Ақтөбе облысы.Мәдени мұрасы,қайта қалпына келтірілген ескерткіштері

Презентация қосу

М.Х. Дулати
атындағы Тараз Мемлекеттік Университеті

Ақтөбе облысы.Мәдени
мұрасы,қайта қалпына
келтірілген ескерткіштері
Көркем және сәндік-қолданбалы өнерінің
Ақтөбе мұражайы отыздан астам жыл бойындағы
тарих
Көркем жәнеқсәндік-қолданбалы
а ие, ол 1981
өнерінің жылыотыздан
Ақтөбе мұражайы 2 астам жыл бойындағыҚ
шілдеде азКСР
тарихқа ие, ол 1981
жылы 2 шілдеде ҚазКСР Мәдениет Министрлігінің шешімімен ашылды. Бастапқыда мұражай Қазақ КСР Мәдениет
әдениет
ММинистрлігінің көркемМинистрлігіні ң ретінде
көрмелерінің жиырмасыншы филиалы шешімімен ашылды.
қызмет атқарған және Ақтөбе облысының
көркем көрмелік залының мәртебесінде болған
Бастапқыда мұражай Қазақ КСР Мәдениет
Министрлігінің көркем көрмелерінің
жиырмасыншы филиалы ретінде қызмет атқарған
және Ақтөбе облысының көркем көрмелік
залының мәртебесінде болған
Ақтөбе қаласының ескерткіштері де
барып көруге тұрарлық көрнекті
орындардың біріне жатады. Мысалы,
қалада Кіші Жүз ханы – Әбілхайыр ханға
ескерткіш, қазақ халқының батыры –
Тама Есет батыр Көкіұлы кесенесі, Ұлы
Отан соғысында ерлік көрсеткен батыр
қыз – Әлия Молдағұловаға ескерткіш,
1930-1950 жылдардағы саяси қуғын-
сүргін құрбандарына ескерткіш, т.б. бар.
Тама Есет батыр
Көкіұлы

Жоңғарлармен
шайқастарда Кіші жүз
туын көтерген, Аңырақай
ұрысында әскербасшысы
ретінде біріккен қазақ
қолының жеңісіне зор
үлес қосқан.
Ақтөбе — Батыс Қазақстандағы қала,
Ақтөбе облысы мен Ақтөбе қалалық
әкімшілігінің орталығы.
Халық саны — 387 945 адам (1 қаңтар
2015). Ақтөбе Батыс Қазақстан өңірінің ең
ірі қаласы, Қазақстан қалаларының
арасында халық саны бойынша бесінші
орында орналасқан. Ақтөбеде көптеген ұлт
өкілдері өмір сүреді. Саны жағынан ең көп
таралған ұлт — қазақтар. Олар қала
халқының 75,7 % құрайды. Үлесі бойынша
екінші орынды меленген орыстар қала
халқының 17,34 % құрайды. Негізгі діни
топтар — мұсылмандар (негізінен — сүнни)
мен христиандар (негізінен — православтар
). Ақтөбе — дамып келе жатқан Ақтөбе
агломерациясының орталығы (халық саны
— 541 мың адам). Қаланың ауданы —
297,39 км². 1997 жылы таратылған Ақтөбе
ауданының территориясы қала әкімшілігінің
құзырына берілгеннен кейін әкімдік
қарамағындағы жердің жалпы ауданы 2 338
км² дейін ұлғайды.
Алия Молдағұлова

Қазақ халқының даңқты қызы, Кеңес
Одағының Батыры. Әлия - аты аңызға, ісі
эпосқа айналған аруақты ерлердің, текті
қыздардың кіндігін кескен, кір-қоңын жуған
өңірдің перзенті. Қарақыпшақ Қобыландының,
Асанқайғы мен Абат батырдың, Есет батыр
мен Әйтекенің, "Әбіқайыр мен Бөкенбайдың,
Ботагөз ару мен Исатай-Махамбеттердің,
Асау мен Барақтың, Мөңке би мен Әжібай
бидің, Арал батырдың рухы сіңген топырақ-
құнардан өніп шықты. Бұл қасиетті қазақ
жерінің қай тұсында да бар құнар. Рухтың
құнары. Әлия ерлігі, Әлия болмысы – ұлт
рухының сақталу заңының кезекті көрінісі.
Асқақ һәм аяулы көрінісі.
1930–1950 жылдардағы
репрессия құрбандарына арналған
ескерткіш

