Адамның шығу тегі

Презентация қосу

Адамның шығу
тегі
Антропогенез (грек. anthropos – адам, genesіs – шығу
тегі) – антропология ғылымының адамның шығу
тегін, даму тарихын, оның жеке биол. түр болып
қалыптасуын және адамзат қоғамының даму
кезеңдерін әрі жаратылыстану, әрі қоғамдық
ғылымдарға сүйене отырып зерттейтін негізгі
саласы. Бұларды шешуде
антропогенез приматология,эмбриология,
физиология, психология, геология, археология,
этнография, тіл білімі сияқты ғылымдардың нақты
деректеріне сүйенеді. Чарлз Дарвиннің эволюциялық
білім жүйесі бойынша адам тегі адам тәріздес
маймылдан пайда болған, яғни адам баласы биол.
1.ең алғашқы адам тегінің өкілдері болып адам тәрізді
маймылдар (антропоидтер) саналады. Олар негізінде екі аяқпен
жүріп, қимыл жасаған. Дайын табиғи тастарды, таяқты және
жануарлар сүйегін сол күйінде қол қаруы ретінде пайдаланған.
Бұларды ғылымда жоғары сатыға дейін жетілген екі аяқты
приматтар деп атайды. Өмір сүрген кезеңі бұдан 2–3 млн. жыл
бұрын;
2. эволюция даму жолдарымен жетілгендер
қатарына архантроп пен палеоантроптар жатады.
Олар қолдан құрал-саймандар жасай білген және
қауымдасу түрі біршама жүйеленген. Тіршілік еткен
уақыты бұдан 1 млн. жыл бұрын;
3. ең соңғы эволюция дәуірде бүгінгі адамдардың түрі
– неантроптар қалыптасқан. Бұлар соңғы палеолит
дәуірінде, яғни 40–50 мың жыл бұрын өмір сүрген. Ең
алғашқы приматтар өкіліне австралопитектер
жатады. Олардың сүйектерінің көп табылған жерлері
Оңтүстік және Шығыс Африканың ашық қыраттары.
Бұлардың тік жүргендігі, тастан қарапайым құралдар
жасап пайдаланғандығы анықталды. Маңдай бітісі,
саусақтарындағы буын сүйектерінің саны, қолқа
доғасынан шығатын артерияның тарамдалу тәртібі,
өкпесінің үлестерге бөлінуі адамға ұқсас. Бірақ мұның
бәрі тікелей емес, қарапайым ғана ұқсастықтар.
Сондықтан қазіргі маймылдардың бір де бірі адам тегі
Тірі организмдерді
жүйелеуде көрнекті швед
ғалымы Карл
Линнейдің (1707—1778 жж.)
еңбегі аса зор болды. Ол
биология ғылымындағы
алғашқы жүйеленім
(систематика) ғылымының
негізін салушы. 1735 жылы
"Табиғат жүйесі" деген
еңбегі жарық көрді. К.Линней
ол еңбегінде адамды
приматтар отрядына
жасау қол арқылы жүзеге асады.Фридрих
Энгельс адамның қалыптасуындағы
еңбектің рөлін жоғары бағалады. Ол:
"Еңбек — адамзат өмірінің бірінші негізгі
шарты, адамды адам еткен еңбек деген
дәрежеде айтуға тиістіміз",
— деп жазды. Олай болса, еңбек
антропогенездің басты әлеуметтік қозғаушы
күші болды. Адам өз еңбегі арқылы еңбек
құралдарын жасай алады. Кейбір адамтектес
маймылдар қарапайым құралдарды
пайдалана алғанымен, еңбек құралдарын
жасай алмайды. Жануарлар табиғатқа өз
тіршілік әрекеті арқылы ғана әсер етеді. Ал
адам өзінің саналы еңбегі арқасында
табиғатты өзгерте алады. Адамның
табиғатқа әсері орасан зор және сан қилы
болады. Еңбек етудің нәтижесінде біздің
ежелгі маймылға ұқсас ата тегімізде
морфологиялық және физиологиялық
Антропологиялық
проблемаларға тікелей қатысы
бар Дарвиннің екі шығармасы
бар. Олар:
«Адамның шығу тегі және
жыныстық тандау» (1871 ж.)
«Адам мен жануарлардын
мінез–құлықтары» (1872 ж.).
Осы жұмыстар Ч.Дарвиннің
жалпы теориясын адамның
шығу тегі проблемаларын
шешуде қолдануды ұсынады.
Дарвиннің теориясында «адам
Дарвинизмнің ең басты қателігі оның “өмір
– бұл күрес” дейтін ілімі. Осы ілім
анағұрлым күшті әрі сол ортаға
бейімделген органикалық заттар мен
ағзаларға қолдануға жарамды, өйткені
күшті әлсізді табанына басып жаныштап
отыруы тиіс. Бірақ бұл идеяны адамдарға
қатысты қолдануға болмайды. Дарвинге
жүгінсек, “артықшылықты раса” өмір сүру
күресінде жеңіске жетуі тиіс. Оның ойынша
олар еуропалық ақ адамдар да, ал
африкалықтар мен азиялықтар бұл күресте
жеңіліс табуы керек. Ол тіпті бұлар көп
кешікпей құрып кетеді деген тұжырым
жасайды. Мысалы Дарвин былай деп
жазады: “Тек ғасырлармен ғана өлшеуге
болатын алдағы аз уақыттың ішінде
Адамның әлеуметтік эволюциясында үш негізгі
кезеңді ажыратады. Оның
•бірінші кезеңі — қоршаған ортаны танып-білуін
өнер туындысы арқылы көрсете білуі. Мысалы,
тасқа ойып суреттер салу.
•Екінші кезең — жабайы жануарларды қолға
үйретумен және егіншіліктің дамуымен тікелей
байланысты. Осындай әрекеттер арқылы адам
өзі өмір сүріп отырған табиғи ортаға ықпал
жасай бастады.
•Үшінші кезең — XV ғасырда қайта өрлеу
дәуірінен басталған ғылыми-техникалық
Назарларыңы
зға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Адамның шығу тегі туралы көзқарастар

Адамның шығу тегі туралы

Жүйелеу Адамның Жүйелеу себептері қатары жүйелеу қатары

Ежелгі шығыс философиясындағы адам мәселесі

Жазу туралы

Антропогендік іс әрекет және гидросфера. Антропогенез және педосфера

Бейорганикалық дәрілердің жіктелуі

Эволюциялық ілім - тірі организмдердің эволюциялық дамуының себептерімен қозғаушы күштері, олардың механизмдері және жалпы заңдылықтары туралы ілім

Оңтүстік Қазақстаннан табылған тұрақтар

Аристотельдің өнер философиясы

Пәндер