдардан алынған патологиялық
материалдарды мысалыға: сарыптың салдарынан
іштен өлі түскен төлдің ішкі органдарымен бірге,
төлдің қарнындағы қоректік заттарын, төлдің
шуын, қағанақ сұйығын, іш тастағанда бөлінетін
сұйық заттарын және де ауырып өлген малдың
бауыр, көкбауыр, бүйрек, жүрек артүрлі бездер
сонымен бірге зәрін, сүтін таза күйінде зерттеуге
болады.
• Бактериологиялық әдістің негізгі мақсаты
жоғарыда аталған патологиялық заттардан
сарыптың қоздырғышын (бруцеллаларды) арнайы
Бұл әдіс негізінен 3 кезеңнен
тұрады:
• 1. Бактериоскопия. Ол үшін зерттеуге экелінген патологиялық
заттардың бірнеше жерінен шыны бетінде жұқпа
дайындалады. Жұқпаларды Грам немесе Козловский
әдістелесінің көмегімен бояулайды.
• 2. Бруцеллаларды бөліп алу. Бұл кезеңнің мақсаты
тексерілуге түскен паталогиялық заттардың кесінділерін
құрамында 3%-тік глицерин және 0,5% -тік глюкозасы бар,
бауыр-ет агар қоректік ортасында арнайы ультракүлгін
сәулелерімен тазартылған бокста егіп, белгілі температурада
(37° С) термостатта 2 тәулік көлемінде өсіріп бөліп алу болып
саналады. Егілген қоректік ортада бөтен
микроорганизмдердің өсіп шығуын тежеу үшін, алдын ала
қоректік ортаға (агарға) генцианвиолеттің 1%-тік су ерітіндісі
1:200000 қатынаста қосылады. Бруцеллалардың таза төсіп
шығуы үшін ең бастысы егілген пробиркалармен Петри
табақшаларында 5-10% көмірқышқыл газы және ортаның рН-ы
7,2 немесе 7,4 болуы қажет.
• 3. Биологиялық зерттеу әдісі. (Биологиялық әдіспен диагноз
Аллергиялық диагноз
• қою деген сөз грек тілінен аударғанда алло
Аллергия
- бөтен немесе басқа, эргон - әсер деген мағына
береді. Ал енді жалпы медициналық және
малдәрігерлік тұрғыдан алып қарағанда аллергия
дегеніміз ол - организмнің аллендерге өзгеше
жауап қайтаруын аллергиялық реакция деп
атайды. Ең бірінші аллерген-туберкулинді Р.Кох
1890 жылы ашқан.Аллергиялық реакциялар
әрқашан өзіндік тән болғандықтан оны
малдардың маңқа, сарып, туберкулезсияқты
жұқпалы ауруларына диагноз қою үшін кеңінен
қолданылып келеді.Аллергиялық әдіс әсіресе
сарыппен көптеп бері ауыратын малдарды
анықтауда өте бағалы. Сонымен бірге, бұл әдістің
көмегімен сарып ауруының жасырын түрін
Серологиялық әдіспен
диагноз қою
• Аурудың басталғанынан оның патогенетикалық
сатыларының пайда болып, және де кеселдің
асқынуына дейін, мал организмдерінде әр түрлі
иммуналогиялық өзгерістер болып
жатады.Сондай өзгерістің, ең бастысы,
организмге түскен бактериялық микробтарға
жауап ретінде сол малдың қанында өзіндік тән
антиденелердің түзілуі болып есептелінеді.
• Антиденелер қолайлы жағдайларда өздеріне
тән антигендермен байланысқа түсе алады.
Сондықтан да оларды әртүрлі серологиялық
реакциялармен анықталып соның нәтижесімен
аураға диагноз қоюға мүмкіндік туады.
Жұқпалы аурулар

• Жұқпалы аурулар — зардапты
вирустардың, микоплазмалардың,
хламидийлердің,
риккетсиялардың,
спирохеталардың организмге еніп,
онда өсіп-өну және өмір сүру
салдарынан туатын аурулар.
Жұқпалы ауруларды кейде тек
«инфекция» деп те атайды.
Олар:

1. ішектің;
2. жоғарғы тыныс жолдарының;
3. қанның;
4. сыртқы қабықтардың аурулары
болып бөлінеді.
1. Ішек аурулары вирус ас қорыту жолдарына
ауыздан кіріп, ішектен нәжіспен бірге шығады.
2. Тыныс жолдары ауруында шырышты қабықтар
зақымданады және организмге вирус: ауамен
кіреді.
3. Қан немесе трансмиссивті аурулар (әртүрлі
энцефаломиелиттер, гемаррагиялық безгектер)
аурудан сау адамға және жануарларға қан;
сорғыш насекомдар арқылы беріледі, кейде
қосалқы көмекшілері болады, көбінесе табиғи-
ошақты болып келеді.
4. Сыртқы қабықтардың аурулары (құтыру, аусыл,
делбе) жанасудан, қарым-қатынаста болудан
тарайды. Вирустардьң организмде өсіп-өну және
шоғырлану ерекшеліктеріне сай оларды ошақты
Жұқпалы аурулардың түрлері:

1. тірі организмдерге ауру
тудырушы микроорганизмдердің
(бактерия, риккетсия, вирус,
саңырауқұлақ) енуінен пайда
болатын кесел;
2. осы аурулардың белгісі мен даму
барысын зерттеп, оның дәл
диагнозын қойып, емдейтін
клиникалық медицинаның арнайы
бір саласы.
• Жұқпалы аурулар пайда болуының
үш факторы бар: ауру
қоздырғышы (микроб), сыртқы
орта және қабылдаушы сезімтал
организм. Ауру қоздырғышына әр
түрлі патогенді микроорганизмдер
(мыс., бактерия, вирус,
саңырауқұлақ, қарапайымдылар,
риккетсия, микоплазма, хламидия,
т.б.) жатады.
• Бұлар мал организміне әр түрлі жағдайда енеді.
Мысалы, іш сүзегі, паратиф, дизентерия, т.б. – су,
тағам, шыбындар арқылы; тұмау, қызылша,
дифтерия, т.б. – ауру адамнан; әр түрлі тері
дерттері – ауру адам мен жануарлардан; бөртпе
сүзек, кене энцефалиті,(жануарлардан) қан
сорғыш буынаяқтылар (мысалы, бит,
безгекмасасы, кене, т.б.) арқылы; сондай-ақ буаз
малдардың іш төлдері. Жұқпалы аурулар
жасырын (инкубациялық), күмәнді
(продромалдық), ауру дамуы және айығу
(реконвалесцениттік) кезеңдерінен тұрады. Әрбір
кезеңнің өту мерзімі аурудың түріне, организмнің
жағдайына байланысты болады.
Қолданылған
әдебиеттер
• 1.Сайдолдаұлы Т. Індеттану.
Алматы, 2011.
• 5.Қасымов Е.И. Індеттану. Алматы,
1992, 69 б.
• Интернет сайттары:
https://kk.wikipedia.org

Ұқсас жұмыстар

Өсімдік ауруларына қарсы қорғау шараларының жүйесі

Өсімдіктердің ауру түрлері мен топтары

Катиондардың аналитикалық жіктелуі

Арнайы психология

Тыныс алу жүйесінің аурулары

Аурудың себептерін жойып

БІРІНШІ АНАЛИТИКАЛЫҚ ТОП

Өкпенің қабынуы

ІНДЕТКЕ ҚАРСЫ ШАРАЛАРДЫ ЖОСПАРЛАУ

Жүрек - қантамыр ауруларды диагностикалау

Пәндер