Ескерткіш 1990 жылы 29
қыркүйекте жергілікті тұрғындар
қаражатына орнатылды. Ескерткіш
авторлары Б. Елімбаев және В.
Тертерян. Орналасқан жері:
Ақтөбе қаласы, Түйетөбе, Ақтөбе
– Орск тасжолының 20-шы
шақырымы. Ең жақын теміржол
стансасы – Ақтөбе қаласында
Атауы
Қала атауының қазіргі Ақтөбе түріндегі жазылуы 1940 жылы қазақ
тіліне кирил әріптерінің негізінде құралған әліпби қабылданған
кезден бастап қолданыста. 1929— 1940 жылдары қала атауы
латын әріптеріне негізделген қазақ әліпбиімен Aqtɵbe деп[1], одан
бұрын араб-парсы әріптерін қолданған әліпбимен ‫ اقتوبە‬түрінде
жазылған[2]. Қытай және Таяу Шығыстағы қазақтар аудиториясына
арнап шығарылатын басылым беттерінде қаланы ң араб әріптерімен
жазылған нұсқасы осы күнге шейін қолданылады [3][4][5].
1891 жылы Ақтөбе бекінісі (Акъ-Тюбе) Ресей империясының уездік
қалаларының біріне айналғаннан бастап 1999 жыл ға дейін қаланы ң
орыс тіліндегі атауы «Актююбинск» (Актюбинскъ) түрінде
ю
қолданылып келді. 1999 жылдың 11 наурыз күні жариялан ған
Қазақстан Республикасының президенті Нұрсұлтан Назарбаевті ң
е
қаулысына сәйкес қала атауыныңеорыс транскрипциясы «Актобею»
болып өзгертілді Орыс тіліндегі жаңа атау Ресейдің мемлекеттік
тіркеу, кадастр және картография Федаралдық қызметімен ресми
түрде мойындалды[7].
Қаланың қазақша атауы орыс тілінде «белый холм» мағынасын
білдіргендіктен, кейде Ақтөбені орысша «Город на белом холме» [8]
немесе «Беловершинск»[9] деп те атайды. «Ақтөбе» және осыған
ұқсас елді мекен атаулары Қазақстан мен Ресейде (орыс. Ахтуба,
Актюба) кең таралған.
Елтаңба
Ақтөбенің ең алғаш елтаңбасы (авторы: С. Т. Симонов) 1968
жылдың 18 қараша күні бекітілді. 20 жыл өткен со ң, 1988
жылдың 24 желтоқсан күні халық депутаттарының қалалық
Кеңесі суретші М. Ф. Луцинның жобасы бойынша жа ңа
елтаңбаны қабылдады.
1998 жылы алдағы келе жатқан Ақтөбе қаласыны ң 130
жылдық мерейтойының қарсаңында қала әкімшілігі жаңа
елтаңбаға сайыс жариялады. Ғалымдар, архитекторлар ж әне
бұқаралық ақпараттық құралдар өкілдері құрамына кірген
жюри 50 конкурстық жұмыстың арасынан үздік деп а қтөбелік
суретші, Қазақстан суретшілер одағының мүшесі Сағынтай
Әлімбетовтың эскизін таңдады. Елтаңба ресми түрде 1998
жылдың 24 шілде күні қалалық Мәслихаттың 23-ші
сессиясында қабылданды.
Ақтөбе елтаңбасы «мәңгіліктің нышаны» болып саналатын
дөңгелек пішінінде жасалған. Қала атауы «тазалық» пен
«қасиеттілікті» білдіретін ақ түспен жазылған, көк т үсті ою-
өрнек «табиғаттағы судың мәңгілік қозғалысын», қызыл түсті
ою-өрнектер қызғалдақтарды білдіреді (қызғалдақ —
Ақтөбенің бейресми символы[10][11]). Елтаңбаның нақ
ортасында бүркіт басты, арыстан денелі, ар қасында қанаты
бар мақұлық (грифон) бейнеленген[12].
Орындаған: Утемуратова
А.

Ұқсас жұмыстар

МӘДЕНИ МҰРА БАҒДАРЛАМАСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ МАҢЫЗЫ

Көне Түркі жазуларыны зерттелуі

МӘДЕНИ МҰРА

Жамбыл облысының туризм географиясы

Мәдени мұра- баға жетпес байлық

Көне түркі жазба ескерткіштері

Қазақстанның мәдени мұрасын үгіттеу

АРХЕОЛОГИЯ

АРХЕОЛОГИЯ. ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ АРХЕОЛОГИЯНЫҢ ЖЕКЕ САЛАЛАРЫ

Қазақ халқының мәдени мұрасы

Пәндер